4
Many parables
Καὶ πάλιν ἤρξατο διδάσκειν παρὰ τὴν θάλασσαν. Καὶ συνήχθη* πρὸς αὐτὸν ὄχλος πολύς, ὥστε αὐτὸν ἐμβάντα εἰς τὸ πλοῖον καθῆσθαι, ἐν τῇ θαλάσσῃ, καὶ πᾶς ὄχλος πρὸς τὴν θάλασσαν, ἐπὶ τῆς γῆς, ἦν.§ Καὶ ἐδίδασκεν αὐτοὺς ἐν παραβολαῖς πολλά, καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ἐν τῇ διδαχῇ αὐτοῦ·
Parable of the soils
«Ἀκούετε· ἰδού, ἐξῆλθεν σπείρων τοῦ* σπεῖραι. Καὶ ἐγένετο, ἐν τῷ σπείρειν, μὲν ἔπεσεν παρὰ τὴν ὁδόν, καὶ ἦλθεν τὰ πετεινὰ§ καὶ κατέφαγεν αὐτό. Ἄλλο δὲ* ἔπεσεν ἐπὶ τὸ πετρῶδες ὅπου οὐκ εἶχεν γῆν πολλήν, καὶ εὐθέως ἐξανέτειλεν διὰ τὸ μὴ ἔχειν βάθος γῆς. Ἡλίου δὲ ἀνατείλαντος ἐκαυματίσθη, καὶ διὰ τὸ μὴ ἔχειν ῥίζαν ἐξηράνθη. Καὶ ἄλλο ἔπεσεν εἰς τὰς ἀκάνθας, καὶ ἀνέβησαν αἱ ἄκανθαι καὶ συνέπνιξαν αὐτό, καὶ καρπὸν οὐκ ἔδωκεν. Καὶ ἄλλο§ ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν καλήν, καὶ ἐδίδου καρπὸν ἀναβαίνοντα καὶ αὐξάνοντα*καὶ ἔφερεν ἐν τριάκοντα καὶ ἐν ἑξήκοντα καὶ ἐν§ ἑκατόν Καὶ ἔλεγεν,* « ἔχων ὦτα ἀκούειν, ἀκουέτω
The why of parables
10 Ὅτε δὲ ἐγένετο κατὰ μόνας, ἠρώτησαν§ αὐτὸν οἱ περὶ αὐτόν, σὺν τοῖς δώδεκα, τὴν παραβολήν.* 11 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· «Ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὸ μυστήριον τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ· ἐκείνοις δὲ τοῖς ἔξω ἐν παραβολαῖς τὰ πάντα γίνεται, 12 ἵνα· ‹Βλέποντες βλέπωσιν, καὶ μὴ ἴδωσιν· καὶ ἀκούοντες ἀκούωσιν, καὶ μὴ συνιῶσιν· μήποτε ἐπιστρέψωσιν καὶ ἀφεθῇ αὐτοῖς τὰ ἁμαρτήματα.› »
‘The soils’ explained
13 Καὶ λέγει αὐτοῖς· «Οὐκ οἴδατε τὴν παραβολὴν ταύτην; Καὶ πῶς πάσας τὰς παραβολὰς γνώσεσθε; 14  σπείρων τὸν λόγον σπείρει. 15 Οὗτοι δέ εἰσιν οἱ παρὰ τὴν ὁδὸν ὅπου σπείρεται λόγος· καὶ ὅταν ἀκούσωσιν, εὐθέως§ ἔρχεται Σατανᾶς καὶ αἴρει τὸν λόγον τὸν ἐσπαρμένον ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν.* 16 Καὶ οὗτοι εἰσιν ὁμοίως οἱ ἐπὶ τὰ πετρώδη σπειρόμενοι· οἵ, ὅταν ἀκούσωσιν τὸν λόγον, εὐθέως μετὰ χαρᾶς λαμβάνουσιν αὐτόν, 17 καὶ οὐκ ἔχουσιν ῥίζαν ἐν ἑαυτοῖς ἀλλὰ πρόσκαιροί εἰσινεἶτα γενομένης θλίψεως διωγμοῦ διὰ τὸν λόγον, εὐθέως§ σκανδαλίζονται. 