29
Djaykup bunanana ŋunhiliyi ŋapipi'mirriŋuwala nhanukalaŋuwala wäŋaŋura
29:1–14 (Jacob arrived at Laban’s home)
*Djaykuptja ŋayaŋganynha yana marrtjina yanana liŋgu‐u‐u bur‐way ŋunhala Yarannha wäŋaŋura, dharr‐way nhäŋala ḻurrkun'nha wäyin‐djäkamirrinha walalanha, walala yukurrana wäyingu djäka ŋunhili. Walalanydja yukurrana ŋunhi galkurruna wiripu‐guḻku'wu djäkamirriwu walalaŋgu ŋunhiliyi gapuŋura maŋutjiŋura, märr yurru walala ḻaw'yunmarama ŋunhiyi guṉḏa, ga guryunmarama gapu yukurra ŋuriki wäyingu walalaŋgu wekanharawu.
Bala ŋayi Djaykupthu dhä‐wirrka'yurrunana walalanha waŋana bitjarra, “Wanhaŋuwuy walala dhuwala nhuma yulŋunydja?”
Ga walalanydja ḻakaranhamina, “Ŋurukuwuy Yaranbuy,” bitjarra.
Ga ŋayi dhä‐wirrka'yurruna bala walalanha, “Marŋgi muka nhuma Laypangunydja?” bitjarra.
“Ŋe, marŋgi ŋanapurru nhanŋu,” bitjarra walalanydja waŋana.
6-8 Ŋayi waŋananydja Djaykup, dhä‐wirrka'yurrunanydja bitjarrayi, “Ŋamakurru' ŋayi yulŋunydja?”
“Ŋe, manymak ŋayi yukurra nhina ŋunha. Ga nhäŋana dhuwala nhanŋu gäthu'mirriŋunydja ya', marrtji nhina lili §Raytjulnydja, dhuwalana ŋayi gäma yukurra wäyinnha mutpunuma gapuwuna ḻukanharawu.”
9-10 Ŋunhi ŋayi Raytjul bunananydja ŋunhili walalaŋgu, bala ŋayi Djaykupthunydja guṉḏana ḻaw'maraŋala, ḻapmaraŋala gapuwuna, bala ŋayina gapunydja dhiṯ‐dhiṯthurruna yukurrana rarryu'‐rarryurruna Raytjulwalaŋuwunydja wäyingu walalaŋgu. 11 Bala ŋayi ŋuliŋurunydja Djaykupthu wälkuŋalana ŋanya Raytjulnha, nyäy'‐nyayyurrunana marrtjina dhika wiṯthurrunana, goŋmirriyinana nhanŋu. 12 “Ŋarranydja dhuwala Djaykup muka, *Ripaykawu waku'mirriŋu, ŋuriki ŋunhi ŋayi yapa'mirriŋu nhokalaŋuwu bäpa‐ŋaliwu.”
Ṉaŋ'‐gay ŋayi Raytjulnydja, wäŋalilina ṉaŋ'thurruna bala, ga ḻakaraŋala Laypanguna. “Way mäḻu, dhuwalana nhuŋu waku'mirriŋunydja bunana,” bitjarra. 13 Dhunupa ŋayi Laypandja walmana, bala ṉaŋ'thurrunana, gumurr'yurrunana nhanŋu Djaykupku, bala mulkana ŋanya dhangi'yurrunana, wälkuŋala, bala gäŋala nhanukiyingala wäŋalilina ŋanya. Bala ŋayi Djaykupthu ŋäthilinydja ḻakaraŋala yukurrana ŋunhi nhaltjarra yukurrana ŋunhala bala ŋäthili.
14 Ga ŋayi Laypandja waŋana nhanŋu, “Yuwalknha dhuwalanydja nhenydja dhuwala ŋarrakuwaynha galkiwuynha gurruṯu'mirri. Ga nhiniyana dhiyalana ŋarrakalana,” bitjarra. Bala ŋayi yukurrana Djaykup nhinananydja ŋunhilina bili nhanukala ŋaḻindi‐ŋuparana, ga djämana ŋayi yukurrana ŋunhilina, guŋga'yurrunana ŋanya Laypannha.
