4
Yaa tanri Yɛnŋɛlɛ li ŋgasegele
ke na
1 «Moyisi wìla yo naa fɔ: ‹Koni, Izirayɛli woolo, mi yɛn na ye nari ŋgasegele naa kakɔnndɛgɛŋgɛlɛ ŋgele ni, yaa ke nuru na yeri. Ye ke lɛ yaa tanri ke na, jaŋgo ye koro yinwege na; Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye tɛlɛye Yɛnŋɛlɛ li yɛn na tara nda kaan ye yeri, yeri shɔ yeri ta.
2 Ŋgasegele ŋgele mi yɛn na nari ye na, yaga ka ka taga ke na, yaga si ka ka kɔn ke na. Ɛɛn fɔ, yaa tanri Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li ŋgasegele ŋgele mila kaan ye yeri ke na.
3 Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ làa ŋga pye yarisunŋgo Baali Pewɔri ki wogo ki na, yoro jate yàa ki yan yɛnlɛ ni. Ye ni, mbele fuun pàa ki gbɔgɔ làa pe gbo pew ma pe kɔ.
4 Ɛɛn fɔ, yoro mbele yàa koro sinmbele Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li kan, ye ni fuun ye yɛn yinwege na nala.›
5 «Ye wele, mì ye naga ŋgasegele naa kakɔnndɛgɛŋgɛlɛ ke ni paa yɛgɛ ŋga na Yawe Yɛnŋɛlɛ, na Yɛnŋɛlɛ lìgi yo na kan we, jaŋgo yaa tanri ke na wa tara nda ye yaa sa ye mberi shɔ mberi ta ti ni.
6 Ye ke lɛ yaa tanri ke na. Ko ki yaa ti tara sannda ti woolo paa ye yaan tijinliwɛ fɛnnɛ naa kajɛnmbɛlɛ. Pe yaa kaa ke sɛnrɛ nuru mbe sila yuun fɔ: ‹Ki cɛnlɛ gbenɛ na li yɛn cɛnlɛ na li woolo pè kala jɛn ma jilige dɛ!›
7 Kaselege ko na, cɛngɛlɛ ke ni, la woro wa, ali ŋgele kè tugbɔlɔ wa ke ni, na li yarisunndo ti yɛn li tanla tɔɔn paa yɛgɛ ŋga na Yawe Yɛnŋɛlɛ, we Yɛnŋɛlɛ li yɛn we tanla tɔɔn we; sanga o sanga waga li yeri li we saga, li ma we saga.
8 Cɛnlɛ gbenɛ lo la woro wa, na li ŋgasegele naa li kakɔnndɛgɛŋgɛlɛ ke yɛn ma sin paa ki lasiri ŋa fuun mila kaan ye yeri nala wi yɛn.
Yɛnŋɛlɛ làa li yɛɛ naga
wa Horɛbu yanwiga ki na
9 «Ɛɛn fɔ, ye ye yɛɛ yingiwɛ jɛn jɛŋgɛ, yaa ye yɛɛ kɔrɔsi jɛŋgɛ. Yaga ka fɛgɛ kagala ŋgele kè pye yè yan ke na. Ma ti ke koro wa ma jatere wi ni ma yinwege piliye yi ni fuun ni. Maa ke nari ma pinambiile pe na konaa ma pishyɛnwoolo pe na.
10 «Yàa yere Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ sɔgɔwɔ wa Horɛbu yanwiga ki tanla pilige ŋga ni, yaa nawa tuun ki na. Ki pilige ki ni, làa na pye fɔ: ‹Ki leele mbele pe gbogolo laga na yɛgɛ sɔgɔwɔ, mi yaa na ŋgasegele ke yo pe kan, jaŋgo pege fɔrɔgɔ paa fyɛ na yɛgɛ pe yinwege piliye yi ni fuun yi ni laga tara ti na; konaa paa ke nari pe piile pe na fun.›
11 Ki wagati wi ni, yàa fulo wa yanwiga ki tanla ma yere le ki nɔgɔ, ma yala kìla pye na yiin kasɔn. A kasɔn yinnɛ laa yinrigi wa diwi naa kambaaga wɔgɔ ki nandogomɔ na kee wa yɛnŋɛlɛ na.
12 Yawe Yɛnŋɛlɛ làa para ye ni wa kasɔn ki nandogomɔ. Yàa li sɛnyoro ti logo, ɛɛn fɔ, ye sila wire kpɛ yan; li magala lo nuŋgba yàa logo.
