36
Buŋgawayu dhuŋgur'yurruna dhäwu' Godku
36:1–32 (The king burned the book)
Yo, ŋulinyaramirriyunydja waluyu ŋunhi *Djuwakim yukurrana nhinana buŋgawa, ŋayi Garraynydja waŋana ŋarrakala bitjarra, “Märraŋa djorra', bala wukirrina marrtjiya dhuwalayi dhäruktja, bukmak yana yulŋunydja ŋunhi ŋarra nhuŋu wekaŋala ŋuliŋuru liŋgu ŋurruŋuru ga yana liŋgu ga dhiyaŋu‐wala. Mak walala yurru ŋunha yolŋu'‐yulŋu Djudawuynydja mäkiri'‐witjunna dhiyakuyi; walala yurru ŋämana marinydja ŋunhi yurru galki maḻŋ'thunna, bala walala yurru mak gonha'yunna, gananna walalaŋguway yätjtja ŋunhi, märr ŋarranydja yurru walalaŋgu bäy‐ḻakaramana.”
Bala ŋayi Djiramayanydja wäthurruna §Bärukkuna yolŋuwu ŋuriki wukirrimirriwuna, bala ŋayi ḻakaraŋala dhäruknha malanha ŋunhi Godthu wekaŋala nhanukala Djiramayawala, ga ŋayinydja Bärukthunydja wukirrina marrtjina. Bala ŋayi waŋana Djiramaya bitjarrana Bärukkalanydja, “Yakana ŋarra yurru marrtji balayi ŋunha Godkala Buṉbulilinydja, liŋgu yolŋu'‐yulŋuyu ŋarranha yakana dhayuŋan yukurra,” bitjarra. “Yo, ŋunhi walala yurru yolŋu'‐yulŋu ḻuŋ'thundja marrtji ŋunhimalayi ŋurikalayi bukumirriyanharawu ŋoy‐ŋathamiriwwunydja birrka'mirriŋuru wäŋaŋuru malaŋuŋuru, ga nhenydja yurru marrtjiya ŋunhiwalayi Godkala Buṉbulili, bala nhe yurru wirrki yana dhä‐ḻaw'yundja, ḻakaramanydja marrtji dhipuŋuru djorra'ŋurunydja, märr yurru walala yolŋu'‐yulŋuyunydja nhuna ŋämana, bukmakthuna yana. Mak walala yurru yuwalkkumana yana bukumirriyamanydja Garraywala, bala bilyunna walalaŋgala yätjŋurunydja, liŋgu ŋayi Garraynydja wirrkina yana ŋaramurryirri yukurra walalaŋgala yätjthu. Bathalana yana marinydja yurru marrtji, ŋunhi walala yurru mukthundja yana djäma yätjtja.”
Bala ŋayi Bäruktja marrtjinana ŋunhimalayi Godkalanydja Buṉbulili, bala waŋanana marrtjina ŋuliŋuruyi djorra'ŋuruna, ḻakaraŋalana bukmak yana malanha dhäruk ŋunhi yukurrana Garrayyu wekaŋala Djiramayawala. 9-10 Yolŋunydja walala marrtjina beŋuru ga beŋuru ḻuŋ'thurrunana ŋunhimalayinayi wäŋalili Buṉbulili, bala walala yukurrana ŋäkulana, mäkiri'‐witjurrunana dhika ḻatju'kuŋalana.
11-13 Ga waŋganydja yolŋu ŋuliŋuruyi marrtjina, bala ḻakaraŋala ŋuripa ŋaḻapaḻmirriwana, ŋayi ḻakaraŋalanydja ŋuriŋiyi ḏarramuyu ŋunhi nhaltjarra ŋayi yukurrana Bärukthu ḻakaraŋala ŋuliŋuruyi djorra'ŋuru. 14 Ga dhunupana ŋuriŋi walalay ŋaḻapaḻmirriyunydja yolŋu'‐yulŋuyu djuy'yurrunana nhanukala ŋurikalayi, waŋana bitjarra, “Gatjuy marrtjiya, ga märraŋa ŋunhiyi garr'yurra, ḏarramunha ga djorra' ŋunhiyi.” 15 Bala walala garr'yurrunana ŋanya Bäruknhanydja balayina, bala walala ŋunhi ŋaḻapaḻmirrinydja waŋana bitjarrana, “Nhiniya dhipala gay', bala ḻakaraŋana marrtjiya ŋanapurruŋgala dhipuŋuruyi djorra'ŋurunydja,” ga yuwalkthi ŋayi bitjarrayinydjayi. 16 Bala walala ŋäkulanydja ṉirryurrunana, wilwilyurrunana manapara beyaṉumirriyuna. Bala walala waŋana bitjarrana, “Ŋilimurru yurru ḻakaramanydja dhuwalayi ŋunha buŋgawawana wal'ŋu ŋurruŋuwana,” bitjarra.
17 Ga biyapul walala ŋunhi dhä‐wirrka'yurruna Bäruknha bitjarra, “Way, yolthu nhokala dhuwala ḻakaraŋalanydja dhuwalayi? Bay' yolthu nhokala Djiramayayu wekaŋalanydja dhuwali dhäruktja wukirriwuynydja?” bitjarra.
18 Ga ŋayi Bäruktja buku‐wakmaraŋala bitjarra, “Yo, ŋayi ŋarrakala dhuwala wekaŋala, bala ŋarranydja wukirrina marrtjina yanana dhipala djorra'lilina.”
