26
Yahudi rira dawan ra ranovak mane rfedan Yesus
Markus 14:1-2; Lukas 22:1-2; Yohanes 11:45-53
Yesus nair munuk roak afa avyai, na nfalak verin Ni tamata ovi rorang Ia ne, “Mia mkyaꞌa roak ne, amar irua ewal, na ita, tamata Yahudi, mane totu snoba Paskah. Naꞌut inyai, na tamata ra veka rtaha Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa, ma rala Yaꞌa ma ti rbaku Yaꞌa naꞌa aa walwalur.”*
Naꞌut inyai vali, na Yahudi dawan ra ovu rira dawan mela falurut ra rasdovu ira naꞌa rira Mela Falurut Ilaꞌa, naran Kayafas, ni rahan a. Rasdovu ira ma rdava lingaꞌan mane rtaha fanfonak Yesus ma rfedan Ia. Naꞌuk ira rfalak ne, “Deka totu naꞌut i snoba nbana roak a, beta ne tamata rivun veka vangoa-vanga.”
Vata isa nliꞌi ngul i voan lolin a naꞌa Yesus ulun a
Markus 14:3-9; Yohanes 12:1-8
Yesus nti ahu i naran Betania, ma nti tamata isa naran Simon ni rahan a ma nalola ia. Tamata ini lan a, ni suhut ngabaa. Naꞌa rahan yai, na vata isa nma ma ntaha botal koꞌu isa i rotu tali vatu lolin isa naran pualam. Botal yai nsaꞌa ngul i voan a lolin ovu fyawan urun a. Naꞌut inyai, na Yesus nafnaꞌan obin, na vata yai ti ntuan Ia ma nliꞌi ngul yai naꞌa ulun a. Yesus Ni tamata ovi rorang Ia rsiꞌik afa i vata yai notu a, na rangrova ma rfalak ne, “Notu afakinimi nawahak watan ngul i voan lolin yai? Ngul yai fyawan urun, ba bisma tfedi ma kubang a, tala verin tamata kasian ra.”
10 Naꞌuk Yesus nkaꞌa lahir afa i ranovak naꞌa ralarira ra, ba nfalak ne, “Notu afakinimi fyasala vata ini? Ia notu roak afa i lolin urun a verin Yaꞌa. 11 Tamata kasian ra rnaꞌa lalawatan ovu mia, naꞌuk Yaꞌa wol mane unaꞌa lalawatan ovu mia. 12 Ia nliꞌi ngul voan lolin yai naꞌa tenang a, ma neluk faneak ne, nvilu lan roak Yaꞌa naꞌut amar i veka umata a. 13 Afa i ufalak verin mia ini, kena urun! Naꞌa wan inba watan ma rfamalik Ubu Ni Ivar Lolin naꞌa lanit ivavan a, na veka rfamalik vali afa i notu roak ini ma al rangnanang ia.”
Yudas nfedi Yesus
Markus 14:10-11; Lukas 22:3-6
14 Tamata isa tali Yesus Ni tamata vutu rahin irua ovi rorang ia, naran Yudas Iskariot, nti ma ntuan Yahudi rira dawan mela falurut ra. 15 Ia norat ira ne, “Veka myala afaka verin yaꞌa, boma ala Ia verin mia?” Ira rbahir ia ovu kubang perak vututelu. 16 Tali amar yai vali, na ia ndava amar kena mane nfedi Yesus.
Yesus ovu Ni tamata ovi rorang Ia rotu rira snoba Paskah, ma rangnanang amar i uburir-nusirira ra rdir-talik Mesir
Markus 14:12-21; Lukas 22:7-14,21-23; Yohanes 13:21-30
17 Naꞌa amar i nban-ulu naꞌa tamata Yahudi rira snoba ma raꞌan roti i wol rfadoku ragi naꞌa, na Yesus Ni tamata ovi rorang Ia rma ma rtuan Ia ma rfalak ne, “Bapa, ralam nfalak wan inba ma amasusan verin Oa ma mufnaꞌan Paskah?”