13 Làa li yɔn finliwɛ sɛnrɛ ti yo ye kan ma yo yaa tanri ti na. To ti yɛn ŋgasegele kɛ ŋgele. Làa ke yɔnlɔgɔ sinndɛɛrɛ papara papara shyɛn na.
14 Ki wagati wi ni, Yawe Yɛnŋɛlɛ làa tunŋgo kan na yeri ma yo mbe kakɔnndɛgɛŋgɛlɛ naa ŋgasegele naga ye na, ŋgele ye yaa ka saa tanri ke na wa tara nda ye yɛn na kee sari shɔ mberi ta ti ni.
Yɛnŋɛlɛ làa Izirayɛli
woolo pe yɛri
yarisunndo ti wogo na
15 «Moyisi wìla pe pye naa fɔ: ‹Ye ye yɛɛ yingiwɛ jɛn jɛŋgɛ, katugu pilige ŋga ni Yawe Yɛnŋɛlɛ làa para ye ni wa Horɛbu yanwiga ki na, wa kasɔn ki nandogomɔ, ye sila wire kpɛ yan.
16 Ki kala na, yaga ka yaara ta tɛ ye yɛɛ kan yarisunndo mbe ye yɛɛ jɔgɔ, nakoma yaara ta cɛnlɔmɔ nakoma ta yanlɛrɛ paa naŋa yɛn nakoma jɛlɛ yɛn;
17 nakoma paa yaayoro naa woŋgaala mbele laga tara ti na wo wa yɛn, nakoma paa sannjɛlɛ yɛn, lo na li maa yinrigi sire na wa naayeri we.
18 Yaŋgala jɛgɛlɛ jɛgɛlɛ ŋgele ke maa fulolo tara ti na, yaga ka la yanlɛɛ gbegele, nakoma ŋgbangala ŋgele ke maa waa wa tɔnmɔ pi ni wa tara ti nɔgɔ lo la yanlɛɛ.
19 Yaga ka ye yɛgɛ ki yirige wa naayeri mbaa yɔnlɔ, naa yeŋge, naa wɔnŋgɔlɔ konaa naayeri yaara nda ti maa yanwa yinrigi ti wele, mbege kan ti gbɔgɔla mbaa ye taa. Yaga kaa fɔli ti yɛgɛ sɔgɔwɔ mbaa ti gbogo. Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ lì ko yaara to yaga cɛngɛlɛ sanŋgala ŋgele fuun ke yɛn laga tara ti na koro kan.
20 Ɛɛn fɔ, yoro wo na, Yawe Yɛnŋɛlɛ làa saa ye lɛ ma ye wɔ wa fugufugu kasɔn gbɔgɔ ki ni, ko ŋga ki yɛn Ezhipiti tara re, mbe ye pye li woolo, ye pye li woolo paa yɛgɛ ŋga ye yɛn li woolo nala we.›
21 «Ma sigi ta, Yawe Yɛnŋɛlɛ làa nawa ŋgban na ni ye kala na, ma wugu ma yo mi se Zhuridɛn gbaan wi kɔn mbe yiri, fɔ mi se ye wa tara tiyɔnrɔ nda lo na Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li yɛn na kaan ye yeri kɔrɔgɔ ti ni.
22 Katugu pa mi yaa ku laga ki laga ŋga ki ni, mi se Zhuridɛn gbaan wi kɔn mbe yiri. Ɛɛn fɔ, yoro wo na, ye yaa wi kɔn mbe yiri, mbe saga tara tiyɔnrɔ ti shɔ mberi ta.
23 Ye ye yɛɛ yingiwɛ jɛn, jaŋgo yɔn finliwɛ mba Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ lì le ye ni, yaga ka fɛgɛ pi na. Yaga ka yarisunŋgo ka gbegele ye yɛɛ kan ki yiri yaraga ka kɔrɔgɔ. Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ lì yo yaga ka ko pye;
24 katugu Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li yɛn paa kasɔn yɛn, ŋga ki maa yaara sori. Li yɛn Yɛnŋɛlɛ na laa li yenjɔ wi yaga.
25 «Na yaga ka sa cɛn mbe mɔ wa tara ti ni, na yaga ka pinambiile ta naa pishyɛnwoolo ni, yaga ka yarisunndo gbegele ti yiri yaraga ka kpɛ kɔrɔgɔ mbe ye yɛɛ jɔgɔ, mbe kapege pye Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li na, mbeli nawa pi ŋgban.