18 Καὶ οὗτοί* εἰσιν οἱ εἰς τὰς ἀκάνθας σπειρόμενοι· οἱ τὸν λόγον ἀκούοντες, 19 καὶ αἱ μέριμναι τοῦ αἰῶνος τούτου§ καὶ ἀπάτη τοῦ πλούτου καὶ αἱ περὶ τὰ λοιπὰ ἐπιθυμίαι εἰσπορευόμεναι συμπνίγουσιν τὸν λόγον, καὶ ἄκαρπος γίνεται. 20 Καὶ οὗτοί* εἰσιν οἱ ἐπὶ τὴν γῆν τὴν καλὴν σπαρέντες· οἵτινες ἀκούουσιν τὸν λόγον καὶ παραδέχονται καὶ καρποφοροῦσινἐν τριάκοντα καὶ ἐν ἑξήκοντα καὶ ἐν§ ἑκατόν
The candlestick
21 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· «Μήτι λύχνος ἔρχεται* ἵνα ὑπὸ τὸν μόδιον τεθῇ ὑπὸ τὴν κλίνην; Οὐχ ἵνα ἐπὶ τὴν λυχνίαν ἐπιτεθῇ; 22 Οὐ γάρ ἐστιν κρυπτὸν ἐὰν§ μὴ* φανερωθῇ, οὐδὲ ἐγένετο ἀπόκρυφον ἀλλ᾿ ἵνα εἰς φανερὸν ἔλθῃ. 23 Εἴ τις ἔχει ὦτα ἀκούειν, ἀκουέτω 24 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· «Βλέπετε τί ἀκούετε. Ἐν μέτρῳ μετρεῖτε ἀντιμετρηθήσεται ὑμῖν· καὶ προστεθήσεται ὑμῖν§ τοῖς ἀκούουσιν.* 25 Ὃς γὰρ ἂν ἔχῃ, δοθήσεται αὐτῷ, καὶ ὃς οὐκ ἔχει, καὶ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ᾿ αὐτοῦ
Spontaneous growth
26 Καὶ ἔλεγεν· «Οὕτως ἐστὶν βασιλεία τοῦ Θεοῦ ὡς ἐὰν ἄνθρωπος βάλῃ τὸν σπόρον ἐπὶ τῆς γῆς 27 καὶ καθεύδῃ καὶ ἐγείρηται§ νύκτα καὶ ἡμέραν, καὶ σπόρος βλαστάνῃ* καὶ μηκύνηται, ὡς οὐκ οἶδεν αὐτός. 28 Αὐτομάτη γὰρ γῆ καρποφορεῖ· πρῶτον χόρτον, εἶτα στάχυν, εἶτα πλήρη σῖτον ἐν τῷ στάχυϊ. 29 Ὅταν δὲ παραδῷ§ καρπός, εὐθέως* ἀποστέλλει τὸ δρέπανον, ὅτι παρέστηκεν θερισμός
The mustard seed
30 Καὶ ἔλεγεν· «Τίνι ὁμοιώσομεν τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, ἐν ποίᾳ§ παραβολῇ παραβάλωμεν αὐτήν;* 31 Ὡς κόκκον σινάπεως, ὃς ὅταν σπαρῇ ἐπὶ τῆς γῆς, μικρότερος πάντων§ τῶν σπερμάτων ἐστὶν* τῶν ἐπὶ τῆς γῆς, 32 καὶ ὅταν σπαρῇ, ἀναβαίνει καὶ γίνεται πάντων τῶν λαχάνων μείζων καὶ ποιεῖ κλάδους μεγάλους, ὥστε δύνασθαι ὑπὸ τὴν σκιὰν αὐτοῦ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνοῦν
33 Καὶ τοιαύταις παραβολαῖς πολλαῖς ἐλάλει αὐτοῖς τὸν λόγον, καθὼς ἐδύναντο ἀκούειν. 34 Χωρὶς δὲ παραβολῆς οὐκ ἐλάλει αὐτοῖς,§ κατ᾿ ἰδίαν δὲ τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ* ἐπέλυεν πάντα.
