15
Bäylitthu gan dhä-birrka'yurr Djesuny
Pilate questions Jesus
Mäk 15.1-5
(Mathuyu 27.1-2,11-14; Luk 23.1-5; Djon 18.28-38)
Yo wiripuŋuynha waluy yurr goḏarrmirra, walalnydja ŋunhi ŋurruŋu djirrikaymirrnydja yolŋu mala ga ŋurru-warryunayŋuny yolŋu walal ga Rom-marŋgikunhamirrnydja, ga ŋunhi rom-djägamirrnydja mala bunanhaminan waŋanhaminyarawnha. Ga garrwi'yurr walal ŋunhi Djesunhany goŋ, bala warryu'-warryurra marrtjin balan Bäylitkala.*
Ga ŋayiny Bäylitthuny dhä-birrka'yurr Djesuny bitjarr, “Nhä nhe dhuwal buŋgawa Djuw-bäpurruw?”
Ga ŋayiny Djesuny waŋan, “Dhuwaliyin bili yan dhäwuny,” bitjarr.
Ga walalnydja gan ŋunhi ŋurruŋu djirrikaymirriynydja mala lakaraŋalnydja dharrwan mirithirra dhäwuny mala Bäylitkalnydja, rom-nyamir'yurra manapar be yätjkurruwuynha mala djämapuy.
Ga buluyi ŋayi ŋunhi Bäylitthu ŋanya dhä-birrka'yurr bitjarr, “Ŋula muka nheny dhu waŋa buku-roŋanmaram? Yaka nhe gi ŋunha ŋäkuny, ŋunha walal ga lakaramany nhokalaŋuwuy be yätjkurruwuynha djämapuynydja mala?” Yurr ŋayiny ŋunhi Djesuny bäyŋun waŋanha, bala ŋayiny gan Bäylittja makmakthurra nhanŋu.
Bäylitthu dhayuŋar Djesuny burakinyarawnha
Jesus is sentenced to death
Mäk 15.6-15
(Mathuyu 27.15-26; Luk 23.13-25; Djon 18.39—19.16)
Ga balanyamirriy bili yan ŋunhi Ḻäy-djuḻkmaranhamirriy* waluy bitjanna bili dhuŋgarra-ŋupanna ŋayiny ŋuli ŋunhi Bäylitthuny* dhawaṯmaranha waŋganynha yan yolŋuny beŋur dharruŋguŋur, yurr ŋunhiyi bili yan yolŋunhany ŋunhi yolku walal ŋuli djälthinya. Ga balanyamirriyyiny gan gärrin yolŋu yäku Barabatj,* ŋunhiliyi dharruŋguŋur. Ŋanya ŋunhiyi, ga wiripuwurruny yolŋuny walalany walal galkar, bili walal ŋuli ganha ŋunhi yolŋuny walalany bunha murrkay'kunha. Manymak walalnydja ŋunhi Djuw* malany yolŋu'-yulŋu marrtjinan bala ŋäŋ'thurra ŋanya Bäylitnhany waŋganygun yolŋuw ḏapmaranhawuywu dhawaṯmaranharaw, bitjarr yan nhakun ŋayi gan ŋunhi ŋäthil djäma.
Bala ŋayi Bäylitthuny waŋanan walalany bitjarra, “Djäl nhuma ŋarra dhu dhuwanna dhawaṯmaramany nhumalaŋ! … Ŋurruḏawalaŋunhan, Djuw malawnha?”
10 Ga ŋayiny ŋunhi Bäylittja ŋäthil yan walalaŋ marŋgithin ŋunhi walal ŋurruŋu djirrikaymirriynydja mala gäŋalnydja ŋanya Djesunhany balayiny nhanukalnydja, bili walal ŋanya gan ŋunhi mel-ḏiy'yurr.