26 Na yaga ko pye, mi yaa naayeri wo naa tara ti yeri ti pye na sɛrɛfɛnnɛ ye wogo na, nala mi yɛn naga yuun ye kan fɔ ye yaa Zhuridɛn gbaan wi kɔn sa tara nda shɔ mberi ta, ye yaa kɔ mbe wɔ wa ti ni fyaw. Ye se cɛn mbe mɔ wa ti ni, katugu pe yaa ye tɔngɔ mbe ye kɔ wa ti ni pew.
27 Yawe Yɛnŋɛlɛ li yaa ka ye gbɔn mbe ye jaraga wa cɛngɛlɛ sanŋgala ke sɔgɔwɔ. Li yaa ye ŋgbanga ye jaraga cɛngɛlɛ ŋgele sɔgɔwɔ, ye se ka lɛgɛ lɛgɛ wa ke ni.
28 Wama, ye yaa kaa tunŋgo piin yarisunndo nda leele gbegele kɛyɛn ni to kan, ti yaa ka pye tire woro nakoma sinndɛɛrɛ woro; to nda tila la yaan, tila la nuru, tila la kaa, tila sila nuwɔ taa.
29 Mbe ye ta wa, ye yaa Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li lagaja. Na yaga li lagaja ye kotogo ki ni fuun ni konaa ye nawa pi ni fuun ni, pa ye yaa li yan.
30 Puŋgo na, kagala ŋgele mì yo, ke pyeŋgɔlɔ ye na, wa ye jɔlɔgɔ gbɔgɔ ki ni, ye yaa sɔngɔrɔ mbe pan Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li kɔrɔgɔ mbaa nuru li yeri;
31 katugu Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ le, li yɛn Yɛnŋɛlɛ na li maa leele yinriwɛ taa. Li se ka ye wa, li se si ka ye tɔngɔ pew. Làa wugu ma yɔn finliwɛ mba le ye tɛlɛye pe ni, li se fɛgɛ pi na.
Yɛnŋɛlɛ lo nuŋgba li yɛn
Yɛnŋɛlɛ
32 «Izirayɛli woolo, ye yewe wagati titɔnlɔwɔ ŋa wì toro maga ta ye fa se wi wogo na. Maga lɛ Yɛnŋɛlɛ làa lewee wi da laga tara ti na, ye yewe ki wogo na, mbege lɛ dunruya wi go ŋga na saga wa wi go ŋga na. Ki kafɔnnɔ la la pye le? Ambɔ wila ki kafɔnnɔ cɛnlɛ la logo?
33 Cɛngɛlɛ ke ni, liliin woolo paa Yɛnŋɛlɛ li magala li logo li yɛn na para pe ni wa kasɔn ki nandogomɔ, a pè koro yinwege na paa ye yɛn?
34 Yarisunŋgo kikiin kila yere ki yerewe mbe sa cɛnlɛ la yirige mbeli wɔ cɛnlɛ la sɔgɔwɔ paa yɛgɛ ŋga na Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ lìgi pye ye wogo ki na we? Làa ye yirige wa Ezhipiti tara kagala ŋgele làa pye ma naga koro fanŋga na, naa kafɔnŋgɔlɔ ni, naa kagbɔgɔlɔ ni, ma malaga gbɔn, mali fanŋga kala naa li yawa kala li pye, konaa ma fyɛrɛ gbɔrɔ kala pye. Ki kagala kàa pye ye yɛgɛ na.
35 Yoro wo na, lì ti a yège kagala ŋgele ke ni fuun ke yan, jaŋgo yege jɛn ye yo Yawe Yɛnŋɛlɛ lo nuŋgba li yɛn Yɛnŋɛlɛ le; Yɛnŋɛlɛ la yɛgɛ woro wa, na lo ma.
36 Làa ti a yèli magala li logo ma yiri wa naayeri, mbe ye naga yaa nuru li yeri, ma ti a yèli kasɔn gbɔgɔ ki yan laga tara ti na, mali magala li logo wa kasɔn ki nandogomɔ.
37 Katugu ye tɛlɛye pàa li ndanla, a lì yoro mbele pe setirige piile ye wɔ pe puŋgo na. Làa ye yirige wa Ezhipiti tara li fanŋga gbɔgɔ ki ni.