A supernatural tempest
35 Καὶ λέγει αὐτοῖς ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ὀψίας γενομένης, «Διέλθωμεν εἰς τὸ πέραν 36 Καὶ ἀφέντες τὸν ὄχλον, παραλαμβάνουσιν αὐτόν, ὡς ἦν ἐν τῷ πλοῖῳ (καὶ ἄλλα δὲ πλοιάρια ἦν μετ᾿ αὐτοῦ). 37 Καὶ γίνεται λαῖλαψ ἀνέμου μεγάλη,§ τὰ δὲ* κύματα ἐπέβαλεν εἰς τὸ πλοῖον, ὥστε αὐτὸ ἤδη γεμίζεσθαι. 38 Καὶ ἦν αὐτὸς§ ἐπὶ* τῇ πρύμνῃ, ἐπὶ τὸ προσκεφάλαιον καθεύδων· καὶ διεγείρουσιν αὐτὸν καὶ λέγουσιν αὐτῷ, «Διδάσκαλε, οὐ μέλει σοι ὅτι ἀπολλύμεθα 39 Καὶ διεγερθείς, ἐπετίμησεν τῷ ἀνέμῳ καὶ εἶπεν τῇ θαλάσσῃ, «Σιώπα· πεφίμωσοΚαὶ ἐκόπασεν ἄνεμος, καὶ ἐγένετο γαλήνη μεγάλη. 40 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· «Τί δειλοί ἐστε οὕτως; Πῶς οὐκ§ ἔχετε πίστιν 41 Καὶ ἐφοβήθησαν φόβον μέγαν, καὶ ἔλεγον πρὸς ἀλλήλους, «Τίς ἄρα οὗτός ἐστιν, ὅτι καὶ ἄνεμος καὶ θάλασσα ὑπακούουσιν αὐτῷ*
* 4:1 συνηχθη f35 D,W [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ συναγεται ℵB,C [1.5%] NU ¦ συνηχθησαν A [1%] ¦ three other variants [0.5%] 4:1 πολυς f35 A,D [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ πλειστος ℵB,C,W [1%] NU 4:1 εμβαντα εις το πλοιον f35 A [96%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ 2341 D,W [0.5%] ¦ 124 [2.5%] ¦ ~ 241 ℵB,C [1%] NU § 4:1 ην f35 A,D,W [99%] HF,RP,CP,TR ¦ ησαν ℵB,C [1%] OC,NU * 4:3 του f35 A,C [99.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB(D)W [0.5%] NU 4:4 παρα rell ¦ επι [1%] OC 4:4 ηλθεν rell ¦ ηλθον [3%] OC § 4:4 πετεινα f35 ℵA,B,C [95%] HF,RP,CP,OC,NU ¦ 1 του ουρανου D [5%] TR * 4:5 αλλο δε f35 A [97.5%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ και 1 ℵB,C [1%] OC,NU ¦ και αλλα D [0.5%] ¦ αλλα 1 W [1%] 4:5 ευθεως f35 A,W [99.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ευθυς ℵB,C,D [0.5%] NU 4:6 ηλιου δε ανατειλαντος f35 A,W [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ και οτε ανετειλεν ο ηλιος ℵB,C,D [1%] NU § 4:8 αλλο f35 A,D [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ αλλα ℵB,C,W [1%] NU * 4:8 αυξανοντα f35 C [98.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ αυξανομενα ℵB [0.5%] NU ¦ αυξανομενον A,D,W [1%] 4:8 ἐν f35 [97%] RP,OC ¦ ἑν [2%] HF,CP,TR,NU ¦ εις ℵB,Cv [0.5%] ¦ το εν W (uncials without breathing are ambiguous) 4:8 εν f35 [97%] RP,OC ¦ ἑν [2%] HF,CP,TR,NU ¦ εις ℵCv [0.5%] ¦ το εν W § 4:8 Ibid. * 4:9 ελεγεν f35 ℵA,B,C,D,W [95%] HF,RP,CP,NU ¦ 1 αυτοις [5%] TR,OC 4:9 ο εχων f35 A,W [99.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ος εχει ℵB,C,D [0.5%] NU 4:10 οτε δε f35 A [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ και οτε ℵB,C,D,W [2%] NU § 4:10 ηρωτησαν f35 [96%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ηρωτων A,B [1%] NU ¦ ηρωτουν ℵC [0.5%] ¦ επηρωτων D [0.5%] ¦ επηρωτησαν W [2%] * 4:10 την παραβολην f35 A [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ τας παραβολας ℵB,C [1%] NU ¦ τις η παραβολη αυτη D,W [2%] 4:11 δεδοται γνωναι το μυστηριον f35 D [92%] HF,RP,CP,TR ¦ 12 τα μυστηρια [3.5%] OC ¦ ~ 341 ℵB,Cv [0.5%] NU ¦ 134 A,W [4%] 