Laypandhu mayali'‐wilkthurruna Djaykupnha
29:15–30 (Laban tricked Jacob)
15-17 Yo, Laypangu gäthu'mirriŋunydja maṉḏa wirrkuḻ maṉḏa märrma'; maḻamarrnydja yäku Liya ga gutha'mirriŋunydja nhanŋu yutjuwaḻany'tja §Raytjul yäku. Ŋayinydja Liyanydja märr‐gaŋga ya' ḻatju', yurru ŋayi Raytjulnydja biyapulnha dhika djana'mirri, ḻatju'na dhika miyalk.
Yo, *Djaykupthu yukurrana djämanydja ŋaḻindi‐ŋupara nhanŋu Laypangu, yurru ŋayi bäyŋu ŋula märraŋala rrupiyanydja yukurrana ŋurikiy djämawuy. Bala ŋayi waŋanana Laypandhu ŋanya Djaykupnha bitjarrana, “Way, yaka dhuwala ŋamakurru' bitjanarawunydja, birrka' nhe yukurra djäma yurru ŋunhi nhe ŋarraku gurruṯu'mirrinydja. Nhäku nhe ḏukṯuktja? Nhä ŋarra nhuŋu yurru wekamanydja dhiyakuwuy djämawuynydja ŋunhi nhe ŋarraku yukurra djäma?” Bitjarra ŋayi Laypandhunydja.
18 Ŋayi Djaykuptja wirrkina yukurrana märr‐ŋamathina nhanŋu Raytjulwunydja; ŋayi djälthina märranharawuna nhanŋu, ŋayi yurru nhanŋuna miyalk, bala ŋayi buku‐ruŋiyinmaraŋala nhanŋu Laypangu bitjarrana waŋana, “Yana ŋarra yurru djämana yukurra nhuŋu dhuŋgarranydja ŋupan 7, ga ŋunhina bilina, yurruna nhe yurru ŋarraku Raytjulnhana wekamanydja, märr ŋayi yurru ŋarraku miyalknha.”
19 “Manymak dhuwalinydja,” bitjarrana ŋayi Laypandja waŋana. “Nhiniya dhiyalana ga djämana yukirriya, ga ŋayina yurru nhuŋu miyalktja.”
20 Ga yuwalkthi ŋayi Djaykupthu djämanydja yukurrana weyinnha dhika, 7 dhuŋgarra ŋupara, baman'nha dhika weyinnha, yurru bitjarra gurririyinana nhanukalanydja ŋunhi Djaykupkalanydja, liŋgu ŋayi märr‐ŋamathina yukurrana wirrki Raytjulwu.
21 Liŋguna dhuŋgarra 7‐dja djuḻkmaraŋalana, bala yana Djaykupthu waŋanana Laypannha bitjarra, “Liŋguna dhuwala walunydja djuḻkthurrunana, nhe yurru wekaŋana Raytjulnhanydja ŋarrakuna, märr ŋarra yurru märramana ŋanya, bitjandhiyi bili ŋunhi ŋali yukurrana waŋanhamina ŋäthili.” 22 Bala ŋuliŋurunydja Laypandhu ŋathana marrtjina gurrunhara ŋäthilimirriyaŋalana, ḻuŋ'thunmaraŋala yolŋu'‐yulŋunhanydja ŋunhimalana gumurr‐ŋamathinana märranharaminyarawuna, goŋmirriyinyarawuna ŋurikina ŋunhi maṉḏa yurru märranhamirrina, ŋayi yurru märramana ŋunhiyi miyalknha.