19 Bala walala ŋuriŋiyi ŋaḻapaḻmirriyunydja yolŋu'‐yulŋuyu waŋana maṉḏanha bitjarrana, “Nhumanydja maṉḏa yurru djuḻuḻ'yunna ŋula wanhamala wäŋalili, märr yurru ŋayi yakana nhumalanha ŋuruŋu buŋgawayunydja maḻŋ'marama,” bitjarra.
20-21 Bala walala ŋunhiyi ŋaḻapaḻmirrinydja marrtjina bala buŋgawawalana, bala marrtjina nhanukalana ḻakaraŋala ŋuliŋuruyi djorra'ŋuruna dhäruktja. 22 Yurru märr ŋunhi dharratharra'mirri wäŋanydja ŋulwitj, bala ŋayi yukurrana ŋunhi buŋgawanydja nhinana galki gurthaŋura, ḻithara yukurrana, gorrmurkunhamina ŋanyapinyay ŋayi. 23 Yo, yaka muka ŋayi weyin mäkiri'‐witjurrunanydja, bala ŋayi gombuŋalana yana ŋunhiyi djorrany'tja dhärukmirrinydja, bala guḻk‐guḻkthurrunana manydjawakthuna, bala gurthalilina dhuŋgur'yurruna djalkthurruna, bukmakkuŋala yana. 24 Ŋunhiyi walala buŋgawa ga nhanŋu djämamirri walala ŋunhi, yakana walala ŋunhi barrarinanydja. Ŋäkula warray walala ŋunhi dhäruktja ŋanya Garraynha, yurru yakana walala wuyunminanydja ŋuriki romgunydja walalaŋgalayŋuwu. 25 Ga wiripunydja ŋaḻapaḻ yolŋu waŋana bitjarra, “Way! Yaka dhuŋgur'yurra dhuwaliyi dhäruk Garraywu!” bitjarra, ga ŋayinydja yaka warray mäkiri'‐witjurruna, yana ŋayi dhuŋgur'yurrunana warrpam'nha. 26 Ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja, bala ŋayi djuy'yurruna nhanŋuway ŋayi djämamirrinhana walalanha märranharawu Djiramayawuna ga ŋurikinayi Bärukkuna wukirrimirriwuna. Ga ŋayinydja marrtjina bäy Garrayyunydja djuḻuḻ'maraŋala warray maṉḏanha walalaŋgala.
27-28 Dhurrwaraŋuru ŋuliŋuru ŋunhi ŋayi buŋgawayu ŋuriŋiyi dhuŋgur'yurruna dhäruk Garraywu, bala ŋayi Garraynydja waŋana Djiramayawalana bitjarra, “Märraŋa wiripu djorra', ga biyapul wukirri ŋunhimalayi, bukmak yana dhäruk ŋunhi ŋarra wekaŋala nhokala.” 29 Ga biyapul ŋayi Garray waŋana ŋarrakala bitjarra, “Djiramaya, marrtjiya ŋunha buŋgawawala wal'ŋu, ga ḻakaraŋanydja nhanbala biyaka, ‘Nhe ŋunhi dhuŋgur'yurruna djorrany'tja, liŋgu ŋuriŋiyinydjayi djorra'yu yukurrana ḻakaraŋala bitjarra, ŋunhanydja yurru ŋurukuynydja wäŋawuy *Bapilunbuynydja miriŋu marrtjina lili dhipalana wäŋalili, bala baḏuwaḏuyun warrpam'thunna dhuwalanydja wäŋa, ga bukmaknha yolŋu'‐yulŋunha. 30 Buŋgawa Djuwakim, Garraynydja yukurra waŋa nhuŋu bitjan. Yakana ŋula waŋgany nhokuŋu mala‐wunhara yurru buŋgawayirri dhiyakunydja wäŋawu. Nhenydja yurru rakunydhirrina, ga rumbalnydja nhuŋu yurru warraŋulnha yukurra ŋorra, yakana yurru nhuna ŋula yolthu dhalkaramanydja. 31 Ŋarranydja yurru nhuna baḏuwaḏuyunna yanana, ga nhuŋu mala‐wunharawuynha warrpam'thunna, liŋgu bitjarra warray liŋgu yukurrana nhuma djämanydja yätj warray yana. Ŋarra liŋgu raypirri'yurruna nhumalanha yulŋunydja, yurru nhe ga nhuŋu yolŋu'‐yulŋunydja yaka warray mäkiri'‐witjurruna ŋarraku. Ga dhiyakuyina märrwu yurru marinydja buna nhumalaŋgu dhiyala bathalanydja wal'ŋu, bukmak yana ŋunhi ŋarra ḻakaraŋala ŋäthili wal'ŋu nhumalaŋgu.’ ” Ga bitjarra ŋayi Garray waŋananydja.
32 Bala ŋarra wiripuna märraŋala djorra', ga biyapul ŋayi Bärukthunydja wukirri marrtjina ŋunhimalayi djorra'lili, bukmak yana dhäruk malanha ŋunhi ŋarra wekaŋala nhanukala ŋäthili, ŋunhi ŋayi ŋurruthaŋala wukirri ŋunhimalayi djorra'lili, ŋunhi ŋayi buŋgawayu dhuŋgur'yurruna. Yo, ŋarrakala Garrayyunydja biyapul warray wekaŋala dhäruk wukirriwu, bala ŋayi Bärukthunydja wukirrina marrtjina bukmakkuŋalana yana djorra'lilina.
* 36:1 Jehoiakim 36:3 Judah 36:4 Jeremiah § 36:4 Baruch * 36:29 Babylon