11
A Iesu e Sasanigira na Nonginongi
(Mateo 6:9-13; 7:7-11)
1 Kesa dani ma Iesu e nonginongi kesa tana nauna. Mi kalina aia e nonginongi sui, me kesa vidaqira gana duli e mai me tsarivania, “Taovia, ko sasanigami na nonginongi, vaga a Ioane aia e sasanigira nogo gana duli.”
2 Ma Iesu e tsarivanigira, “Kalina ti kamu tuu na nonginongi, ma kamu goko vaga iani:
‘Tamamami i gotu
ke tabu na asamu;
ko mai ko tamanigami sui,
3 ko vanigami na mutsa na pipi na dani.
4 Mo ko padalea na omea seko ami nauvanigo,
vaga igami ami padalea na omea seko ara nauvanigami na tinoni tavosi
mo ko laka na mololegami vania na tabotabo.’ ”
5 Ma Iesu e tsarigotoa vanigira, “Ti vaga ke kesa vidamui ke ba laba i valena kesa na kulana tana levugata, me ke tsarivania, ‘!Kulaqu, ko tamivaniau kau kaoni ke tolu na bredi,
6 rongona e kesa na kulaqu e vano na vinano, me vasini moa e mai laba i valequ, mau tau tamanina sa mutsa kau palaginia!’
7 Me ti vaga aia na kulana e totu i laona na vale, ke gokotsuna vania me ke tsaria, ‘!Ko laka na bulesiaqu! Au ravenogoa na bani, migira na dalequ minau ami tu tsaro sui nogo i nige. Me utu goto kau tuu ma kau sauvanigo sa omea.’
8 ?Me ti ke vaga ia, me sauba kegua? Inau au tsarivanigamu, e atsa moa ti aia ke sove na tuu, ma na ba tusuvaniana na kulana na bredi rongona aia e galuvea na kulana, me sauba moa ke tuu, me ke tusuvania pipi na omea aia e kilia, rongona e qisi na rongomiana na kulana e tau vangamaa na totu matengana na nono.
9 “Me vaga ia, minau au tsariivaniigamu: Kamu nongia, me sauba kamu adia; kamu lalavea, me sauba kamu reivulagia;
10 rongona pipi sei ti ke nongia sauba ke adia, masei moa ti ke lalavea sauba ke reivulagia, ma na bani sauba kara sangavi vania asei moa ti ke kidikidi.
11 “?Laka ke kesa i laomui igamu na tamaga, ke tusuvania na dalena kesa na muata ti vaga aia na dalena ke nongia na tsetse?
12 ?Se ke sauvania na liva kalina aia ke nongia na toluna?
13 ?Ti vaga igamu na tinoni seko, mamu dona rago na tusuana na omea dou vanigira na dalemui, megua, laka na Tamamui i gotu ke tau saua na Tarunga Tabu vanigira igira ara nongia i konina?”
Visana Tinoni Ara Tsaria Laka a Iesu E Gini Aqo na Susuligana Beelsebul
(Mateo 12:22-30; Marko 3:20-27)
14 A Iesu e tsialigia kesa na tidao tania kesa na mane e bulu lapina; mi kalina na tidao e rutsuligi tania na mane ia, maia e tuturiga na goko. Ma na toga ara gini novo loki,
15 mara visana tinoni ara gini goko vaga iani, “Aia Beelsebul gaqira taovia na tidao, aia nogo e tusuvania na susuligana te aia e gini dona na tsialigiaqira na tidao.”
16 Mara visana goto ara ngaoa laka kara tubulaginia a Iesu, te ara nongia ke naua kesa na valatsatsa me ke gini sauvulagiginia laka ti na susuligana aia e talu i gotu.
17 Ma Iesu e donaginia na omea igira ara padaa, te aia e tsarivanigira, “Ti vaga kesa tana vera, igira segeniqira nogo na tinoni kara tuu ma kara vaivotagi segeniqira ma kara vailabugi kolu, me sauba e utu lelee ke oka me ke taveo lee na vera vaga ia.
18 ?Me vaga goto ti tana verana Satan igira segeniqira nogo kara tuu me kara vaivotagi ma kara vailabugi kolu, me ke koegua ti ke tukakai goto na verana aia? Migamu, amu tsaria laka Beelsebul nogo e sauvaniau na susuligana ti au gini tangomana inau na tsialigi tidao.
19 ?Me ti vaga inau kau tsialigi tidao tana susuligana Beelsebul, migira nimui tinoni igamu, tana susuligana asei ara tangomana igira na gini tsialigi tidao? !Me vaga ia, migira nogo nimui tinoni segeni sauba kara tuu ma kara pedegamu!