11 Yurr walalnydja ŋunhi ŋurruŋu djirrikaymirriynydja mala dhar'thar-gurruparnydja gan yolŋunhany walalany walal dhu ŋäŋ'thundja Bäylitnhany nhanŋun Barabatjkun dhawaṯmaranharawnydja. 12 Ga buluyi ŋayi Bäylitthu dhä-birrka'yurr ŋunhi yolŋuny walalany bitjarr, “Nhaltjanna ŋarra dhu dhuwandja ḏirramuny, ŋunhi nhuma ŋuli ga lakaram buŋgawa Djuw* malawnydja?”
13 Ga walalnydja bukmak yan waŋan yatjunmin bitjarr, “Dhuḻ'yurra ŋanya dharpalila!”
14 Ga ŋayiny Bäylittja waŋan, “Nhä ŋayi nhumalaŋ ŋula miḏikumarnydja djäma?”
“Buŋun ŋanya dharpalila ŋal'maraŋ,” bitjarr walalnydja yatjunmin dhika mirithinan yan.
15 Bala ŋayiny Bäylitthuny djäl-ŋamathaŋala walalany ŋunhi yolŋunhan walalany. Bala yan ŋayi Barabatjnhany dhawaṯmaraŋala. Ga waŋan ŋayi miriŋunhany mala bunharawnha nhanŋuny Djesuwnydja bartjunmaranharawnha, bala dhu gäman ŋanya, ga dhuḻ'yunna ŋanya dharpalila mälakmaranhawuylila.
Miriŋuy mala gan warku'yurr Djesuny
The soldiers made fun of Jesus
Mäk 15.16-21
(Mathuyu 27.27-30; Djon 19.2-3)
16 Ga balanyamirriyiny waluy walalnydja ŋunhi miriŋuynydja mala Djesunhany gäŋala balan djinawa'lila Bäylitkala* wäŋalil, ŋunhi ŋayi buŋgawa wäŋaw-ŋayathanharaw, ga wäthurr walal wiripuwurruŋ miriŋuw mala bukmakku yan, ga dhärranany walal gan ŋunhi ḻiw'maraŋala ŋanya Djesunhany. 17 Bala nhirrparnydja walal nhanukal wiyinnha dhika girriny' miku'mirra miny'tjiny, ga bulu walal nhanŋu djäma ḏirriṯirri ḻiyaw ŋal'maranharaw, bala walal nhirrpara nhanukal. 18 Bala walal marrtjin waŋanany bitjarra nhanŋu, warku'yurrnydja ŋanya, “Way, nheny dhuwal ŋurruḏawalaŋu Djuw malaw,”* bitjarr. 19 Ga wutthurr walal ŋanya muḻkurr dharpay bala gan dhupthurra ŋanya. Ga bulu nhakun walal gan warkuyurr ŋanya, bun'kumu-djipthurr nhanukal buku-ŋal'yurr nhanŋu.
20 Ga ŋunhi walal nhanukal warku'yunaŋurnydja dhawar'yurr, bala yan walal yupmaraŋala nhanukal ŋunhi miny'tjimirrnydja girri' ga nhirrparnydja walal nhanukal nhanŋuwuynha yan girriny' Djesuwnha, bala walal ŋanya miriŋuynydja mala marrtjin gäŋala dhawaṯmaraŋala dhuḻ'yunarawnha dharpalilnha. 21 Ga balanyamirriy waluy yolŋu ḏirramu yäku Djäyman* gan marrtjin beŋur ḏiltjiŋur, yurr wäŋapuynydja ŋayi ŋunhi Djäriniwuy.* Ga bäpa'mirriŋuny ŋayi ŋunhi maṉḏaŋ Yaliktjandaw* ga Ropatjku.* Ga walalnydja ŋunhi miriŋuynydja mala waŋan ŋanyanhan Djäymannhan dharpawnydja ŋurikiyi mälakmaranhawuywuny ḻaw'maranharaw.