4:12 τα αμαρτηματα f35 A,D [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,C,W [2%] NU § 4:15 ευθεως f35 A,D [98%] HF,RP,CP,TR ¦ ευθυς ℵB,C,W [1%] OC,NU ¦ — [1%] * 4:15 εν ταις καρδιαις αυτων f35 D [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ εις αυτους B,W [2%] NU ¦ 1 αυτοις ℵC [1%] ¦ απο της καρδιας 4 A 4:16 εισιν ομοιως f35 A,B (95.8%) HF,RP,CP,TR ¦ ~ 21 ℵC (1.8%) OC ¦ 1 D,W (2.1%) NU ¦ one other variant (0.1%) ¦ long omissions (0.2%) 4:16 ευθεως f35 A,W [96%] HF,RP,CP,TR ¦ ευθυς ℵB,C [2%] OC,NU ¦ — D [2%] § 4:17 ευθεως f35 A,D [97%] HF,RP,TR ¦ ευθυς ℵB,C(W) [2%] CP,OC,NU ¦ — [1%] * 4:18 ουτοι f35 A [97.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ αλλοι ℵB,C,D [0.5%] NU ¦ — W [2%] 4:18 σπειρομενοι f35 A [90%] HF,RP,CP,OC ¦ 1 ουτοι εισιν ℵB,C,D,W [10%] TR,NU 4:18 τον λογον ακουοντες f35 A,W [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ 12 ακουσαντες B,C,D [3%] NU ¦ ~ ακουσαντες 12 ℵ § 4:19 αιωνος τουτου f35 A [96%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ αιωνος ℵB,C [2%] NU ¦ βιου D,W [2%] * 4:20 ουτοι f35 A,D(W) [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ εκεινοι ℵB,C [0.5%] NU ¦ — [0.5%] 4:20 εν f35 [99%] RP,OC ¦ ἑν [0.5%] HF,CP,TR,NU ¦ το εν W (uncials without breathing are ambiguous) 4:20 εν f35 [99%] RP,OC ¦ ἑν [0.5%] HF,CP,TR,NU ¦ το εν W ¦ — B,Cv § 4:20 εν f35 [99%] RP,OC ¦ ἑν [0.5%] HF,CP,TR,NU ¦ το εν W ¦ — B * 4:21 ο λυχνος ερχεται f35 A [97%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ 312 ℵB,C [2%] OC,NU ¦ ο λυχνος καιεται W [1%] ¦ απτεται ο λυχνος D 4:21 επιτεθη f35 A [80%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ τεθη ℵB,C,D,W [20%] NU 4:22 εστιν f35 B,D,W [50%] OC,NU ¦ 1 τι ℵA,C [50%] HF,RP,CP,TR § 4:22 ο εαν f35 [93%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ 2 ℵA,B,C [1%] NU ¦ 1 ου [1%] ¦ ει [2%] ¦ αλλ D,W ¦ — [3%] ¦ two other variants * 4:22 μη f35 A,C [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ 1 ινα ℵB [3%] NU ¦ ινα D,W 4:22 εις φανερον ελθη f35 A,W [99%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ 312 ℵC,D [1%] OC,NU ¦ φανερωθη B 4:24 αντιμετρηθησεται f35 [30%] ¦ μετρηθησεται ℵA,B,C,D,W [69%] HF,RP,CP,TR,OC,NU ¦ — [1%] § 4:24 και προστεθησεται υμιν f35 ℵA,B,C (91.9%) HF,RP,CP,TR,OC,NU ¦ 12 (0.8%) ¦ — D,W (7.1%) ¦ long omissions (0.2%) (five variations on the verb garner 0.9%) * 4:24 τοις ακουουσιν f35 A (98.3%) HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,C,D,W (1.2%) NU ¦ αυτοις (0.3%) ¦ long omissions (0.2%) 4:25 αν εχη f35 A [90%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ εαν 2 [4%] ¦ 1 εχει D [4%] ¦ εχει ℵB,C,W [2%] NU 4:26 εαν f35 A [96.5%] HF,RP,CP,TR ¦ αν C,OC ¦ — ℵB,D(W) [2%] NU ¦ ωσπερ [1%] ¦ οταν [0.5%] § 4:27 εγειρηται rell ¦ εγειρεται ℵW [20%] ¦ εγερθη D * 4:27 βλαστανη f35 ℵA [90%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ βλαστανει [9%] ¦ βλαστα B,C,D,W [1%] NU 4:28 γαρ f35 W [98.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵA,B,C [1%] NU ¦ οτι (D) [0.5%] 4:28 πληρη σιτον f35 ℵA [98.