6
1 Ἐγένετο δὲ ἐν σαββάτῳ ⸋δευτεροπρώτῳ⸌ διαπορεύεσθαι αὐτὸν διὰ ⸋2τῶν⸌ σπορίμων· καὶ ἔτιλλον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ⸉τοὺς στάχυας, καὶ ἤσθιον,⸊ ψώχοντες ταῖς χερσίν.
2 Τινὲς δὲ τῶν Φαρισαίων εἶπον ⸋αὐτοῖς,⸌ Τί ποιεῖτε ὃ οὐκ ἔξεστιν ⸋2ποιεῖν ἐν⸌ τοῖς σάββασιν;
3 Καὶ ἀποκριθεὶς πρὸς αὐτοὺς εἶπεν ὁ Ἰησοῦς, Οὐδὲ τοῦτο ἀνέγνωτε, ὃ ἐποίησεν Δαυίδ, ⸂ὁπότε⸃ ἐπείνασεν αὐτὸς καὶ οἱ μετ᾽ αὐτοῦ ⸋ὄντες;⸌
4 ⸋Ὡς⸌ εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον τοῦ θεοῦ, καὶ τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως ⸂ἔλαβεν, καὶ⸃ ἔφαγεν, καὶ ἔδωκεν ⸋2καὶ⸌ τοῖς μετ᾽ αὐτοῦ, οὓς οὐκ ἔξεστιν φαγεῖν εἰ μὴ μόνους τοὺς ἱερεῖς;
5 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ⸋ὅτι⸌ ⸂Κύριός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ σαββάτου.⸃
6 Ἐγένετο δὲ ⸋καὶ⸌ ἐν ἑτέρῳ σαββάτῳ εἰσελθεῖν αὐτὸν εἰς τὴν συναγωγὴν καὶ διδάσκειν· καὶ ἦν ⸉ἐκεῖ ἄνθρωπος,⸊ καὶ ἡ χεὶρ αὐτοῦ ἡ δεξιὰ ἦν ξηρά.
7 ⸂Παρετήρουν⸃ δὲ ⸆ οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι, εἰ ⸋ἐν⸌ τῷ σαββάτῳ ⸂2θεραπεύσει·⸃ ἵνα εὕρωσιν ⸂3κατηγορίαν⸃ αὐτοῦ.
8 Αὐτὸς δὲ ᾔδει τοὺς διαλογισμοὺς αὐτῶν, ⸂καὶ εἶπεν⸃ τῷ ⸂2ἀνθρώπῳ⸃ τῷ ξηρὰν ἔχοντι τὴν χεῖρα, ⸂3Ἔγειραι,⸃ καὶ στῆθι εἰς τὸ μέσον. ⸂4Ὁ δὲ⸃ ἀναστὰς ἔστη.
9 Εἶπεν ⸂οὖν⸃ ὁ Ἰησοῦς πρὸς αὐτούς, ⸂2Ἐπερωτήσω⸃ ὑμᾶς ⸂3τί,⸃ Ἔξεστιν ⸂4τοῖς σάββασιν,⸃ ἀγαθοποιῆσαι ἢ κακοποιῆσαι; Ψυχὴν σῶσαι ἢ ⸂5ἀποκτεῖναι;⸃
10 Καὶ περιβλεψάμενος πάντας αὐτούς, εἶπεν ⸂αὐτῷ,⸃ Ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου. Ὁ δὲ ἐποίησεν ⸆ καὶ ἀποκατεστάθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ ⸂2ὑγιὴς ὡς ἡ ἄλλη.⸃
11 Αὐτοὶ δὲ ἐπλήσθησαν ἀνοίας· καὶ διελάλουν πρὸς ἀλλήλους, τί ἂν ποιήσειαν τῷ Ἰησοῦ.
12 Ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις ⸂ἐξῆλθεν⸃ εἰς τὸ ὄρος προσεύξασθαι· καὶ ἦν διανυκτερεύων ἐν τῇ προσευχῇ τοῦ θεοῦ.