23-24 Yurru ŋayi Laypandhu mayali'‐waŋala Djaykupnha yulŋunydja, yaka warray ŋayi wekaŋala nhanbala Raytjulnhanydja; ŋayi märraŋalanydja ŋurruŋunha warray maḻamarrnha yäkunha Liyanha warray ŋunhi, bala gäŋala wekaŋalanydja Djaykuppa ŋuriŋiyi munhakunydja, yurru bukunydja ŋayi ŋäkirrmaranhamina ŋanyapinya ŋayi, liŋgu ŋunhinydja rom walalaŋgu yukurrana djingaryurruna. Ŋayi Djaykupthunydja yaka ŋanya nhäŋala buku; ŋayi guyaŋina yanapi ŋunhi Raytjul. Bala Djaykupthu märraŋalana ŋanya liŋguna, maṉḏa märranhaminana. 25 Ga goḏarr'nha djaḏaw'yurruna, bala nhäŋala marrtjina wiripu warray, Liyanha warray ŋayi märraŋalanydja ŋunhi.
Djaykuptja yaka galŋa‐ŋamathina, wirrkina ŋayi maḏakarritjthinanydja, bala waŋana Laypannhana, “Nhäku nhe ŋarranha maŋutji‐waŋala bitjarrayinydja? Ŋarra yukurrana nhuŋu dhiyala baman'ŋumirri djäma weyindja, märr ŋarra yurru märrama Raytjulnha, bala nhenydja marrtjina wekaŋala ŋarraku wiripunha warray.”
26 Bala ŋayi Laypandhu waŋana Djaykupnha bitjarrana, “Dhuwalanydja rom muka ŋanapurruŋgu. Ŋäthilinydja ŋuli ŋanapurru wekama ŋurruŋunha miyalknha dhuway'mirriŋuwu, ga yurruna ŋuli ŋunhi gutha'mirriŋunha yutjuwaḻa'nhanydja wekama. 27 Ŋuli nhe yurru nhina dhiyala weyindja, ga djäma ŋarraku 7 dhuŋgarra ŋupan, ga yurruna nhe yurru märrama Raytjulnhanydja, ŋayi yurru wiripunydja nhuŋu miyalk. Ŋamakurru' warray nhuŋu yulŋunydja, nhe yurru galki märramana ŋanya, bala nhe yukurra yurru yänana djämanydja bala dhuŋgarra ŋupan ŋunhiyinydja.”
28-30 Bala Djaykuptja yoraŋalana nhanŋu. Ŋayi galkurruna yukurrana märr‐gurriri, bala ŋayi märraŋala Raytjulnhana nhanŋuway dhäykanha.
Ga Djaykuptja wirrkina nhanŋu yukurra Raytjulwunydja märr‐ŋamathina, ga nhanŋunydja Liyawunydja ga märr‐gaŋgana.
Djaykupku djamarrkuḻi'na dhawal‐wuyaŋina
29:31—30:24 (Jacob’s children)
31-35 Yurru ŋayi ŋulinyaramirriyu Liyanydja yothu'mirriyinana ga yothunydja nhanŋu ŋunhi maḻŋ'thurruna ḏarramu, ga walala yäkunydja ŋanya nherrara Ropin. Yurru ŋayi §Raytjulnydja bäyŋu ŋula yothunha gäŋala, yothumiriw yukurrana yana nhinana. Ga biyapul ŋayi Liya yothu'mirriyina, biyapul gurrukaŋala yothunha waku'mirriŋunha ḏarramunha yana, ga yäku nherraranydja walala ŋanya *Djimiyannha. Ga ŋuliŋurunydja wiripuna nhanŋu yothu maḻŋ'thurruna ḏarramu yana, ga yäku‐nherraṉdja ŋayi ga Lepay. Ga biyapul nhanŋu wiripu yothu, Djudana.
* 29:1 Jacob 29:1 Haran 29:5 Laban § 29:6-8 29:6–8 Rachel * 29:12 Rebecca 29:15-17 29:15–17 Laban 29:15-17 29:15–17 Leah § 29:15-17 29:15–17 Rachel * 29:15-17 29:15–17 Jacob 29:31-35 29:31–35 Leah 29:31-35 29:31–35 Reuben § 29:31-35 29:31–35 Rachel * 29:31-35 29:31–35 Simeon 29:31-35 29:31–35 Levi 29:31-35 29:31–35 Judah