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ πληρης σιτον [0.5%] [NU] ¦ πληρες σιτον C ¦ 1 τον 2 [0.5%] ¦ πληρης ο σειτος D,W ¦ πληρες σειτος B § 4:29 παραδω f35 A,C,W [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ παραδοι ℵB,D [1%] NU * 4:29 ευθεως f35 A,D [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ευθυς ℵB,C [0.5%] NU ¦ τοτε [0.5%] ¦ — W 4:30 τινι f35 A,D [98%] HF,RP,CP,TR ¦ πως ℵB,C,W [2%] OC,NU 4:30 ομοιωσομεν f35 C [55%] HF ¦ ομοιωσωμεν ℵA,B,D,W [43%] RP,CP,TR,OC,NU ¦ ομοιωσω [2%] § 4:30 ποια f35 A,D [97%] HF,RP,CP,TR ¦ τινι ℵB,C,W [3%] OC,NU * 4:30 παραβολη παραβαλωμεν αυτην f35 A,D [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ 31 θωμεν ℵB,C [3%] NU ¦ την παραβολην δωμεν W 4:31 κοκκον f35 A,C,W [90%] HF,RP,CP,OC ¦ κοκκω ℵB,D [10%] TR,NU 4:31 μικροτερος f35 A,C [95%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ μικροτερον B,D,W [5%] NU ¦ ο μικροτερον ℵ § 4:31 παντων f35 A,C [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ον 1 ℵB [1%] NU ¦ ων 1 W ¦ εστιν 1 D [1%] * 4:31 εστιν f35 (A)C [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,W [1%] NU ¦ α εισιν D 4:32 παντων των λαχανων μειζων f35 [90%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ 4123 D [5%] OC ¦ ~ μειζον 123 ℵB,C,W [1%] NU ¦ 123 μειζον A [4%] 4:33 εδυναντο f35 A,D,W [80%] HF,RP,CP ¦ ηδυναντο ℵB,C [20%] TR,OC,NU § 4:34 αυτοις rell ¦ 1 τον λογον [1%] OC * 4:34 μαθηταις αυτου f35 A,D,W [98.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ ιδιοις 1 ℵB,C [1%] NU ¦ 1 [0.5%] 4:36 δε f35 A,D [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,C(W) [1%] NU ¦ τα οντα [1%] 4:36 πλοιαρια f35 [80%] HF,RP,CP,TR ¦ πλοια ℵA,B,C [20%] OC,NU ¦ πλοιαι D ¦ πολλοι W § 4:37 ανεμου μεγαλη f35 A [96%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ 21 𝕻45vB,D [3%] NU ¦ 1 μεγαλου C [1%] ¦ ~ μεγας 1 ℵ ¦ ~ μεγαλου 1 W * 4:37 τα δε f35 A [96%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ και 1 ℵB,C,D,W [4%] NU 4:37 επεβαλεν f35 ℵ [70%] HF,CP ¦ επεβαλλεν A,B,C [28%] RP,TR,OC,NU ¦ εβαλεν D ¦ εισεβαλλεν W ¦ επεβαλλον [1%] ¦ three other variants 4:37 αυτο ηδη γεμιζεσθαι f35 A,W [97%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ 23 το πλοιον 𝕻45vB,C,D [1%] NU ¦ 12 βυθιζεσθαι [1%] ¦ ~ 21 βυθιζεσθαι OC ¦ — ℵ ¦ four other variants [1%] § 4:38 ην αυτος f35 A,D,W [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ 21 ℵB,C [1%] NU * 4:38 επι f35 [96%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ εν ℵA,B,C,D,W [4%] NU 4:38 διεγειρουσιν f35 A [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ εγειρουσιν ℵB,C [1%] NU ¦ διεγειραντες D,W [1%] ¦ εγειραντες [1%] 4:40 ουτως f35 (𝕻45v)A,C,W (98.7%) HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,D (1.3%) NU § 4:40 πως ουκ f35 A,C (97.4%) HF,RP,CP,TR,OC ¦ 2 (0.5%) ¦ 1 (0.1%) ¦ ουπω 𝕻45vℵB,D (1.9%) NU ¦ — W * 4:41 υπακουουσιν αυτω f35 A,W (97.1%) HF,RP,CP,TR,OC ¦ 1 αυτου (1.3%) ¦ 1 D ¦ ~ 2 υπακουει ℵC (1.3%) ¦ υπακουει 2 B (0.3%) NU