38 Li yaa cɛngɛlɛ ŋgele kè tugbɔlɔ ma pye fanŋga ni ma wɛ ye na ke purɔ mbe ke yirige wa ye yɛgɛ, mbe ti ye ye wa ke woolo pe tara, konaa mberi shɔ mberi kan ye yeri, paa yɛgɛ ŋga na li yɛn naga piin yiŋgɔ we.
39 Ye daga mbege jɛn nala, mbege tɛgɛ wa ye nawa fɔ Yawe Yɛnŋɛlɛ lo nuŋgba li yɛn Yɛnŋɛlɛ wa naayeri konaa laga tara ti na; Yɛnŋɛlɛ la yɛgɛ woro wa, na lo ma.
40 Yaa tanri li kondɛgɛŋgɛlɛ naa li ŋgasegele ŋgele mi yɛn na yuun ye kan nala ke na, jaŋgo ye pye yɛyinŋge na yoro naa ye setirige piile mbele pe yaa ka yiri puŋgo na pe ni, konaa ye yinwetɔnlɔgɔ ta wa tara ti ni, to nda Yawe Yɛnŋɛlɛ, ye Yɛnŋɛlɛ li yɛn na kaan ye yeri ti pye ye woro fɔ sanga pyew.»
Cara taanri nda
pe yaa la karafa wa ti ni
wa Zhuridɛn gbaan
wi yɔnlɔ yirisaga kɛɛ yeri
41 Kona, a Moyisi wì si cara taanri wɔ wa Zhuridɛn gbaan wi yɔnlɔ yirisaga yeri,
42 ti pye cara nda pe yaa la karafa wa ti ni; na lere wa ka wi lewee yɛnlɛ gbo, na wi sigi siligi, na wi sila suu panra faa, wi mbe ya fe mbe sa karafa wa ki cara ka nuŋgba ni mbe koro yinwege na
43 Urubɛn cɛnlɛ woolo pe wogo ko layi ŋga Bezɛri ca ye, kìla pye wa gbinri wi funwa lagbɔgɔ ki ni. Gadi cɛnlɛ woolo pe wogo ko layi ŋga Aramɔti ca ye, wa Galaadi tara. Manase cɛnlɛ woolo pe wogo ko layi ŋga Golan ca ye, wa Bazan tara.
MOYISI WI SƐNYORO SHYƐN WORO
4.44–11.32
44 Lasiri sɛnrɛ nda Moyisi wìla yo Izirayɛli woolo pe kan tori nda yɛɛn.
45 To ti yɛn kondɛgɛŋgɛlɛ, naa ŋgasegele konaa kakɔnndɛgɛŋgɛlɛ ŋgele wìla yo pe kan pe yiriŋgɔlɔ wa Ezhipiti tara we.
46 Kìla pye maga ta pàa pe paara yinrɛ ti kan ma cɛn wa Zhuridɛn gbaan wi yɔnlɔ yirisaga yeri, wa gbunlundɛgɛ ki ni, wa Bɛti Pewɔri ca ki yɛsinmɛ na, wa Amɔri cɛnlɛ woolo pe wunlunaŋa Sihɔn wi tara. Sihɔn wìla pye ma cɛn wa Ɛshibɔn ca, ɛɛn fɔ, Moyisi wo naa Izirayɛli woolo pe ni pàa malaga gbɔn wi ni ma ya wi ni pe yiriŋgɔlɔ wa Ezhipiti tara.
47 Pàa wi tara ti shɔ wi yeri konaa Bazan tara wunlunaŋa Ɔgi wi woro ti ni. Ki Amɔri cɛnlɛ li wunlumbolo shyɛn pàa pye wunluwɔ pi na wa Zhuridɛn gbaan wi yɔnlɔ yirisaga tara ti ni.
48 Kì pye ma, Izirayɛli woolo pàa tara ti ni fuun ti shɔ maga lɛ wa Aroyɛri ca ki tanla, wa Arinɔ lafogo yɔn ki na fɔ ma saa gbɔn wa Siyɔn yanwiga ki na, ko ŋga pe yinri fun Ɛrimɔ yanwiga;
49 konaa Araba tara ti ni, Zhuridɛn gbaan wi yɔnlɔ yirisaga kɛɛ yeri, fɔ ma saa gbɔn wa Kɔgɔje kuwo wi na, wa Pisiga yanwiga ki nɔgɔ.