18 Yesus nsinir Ni tamata ra ma nfalak ne, “Miti ma fyalak a verin tamata i mkyaꞌa roak ia naꞌa kota ralan eri. Fyalak verin ia ne: Tuan Guru nfalak ne, ‘Ning amar sarseri roak ma umata, ovu mane ufnaꞌan Paskah ovu Ning tamata ovi rorang Yaꞌa naꞌa mu rahan.’ ” 19 Ba ira rotu wean i nfalak yai, ma rasusan afamtahan ma al rotu rira snoba Paskah.
20 Ti ma ovan roak, na Yesus nma ma ndoku ma nafnaꞌan ovu Ni tamata vutu rahin irua yai. 21 Rdoku rafnaꞌan obin, na Yesus nfalak verin ira ne, “Afa i ufalak verin mia ini, kena urun. Tali ovi tdoku tafnaꞌan ini, na tamata isa veka nfedi Yaꞌa.”
22 Rarenar munuk afa i Yesus nfalak yai, na ralarira lalau urun i lahir. Ba rsikati ira al rfalak verin Yesus ne, “Duilaꞌa, yaꞌa wahal!”
23 Ia nfalak ne, “Tamata i mane nfedi Yaꞌa yai, fiang ini amrua amsovu mami roti naꞌa moko ini. 24 Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa, veka umata wean i rfalak roak naꞌa Ubu Ni Surat Ralan a. Naꞌuk sian urun i lahir verin tamata i nfedi Yaꞌa. Ni lolin a, tamata yai deka rarali lahir ia.” 25 Yudas i mane nfedi Yesus yai nfalak ne, “Tuan Guru, yaꞌa wahal!” Yesus nfalak verin ia ne, “Oa kaꞌi fwalak roak yai.”
Yesus nafnaꞌan situli ovu Ni tamata ovi rorang Ia
Markus 14:22-25; Lukas 22:14-20; 1 Korintus 11:23-25
26 Yesus ovu Ni tamata ra rafnaꞌan obin, na Ia nala roti a ma nfalak fara weninyai verin Ubu, beti nvisul roti yai ma nsiduk verin ira. Ia nfalak ne, “Myala ma mian kikyai. Ini Yaꞌa tenang a.”
27 Nata Yesus nala vali kobi i nsaꞌa anggur ma nfalak fara weninyai verin Ubu, beti nala ma renu. Ia nfalak ne, “Mia munuk myenu anggur i naꞌa kobi ini, 28 tevek ini Yaꞌa larang i nvoat al nakvanak tamata rivun rira salasilan ra, ma neluk faneak ne, Ubu nfakena roak Ni tnorung a. 29 Naꞌuk ufalak verin mia ne, tali amar ini, na Yaꞌa veka wol enu roak anggur ini, ti naran amar i veka enu ewal anggur ngorvaꞌan ovu mia naꞌa Yamang Ni Fareta a.”
Yesus nfalak ne, Petrus veka nalak ia ne, wol nkaꞌa Ia
Markus 14:27-31; Lukas 22:31-34; Yohanes 13:36-38
30 Yesus ovu Ni tamata ra rdedang ma rfadawang roak Ubu, beti ira rarata vuar Zaitun. 31 Nata Yesus nfalak verin ira ne, “Ovan ini lahir, bira inorang veka wol nangrebat ma mifla talik Yaꞌa, tevek afa sian ovi tamata veka rotu verin Yaꞌa. Surat Ralan nfalak roak ne, ‘Ubu veka nfedan domba duarira a, ba domba ra veka rlilin watan.’§ 32 Naꞌuk Ubu veka nfavaꞌat ewal Yaꞌa tali matmatan, ba veka ula Yaꞌa uti Galilea.”
33 Petrus nfalak verin Yesus ne, “Velik ne ira munuk rira inorang a wol nangrebat ma rafla talik Oa, naꞌuk yaꞌa wahal lahir.”
34 Yesus nfalak verin ia ne, “Afa i ufalak verin oa ini, kena urun! Ovan ini lahir manut wol nkukuwai obin, na oa veka malak nala fatelu roak ne, wol mkaꞌa Yaꞌa.”