13 Καὶ ὅτε ἐγένετο ἡμέρα, προσεφώνησεν τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ· καὶ ἐκλεξάμενος ἀπ᾽ αὐτῶν δώδεκα, οὓς καὶ ἀποστόλους ὠνόμασεν,
14 Σίμωνα ὃν καὶ ὠνόμασεν Πέτρον, καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ⸆ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην, ⸆2 Φίλιππον καὶ Βαρθολομαῖον,
15 ⸆ Ματθαῖον καὶ Θωμᾶν, ⸆2 Ἰάκωβον ⸋τὸν⸌ ⸋2τοῦ⸌ Ἁλφαίου, καὶ Σίμωνα τὸν καλούμενον Ζηλωτήν,
16 ⸆ Ἰούδαν Ἰακώβου, καὶ Ἰούδαν Ἰσκαριώτην, ὃς ⸋καὶ⸌ ἐγένετο προδότης,
17 Καὶ καταβὰς μετ᾽ αὐτῶν, ἔστη ἐπὶ τόπου πεδινοῦ, καὶ ὄχλος ⸆ μαθητῶν αὐτοῦ, καὶ πλῆθος πολὺ τοῦ λαοῦ ἀπὸ πάσης τῆς Ἰουδαίας καὶ Ἱερουσαλήμ, καὶ τῆς παραλίου Τύρου καὶ Σιδῶνος, οἳ ἦλθον ἀκοῦσαι αὐτοῦ, καὶ ἰαθῆναι ἀπὸ τῶν νόσων αὐτῶν·
18 καὶ οἱ ⸂ὀχλούμενοι ὑπὸ⸃ πνευμάτων ἀκαθάρτων, ⸋καὶ⸌ ἐθεραπεύοντο.
19 Καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ⸂ἐζήτει⸃ ἅπτεσθαι αὐτοῦ· ὅτι δύναμις παρ᾽ αὐτοῦ ἐξήρχετο καὶ ἰᾶτο πάντας.
20 Καὶ αὐτὸς ἐπάρας τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ ἔλεγεν, Μακάριοι οἱ πτωχοί, ὅτι ὑμετέρα ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ.
21 Μακάριοι οἱ πεινῶντες νῦν, ὅτι χορτασθήσεσθε. Μακάριοι οἱ κλαίοντες νῦν, ὅτι γελάσετε.
22 Μακάριοί ἐστε, ὅταν μισήσωσιν ὑμᾶς οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὅταν ἀφορίσωσιν ὑμᾶς, καὶ ὀνειδίσωσιν, καὶ ἐκβάλωσιν τὸ ὄνομα ὑμῶν ὡς πονηρόν, ἕνεκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου.
23 ⸂Χάρητε⸃ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ καὶ σκιρτήσατε· ἰδοὺ γάρ, ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τῷ οὐρανῷ· κατὰ ⸂2ταῦτα⸃ γὰρ ἐποίουν τοῖς προφήταις οἱ πατέρες αὐτῶν.
24 Πλὴν οὐαὶ ὑμῖν τοῖς πλουσίοις, ὅτι ἀπέχετε τὴν παράκλησιν ὑμῶν.
25 ⸂Οὐαὶ ὑμῖν, οἱ ἐμπεπλησμένοι, ⸆ ὅτι πεινάσετε. Οὐαὶ ὑμῖν, οἱ γελῶντες νῦν, ὅτι πενθήσετε καὶ κλαύσετε.
26 Οὐαὶ⸃ ὅταν ⸉καλῶς ὑμᾶς εἴπωσιν⸊ ⸆ οἱ ἄνθρωποι· κατὰ ⸂ταῦτα⸃ γὰρ ἐποίουν τοῖς ψευδοπροφήταις οἱ πατέρες αὐτῶν.
27 Ἀλλ᾽ ὑμῖν λέγω τοῖς ἀκούουσιν, Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς,
28 εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ⸂ὑμῖν,⸃ ⸆ προσεύχεσθε ⸂2ὑπὲρ⸃ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς.
29 Τῷ τύπτοντί σε ἐπὶ τὴν σιαγόνα, πάρεχε καὶ τὴν ἄλλην· καὶ ἀπὸ τοῦ αἴροντός σου τὸ ἱμάτιον, καὶ τὸν χιτῶνα μὴ κωλύσῃς.
30 Παντὶ ⸋δὲ⸌ ⸋2τῷ⸌ αἰτοῦντί σε δίδου· καὶ ἀπὸ τοῦ αἴροντος τὰ σὰ μὴ ἀπαίτει.
31 Καὶ καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, ⸋καὶ ὑμεῖς⸌ ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως.
32 Καὶ εἰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστίν; Καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τοὺς ἀγαπῶντας αὐτοὺς ἀγαπῶσιν.
33 Καὶ ⸆ ἐὰν ἀγαθοποιῆτε τοὺς ἀγαθοποιοῦντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστίν; Καὶ ⸋γὰρ⸌ οἱ ἁμαρτωλοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν.
34 Καὶ ἐὰν ⸂δανείζητε⸃ παρ᾽ ὧν ἐλπίζετε ⸂2ἀπολαβεῖν,⸃ ποία ὑμῖν χάρις ἐστίν; Καὶ ⸋γὰρ⸌ ⸆ ἁμαρτωλοὶ ἁμαρτωλοῖς δανείζουσιν, ἵνα ἀπολάβωσιν τὰ ἴσα.