20 Ma ti inau au tsialigi tidao tana susuligana nogo God, maia nogoria e gini sauvulagia laka na Verana God e mailaba nogo i konimui.
21 “Ti vaga kesa na mane susuliga ke sagelia gana sagore, me ke pitudoua na valena, me sauba kara totudou pipi nina omea sui.
22 Me ti ke labamai goto ke kesa na mane tavosi ke susuliga baa liusia aia me ke labua, maia sauba ke lauligia pipi sui gana sagore aia na tamanina na vale e gini tsotsovata i konina, me ke tuvarivotagira na omea sui aia e komia i konina.
23 “Asei ti ke tau tabana koluau, aia e tukapusiau. Masei ti ke tau sanga na tsakosai koluaqu, aia e sarangasia.
Na Omea e Dona Ke Laba Vanigira E Tau Lamuga Dou Niqira Tutuni
(Mateo 12:43-45)
24 “Kalina kesa na tidao seko e rutsuligi tania kesa na tinoni, maia e baa me rurugu bamai tana kao mamatsa, me lalavea na nauna tana ke mango. Me ti vaga aia ke tau reia kesa na nauna dou tana ke mango, maia ke goko segenina me ke tsaria, ‘Dou, inau sauba kau visutugua tana valequ tana au mololenogoa.’
25 Maia e visutugua, me reia na vale ara salamale doua, me dou pipi na omea sui i laona.
26 Maia e tuu, me rutsu visutugua, me ba lalavegira ara tu vitu na tidao seko tavosi ara tu seko liusia baa aia. Mara tu mai, mara tu sage mara tu totu kalavata i laona na tinoni ia. Mi tana susuina, ma na tinoni vaga ia e seko loki baa liusia tana idana.”
Kesa na Daki e Tsonikaea a Iesu
27 Mi kalina a Iesu e gogoko vaga moa ia, me kesa na daki e gokodato i laoqira na toga me tsarivania, “!E dou sosongo kiki vania aia na daki e vasugo igoe me tsutsugo!”
28 Ma Iesu e tsarivania, “!Eo, me dou sosongo goto baa vanigira ara rongomia na gokona God mara muria!”
Igira Ara Ngaoa Moa Laka Kara Reia na Valatsatsa
(Mateo 12:38-42)
29 Mi kalina igira na toga danga ara tupolia a Iesu, maia e goko babaa me tsarivanigira, “!E seko sosongo rago nomoa niqira sasaga na tinoni ni dani eni! Igira ara nongi valatsatsa moa, me utu goto kau naua kesa vanigira, me sauba moa kara reia kesa na valatsatsa, vaga nogo e laba vania a Jona i sau.
30 I sau a Jona na propete e lia mala papadana vanigira na tinoni ni Nineve, me atsa vaga goto na Dalena Tinoni sauba aia goto ke lia ngiti papadana vanigira na tinoni ni dani eni.
31 “Mi tana Dani na Pede, me sauba ke tuu aia na Daki Taovia ni Seba, me ke taimataqira na tinoni ni dani eni, rongona aia e talu tana vera ao sosongo, me sulungana mai na rongomi vataviana nina totogoko sasaga a Solomon. Minau au tsarimakali vanigamu laka e totu nogo kesa ieni aia e loki liusia baa a Solomon.
32 “Mi tana Dani na Pede, sauba kara tuu igira na tinoni ni Nineve, ma kara taimatamui igamu rongona igira ara pilotoba tanigira nogo niqira sasi, kalina ara rongomia a Jona e totosasaga vanigira. !Minau au tsarimakali vaniigamu, laka e totu nogo kesa ieni aia e loki liusia baa a Jona!
Na Mararana na Konida
(Mateo 5:15; 6:22-23)
33 “Tagara ke kesa ke dona na tungiana na laeti me ke ba molopoia i vavana na bela, se ke tsavuginia na popo; e utu. Sauba ke tsauraginikaea nomoa tana tuguru, ti ke marairasiiginiigira na tinoni ara sagemai i vale.
34 Na matamui e vaga ti na marara vania na konimui. Kalina e dou na matamui, ma na konimui popono e marara; mi kalina e tau dou na matamui, ma na konimui popono e totu moa tana rodo.
35 Kamu parovata dou, rongona na marara e totu nogo i konimui ke tau oli me ke lia na rodo.
36 Ti vaga na konimui popono ke marara me ke tagara goto sa turina ke totu tana rodo, me sauba ke marara popono pipi nauna sui tana konimui, vaga nogo kalina na laeti e mararasiginigamu na mararana.”