35 Naꞌuk Petrus nfalak verin Ia ne, “Velik ne musti umata vali ovu Oa, naꞌuk wol alak yaꞌa ne, wol ukaꞌa Oa.”
Yesus Ni tamata liak ra munuk rfalak vali wean i nfalak a.
Yesus naflurut naꞌa vaꞌi isa naran Getsemani
Markus 14:32-42; Lukas 22:39-46
36 Yesus ovu Ni tamata ovi rorang Ia rbana ma raran vaꞌi isa naran Getsemani. Ia nfalak verin ira ne, “Mdyoku ini veki, ma ti uflurut naꞌa ineri.”
37 Ia novun vali Petrus ovu Zebedeus yanan irua.* Yesus ralan nmulai lalau urun Ia ovu wol malinan. 38 Ba nfalak verin ira ne, “Ralang a lalau urun i lahir, wean i ufarnuang ne, mane umata roak. Fyatuang Yaꞌa naꞌa ini ovu msyiꞌik wabira ma lolin.”
39 Nata Yesus nbana ma yaꞌi nfaroa tali ira, beti nsangatur naꞌa lanun ma naflurut ne, “Bapa, ne wean urun inyai, na fara maling vatuk varvara i aleman urun ini tali Yaꞌa, naꞌuk deka wean i ralang a nfalak a, ba wean watan i ralam a nfalak a.” 40 Yesus naflurut munuk ma newal ia, na Ni tamata itelu i rfatuang Ia yai rtub-lufa roak. Ba nfalak verin Petrus ne, “Wol mtyahang nala jam isa vali ma fyatuang Yaꞌa ma tsiꞌik wadida ma lolin? 41 Msyiꞌik wabira ma lolin ovu miflurut, boma nitdawan deka nlabir nala mia ma myotu salasilan. Mia ralabira rfalak ma myotu afa lolin, naꞌuk wol myot-nala, tevek myafun daꞌin.”
42 Nata Yesus nti ewal vali ma naflurut. Ia nfalak ne, “Bapa, wean i mtorung ma uvara wawaꞌuk ini, na wean watan i ralam a nfalak a!”
43 Naflurut munuk ma newal Ia, na Ni tamata itelu yai rtuba watan obin, tevek matarira ra raswosu daꞌin roak.
44 Ba nsiꞌik watan ma rtuba inyai, na nti ewal ma naflurut nala fatelu roak. Ia naflurut wean inlangin a. 45 Nata nma ma ntuan ewal Ni tamata itelu yai. Ia nfalak verin ira ne, “Mtyuba watan obin? Eka msyiꞌik Ning amar a naran roak ma rala Yaꞌa Tamata Yanan verin tamata salasilan ra. 46 Byatar ma tati kikyai. Eka msyiꞌik! Tamata i mane nfedi Yaꞌa nma ma sarseri roak.”
Yahudi ra rtaha Yesus
Markus 14:43-50; Lukas 22:47-53; Yohanes 18:3-12
47 Naꞌut i Yesus nangrihi obin, na Yudas i ntali Ni tamata vutu rahin irua yai nma. Tamata rivun ovi rtaha nahin blawat ovu rira navnaval ra rban-orang vali ia. Yahudi rira dawan mela falurut ra ovu dawan Yahudi ra rsinir ira ma rti inyai. 48 Yudas i nfedi Yesus nfalak lan roak verin tamata rivun avyai ne, veka notu faneak. Faneak yai wean ini: “Tamata i uvoan Ia yai, Ia hi inyai i. Ba mtyaha lahir Ia ma myovun Ia ovu msyiꞌik ma lolin Ia.” 49 Ba ti nfaseri lahir Yesus ma nfalak verin Ia ne, “Oo Tuan Guru.” Nata nvoan Ia.