35 Πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, καὶ ἀγαθοποιεῖτε, καὶ δανείζετε, μηδὲν ἀπελπίζοντες· καὶ ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ ⸆ ὑψίστου· ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς.
36 Γίνεσθε ⸋οὖν⸌ οἰκτίρμονες, καθὼς ⸋2καὶ⸌ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστίν.
37 ⸂Καὶ μὴ κρίνετε, καὶ οὐ μὴ κριθῆτε. Μὴ καταδικάζετε,⸃ καὶ οὐ μὴ καταδικασθῆτε· ἀπολύετε, καὶ ἀπολυθήσεσθε·
38 δίδοτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν· μέτρον καλόν, ⸂πεπιεσμένον καὶ σεσαλευμένον καὶ ὑπερεκχυνόμενον⸃ δώσουσιν εἰς τὸν κόλπον ὑμῶν. ⸂2Τῷ γὰρ αὐτῷ μέτρῳ ᾧ⸃ μετρεῖτε ἀντιμετρηθήσεται ὑμῖν.
39 Εἶπεν δὲ ⸆ παραβολὴν αὐτοῖς, Μήτι δύναται τυφλὸς τυφλὸν ὁδηγεῖν; Οὐχὶ ἀμφότεροι εἰς βόθυνον ⸂πεσοῦνται;⸃
40 Οὐκ ἔστιν μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον ⸋αὐτοῦ·⸌ κατηρτισμένος δὲ πᾶς ἔσται ὡς ὁ διδάσκαλος αὐτοῦ.
41 Τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου, τὴν δὲ δοκὸν τὴν ἐν τῷ ἰδίῳ ὀφθαλμῷ οὐ κατανοεῖς;
42 ⸋Ἢ⸌ πῶς δύνασαι λέγειν τῷ ἀδελφῷ σου, Ἀδελφέ, ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ σου, αὐτὸς τὴν ἐν τῷ ὀφθαλμῷ σου δοκὸν οὐ βλέπων; Ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καὶ τότε διαβλέψεις ⸉ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου.⸊
43 Οὐ γάρ ἐστιν δένδρον καλὸν ποιοῦν καρπὸν σαπρόν· οὐδὲ ⸆ δένδρον σαπρὸν ποιοῦν καρπὸν καλόν.
44 Ἕκαστον γὰρ δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου καρποῦ γινώσκεται. Οὐ γὰρ ἐξ ἀκανθῶν συλλέγουσιν σῦκα, οὐδὲ ἐκ βάτου ⸉τρυγῶσιν σταφυλήν.⸊
45 Ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας ⸋αὐτοῦ⸌ προφέρει τὸ ἀγαθόν, καὶ ὁ πονηρὸς ⸋2ἄνθρωπος⸌ ἐκ τοῦ πονηροῦ ⸋3θησαυροῦ τῆς καρδίας αὐτοῦ⸌ προφέρει τὸ πονηρόν· ἐκ γὰρ ⸋4τοῦ⸌ περισσεύματος ⸋5τῆς⸌ καρδίας λαλεῖ τὸ στόμα αὐτοῦ.
46 Τί δέ με καλεῖτε, Κύριε, κύριε, καὶ οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω;
47 Πᾶς ὁ ἐρχόμενος πρός με καὶ ἀκούων μου τῶν λόγων καὶ ποιῶν αὐτούς, ὑποδείξω ὑμῖν τίνι ἐστὶν ὅμοιος·
48 ὅμοιός ἐστιν ἀνθρώπῳ οἰκοδομοῦντι οἰκίαν, ὃς ἔσκαψεν καὶ ἐβάθυνεν, καὶ ἔθηκεν θεμέλιον ἐπὶ τὴν πέτραν· πλημμύρας δὲ γενομένης, προσέρρηξεν ὁ ποταμὸς τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ οὐκ ἴσχυσεν σαλεῦσαι αὐτήν· ⸂τεθεμελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν.⸃
49 Ὁ δὲ ἀκούσας καὶ μὴ ποιήσας ὅμοιός ἐστιν ἀνθρώπῳ οἰκοδομήσαντι ⸆ οἰκίαν ἐπὶ τὴν γῆν χωρὶς θεμελίου· ᾗ προσέρρηξεν ὁ ποταμός, καὶ ⸂εὐθέως⸃ ⸂2ἔπεσεν,⸃ καὶ ἐγένετο τὸ ῥῆγμα τῆς οἰκίας ἐκείνης μέγα.