A Iesu e Taimataqira na Parisii Ma na Tarai na Ketsa
(Mateo 23:1-36; Marko 12:38-40)
37 Mi kalina e goko sui a Iesu, me tuu kesa na Parisii, me nongia ke ba sanga na mutsa i valena; ma Iesu e sage, me totupuka me mutsa.
38 Maia na Parisii e gini novo kalina e reia laka a Iesu e tau vulivuli talu ti ke mutsa.
39 Ma na Taovia e tsarivania, “Eo, migamu na Parisii, amu vulimalegira rago i taba nimui popo na mutsa, mi laomui igamu e dangaliginigamu na susugu ma na papada seko.
40 !Amu bule! ?Laka amu tau donaginia laka God aia e aqosia i taba me aqosigotoa na laona?
41 Minau au tsarivanigamu, kamu gini vangalaka na omea i laona nimui tseu ma nimui popo vanigira na tinoni ara tau tamanina sa omea. Aia nogo kamu nauvaganana, ti pipi na omea sui kara male vanigamu.
42 “!Sauba ke seko rago vanigamu na Parisii! Igamu amu sauragoa vania God kesa na sangavulunina turina pipi na omea tetelo amu tamanina, tsau tana omea tetelo lee, vaga na rokete ma na gotso, mamu tau gini boe na nauana na pedegoto vanigira na tinoni, ma na galuve vania God. Kamu sauragoa nimui vangalaka vania God, ma kamu laka moa na padaleana na nauana na aqo galuve vanigira na tinoni tavosi.
43 “!Sauba ke seko rago vanigamu igamu na Parisii! Amu dona na viliana na sasamui dou i laona na valelotu, mamu ngaoa moa laka na tinoni kara soadougamu i mataqira na toga.
44 !Manana sauba ke seko rago vanigamu! Igamu amu vaga moa na qiluna tinoni ara tau kusua, mara mai na tinoni mara tsotso moa i kelana, rongona ara tau reigadovia laka na qiluqilu e totu tana.”
45 Me kesa na tarai na Ketsa e goko baa vania a Iesu me tsaria, “!Taovia, kalina igoe o goko vaganana ia, me vaga moa ti o peagami goto igami!”
46 Ma Iesu e tsarivania, “!Eo, sauba ke seko rago vanigamu goto igamu na tarai na Ketsa! Amu molokaea tana kokoveqira na tinoni tavosi na kalagai mamava sosongo, migamu segenimui amu tau goto sanga na peleginiana na kakaumui.
47 !Sauba ke seko rago vanigamu! Igamu amu aragodougira rago na qiluqira na propete, migira nogoria na mumuamui igamu ara labumatesigira i sau.
48 Me vaga nogo ti amu sangatami goto igamu tana omea ara aqosia igira na mumuamui; rongona igira na mumuamui ara matesigira na propete, migamu amu tuu mamu aragodoua na qiluqira.
49 Tana rongona nogo na omea vaga gira, ti aia God e gini goko vaga iani tana Mamare Tabu, ‘Inau sauba kau molovanogira na propete ma niqu mane adigoko vanigira; migira sauba kara tuu, ma kara labumatesigira visana, ma kara rotasigira lee visana.’
50 “Vaga nogoria ti sauba na tinoni ni dani eni kara gadovikedena na rongona na mateaqira na propete sui ara labumatesigira tuu tana tuturigana na barangengo,
51 tuu kalina ara lamutasia a Abel, me ke tsau baa kalina ara lamutasia a Sekaria, aia ara labumatesia tana ka levugaqira na belatabu na mani kodoputsa i tano, ma na Nauna Tabu. !Eo, inau au tsaria na manana vanigamu, laka igira nogo na tinoni ni dani eni sauba ke gadovigira na kede tana rongoqira na omea sui lakalaka girani!
52 “!Sauba ke seko rago vanigamu na tarai na Ketsa! Amu tangolipoia na kii gana na sangaviginiana na matsapana na vale na lavedona, migamu segeni goto amu sove na sage i laona, mamu tongo kapusi vanigira goto igira ara ngaoa kara sage baa i laona.”
53 Mi kalina a Iesu migira sui na tinoni ara mololea na vale ia, migira na tarai na Ketsa ma na Parisii ara tuturiga na vaitsarigana a Iesu, mara torogoko i konina tana rongoqira danga na omea.
54 Ara tovoa laka kara tubulaginia me ke gini goko sasi, mi tana kara gini tamanina niqira rongona na tatamanga gana.