50 Yesus nfalak verin ia ne, “Kida, motu kikyai afa ovi ralam nfalak a.” Ba tamata avyai rti rtaha lahir Ia. 51 Tamata isa i norang vali Yesus ntavar ni nahin blawat a ma nafat vatuk lahir Yahudi rira Mela Falurut Ilaꞌa ni tamata sansinir isa arun a. 52 Yesus nfalak verin Ni tamata yai ne, “Maꞌadoru ewal nahin blawat yai naꞌa ni tlanan a, tevek wean i iki nsingarahi ovu nahin blawat, na veka nmata vali ovu nahin blawat. 53 Mia wol mkyaꞌa ne, Yaꞌa bis watan ma era verin Yamang a ma nlobang Yaꞌa? Bis watan ma era verin Ia ma nsinir lahir Ni sansinir ra tali lanit ratan, naꞌa sidovung dawan nlia tali vutu rahin irua, ma rma.§ 54 Naꞌuk wean i Ubu notu wean inyai ma nlobang Yaꞌa, na wean inba ma nfakena lahir afa ovi rfadoku roak naꞌa Surat Ralan a, naꞌa Ning matmatan a?”
55 Naꞌut inyai, na Yesus nfalak verin tamata rivun avyai ne, “Mia beta mnyari ne Yaꞌa ini tamata ktufan Yaꞌa, ma mya lahir ovu bira nahin blawat ra ovu navnaval ra ma mtyaha Yaꞌa? Lokat amar, na mryea Yaꞌa udoku ma usiair naꞌa Rahan Dawan Falurut, naꞌuk wol mtyaha Yaꞌa. 56 Naꞌuk ma wean urun ini, boma nfakena lahir afa ovi nabi ra rfadoku roak naꞌa Surat Ralan a.” Nata Ni tamata ra munuk rafla talik Ia.
Yesus ndiri Yahudi rira Mela Falurut Ilaꞌa wahan ralan a
Markus 14:53-65; Lukas 22:54-55,63-71; Yohanes 18:13-14,19-24
57 Tamata avyai rtaha roak Yesus, beti rovun Ia rti Yahudi rira Mela Falurut Ilaꞌa, naran Kayafas, ni rahan a ma ndiri wahan ralan a. Yahudi rira dawan ovi rair Musa ni inukun ra ovu dawan Yahudi ra rasdovu roak ira naꞌa inyai. 58 Petrus nban-orang Yesus tali raroa watan, nata ti naran Mela Falurut Ilaꞌa yai ni lean a. Tamata avyai rovun roak Yesus rati lean ralan. Petrus ndoku watan ovu tamata ovi rwanar wan yai, ma al nanaban ne, veka rotu Yesus wean inba.
59 Dawan Mela Falurut ra, ovu dawan fareta Yahudi ovi rdoku naꞌa rira sidovung dawan yai rdava tamata boku ma rala vaivatul siklabir al rfasala Yesus, boma rukun Ia ma nmata. 60 Naꞌuk wol rtuan Ni sala isa vali, velik ne tamata rivun rma ma rfalak rira afa siklabir ra naꞌa Yesus. Ti nata tamata siklabir irua rma ma rfalak ne, 61 “Tamata ini nfalak ne, ‘Yaꞌa bis aꞌar vatuk Ubu Ni Rahan Dawan Falurut a, ma naꞌa amar itelu, na veka ufadiri ewal ia.’ ”
62 Ba Mela Falurut Ilaꞌa ndiri ma norat Yesus ne, “Notu afakinimi wol mlotar tenam a, ma fwalak naꞌa afa ovi tamata avyai rfalak a?” 63 Naꞌuk Yesus wol vain. Ba Mela Falurut Ilaꞌa nfalak verin Ia ne, “Yaꞌa ufalak verin Oa ne, Ubu i nvaꞌat a nrenar afa ovi fwalak ra, ba fwalak urun verin ami! Oa ini Raja i veka mtevut tamata ra rira salasilan ra? Oa ini Ubu Yanan a?”
64 Yesus nfalak ne, “Wean i fwalak roak yai. Naꞌuk ufalak verin mia ne, tali amar ini vali, na veka msyiꞌik Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa ini, udoku Ubu i nfareta munuk afakataka Ni lihir mela a, ovu veka utali lanit ma unaꞌa mutan ratan ra uma.”
65 Ba Mela Falurut Ilaꞌa nangrova urun ma nkamadir ni ravit blawat a. Ba nfalak ne, “Ia nfalak sian Ubu, tevek nfalak ne, Ubu Yanan Ia. Wol tperlu ma tdava tamata liak roak ma rfalak ni sala ra. Mia kaꞌi mryenar afa sian i nfalak a. 66 Ba minovak ma wean inba?” Ira rfalak ne, “Musti rukun Ia ma nmata!”
67 Nata tamata boku rafnit naꞌa wahan ralan a ovu raskevu tia ma watan Ia. Boku rvaval vali Ia ovu rfalak ne, 68 “Hoi, Oa ini Raja i veka mtevut tamata ra rira sala silan ra? Wean i nabi Oa, na eka fwalak verin ami ne, abovi rvaval Oa ini!”
Petrus nalak nala fatelu ia ne, wol nkaꞌa Yesus
Markus 14:66-72; Lukas 22:56-62; Yohanes 18:15-18,25-27
69 Amar yai, na Petrus ndoku watan lean obin. Mela Falurut Ilaꞌa ni vata sansinir isa nma ma nfalak verin Petrus ne, “Oa baꞌi morang vali Yesus, tamata Galilea eri.”
70 Naꞌuk Petrus nalak ia naꞌa tamata rivun avyai waharira ralan ra ne, “Yaꞌa wol ukaꞌa afa i fwalak yai.”
71 Petrus ti ma ndiri tembok dawan ni falfolat ngoran a, na Mela Falurut Ilaꞌa ni vata sansinir liak isa vali nrea ia ma nfalak verin tamata ovi rnaꞌa inyai ne, “Tamata ini baꞌi norang Yesus tamata Nazaret eri.”
72 Naꞌuk nalak ewal vali ia, ma nafwaba lahir ne, “Yaꞌa wol ukaꞌa tamata yai!”
73 Ba wol mnanat, na tamata ovi rnaꞌa inyai rma ma rfalak verin Petrus ne, “Oa ini vali morang Yesus, tevek tkaꞌa lahir naꞌa mu vai a.”
74 Petrus nalak matmatan watan ia ma kaꞌi nafwaba tenan a ma nfalak ne, “Yaꞌa wol ukaꞌa tamata yai.” Naꞌut inyai lahir, na manut nkukuwai. 75 Ba Petrus nangnanang nal-ewal vaivatul ovi Yesus nfalak lan roak verin Ia ne, “Manut wol nkukuwai obin, na oa veka malak nala fatelu roak ne, wol mkaꞌa Yaꞌa.” Nata Petrus nti talik wan yai ma nvakar ma naꞌa samsekur.
* 26:2 26:2 Paskah ihin a ne, Yahudi ra rangnanang amar i Ubu nlobang uburir-nusirira ra ma rdir-talik Mesir. Naling ia ovu Paskah i fiang ini totu ma al tangnanang Yesus Ni matmatan ovu nvaꞌat ewal. 26:15 26:15 Snain, kubang perak ini rfaliak ia ne, kubang sekel. Kubang sekel vututelu sama ovu tamata ni kadi naꞌa vulan ifaꞌat, ba Yudas nfedi Yesus ovu fyawan koꞌu watan. 26:17 26:17 Yahudi rira snoba ma raꞌan roti i wol rfadoku ragi naꞌa nbana amar ifitu. Tafsiran rivun rfalak ne, snoba ini ovu Paskah rnaꞌa isa, na Paskah naꞌa amar pertama. Paskah ihin a, Yahudi ra rangnanang amar yai Ubu nlobang uburir-nusirira ra ma rdir-talik Mesir. § 26:31 26:31 Msyiꞌik Perjanjian Mnanat a, naꞌa Zakharia 13:7 * 26:37 26:37 Zebedeus yanan irua nararira Yakobus ovu Yohanes. 26:50 26:50 Tafsiran boku rfalak ne ayat ini ihin a wean ini: Kida, ba wean inyai bi mwa i? 26:52 26:52 Ayat ini ihin a wean ini: tamata iki nala mneran ma al nfedan tamata, na ia veka nmata vali ovu mneran. § 26:53 26:53 Naꞌa Ubu Ni sansinir tali lanit ratan rira sidovung dawan isa (vai Mala nfalak ne, pasukan), na Ni sansinir rivun inean.