Djesunhany walal dharpaliliyaŋal
Jesus is crucified
Mäk 15.22-32
(Mathuyu 27.31-44; Luk 23.27-43; Djon 19.17-27)
22 Bala walal ŋunhi miriŋuynydja mala marrtjin gäŋal Djesunhany balan Gulkathalila,* ŋunhi ga ŋuriŋiyiny mayaliy' lakaram ŋunhiyiny wäŋa Gulkathany, “Ḻiya Ŋarakan wäŋa”.*
23 Ga ŋunhiliyiny wäŋaŋur walal gurrupara ŋanya Djesuny wiyika borum mel-manapanawuy mirritjin'mirr yäku merr.* Yurr ŋayipiny Djesuynydja yakan ḻukanha ŋunhiyiny wiyika.
24 Bala walal ŋanya Djesunhany ŋal'maraŋala, dharpalila mälakmaranhawuylila. Ga ŋunhiliyiny walal gan dhuḏiŋurnydja dharpaŋur ḏäpthurr miriŋun mala, buḻ'yurra walal gan dopulun Djesuwalaŋuwnha girriw'. 25 Ga ŋal'maraŋalnydja walal ŋanya ŋunhi dharpalilnydja waluynydja 9-dhu yurr goḏarrmirr yan. 26 Bala walal ŋunhi bukulilnydja dharpalil ŋal'maraŋal dhäruknha, märr walal gan ŋunhi yolŋuny walal marŋgithinan yan ŋunhi nhaku walal ŋanya ŋunhi gämurruw' dhuḻ'yurr balayi. Ga bitjarr gan ŋunhili dhäruktja barraŋga'yurr gam', “Ŋurruḏawalaŋu Djuw malaw,”* bitjarr.
27-28 Ga bitjarryi bili walal ŋunhi märrma'nhany ḏirramuny maṉḏany rom-bakmaranhmirrinhany maṉḏany ŋal'maraŋalyi, waŋganynhany walal ŋal'maraŋal dhunupa'ŋulil gali'lil nhanukal Djesuwal, ga waŋganynhany walal ŋal'maraŋal ga wiṉ'kuŋulila gali'lil.
29 Ga ŋunhi gan yolŋu mala marrtjin djuḻkmaraŋal ŋanya, ga ḏawaḏawa'yurr walal gan, warku'yurr manapar ŋanya. Ga bitjarr walal gan nhanŋu ŋunhi waŋanany gam', “Wäy! Be muka nheny dhu dhuwal bakmaraŋun ŋunhany ŋunhi buku-ŋal'yunamirrinhany buṉbuny, ga buluyi nhe dhu dhuḻ'yurryi ḻurrkun'thuny waluy. 30 Gatjuy mak walŋakunhamirra nhunapinya nhe, bala yupthurra dhipuŋuryiny dharpaŋur mälakmaranhawuyŋurnydja.”
31 Ga bitjarryi bili walalnydja ŋanya gan ŋunhi ŋurruŋu djirrikaymirriynydja mala ga rom-marŋgikunhamirriynydja yolŋuy mala warku'yurryi ŋanya Djesuny. Ga bitjarr walal gan ŋunhi waŋanhaminany gam', “Way, dhuwandja ŋayi gan walŋakuŋalnydja ŋunha wiripuwurruny? … ga yakan ŋayi dhu dhuwal ŋanyanhawuynhany ŋayi walŋakunhamirr?” 32 Ŋuli ŋayi dhuwal be Maŋutji-dhunupayanhawuynydja Yolŋu, ga Buŋgawany Yitjuralwuny* bäpurruw, nhämirr ŋayi dhu yupmaranhamirra ŋanyapinya ŋayi beŋurnydja dharpaŋur mälakmaranhawuyŋurnydja, märr limurrnydja dhu nhäman bala yan märr-yuwalkthirra nhanŋu. Ga maṉḏa gan ŋunhi manaŋa-ḏumurruy maṉḏa bitjarryi bili waŋan yätjkurruyaŋal nhanŋu warku'yurr ŋanya.
Djesuny dhiŋgaŋal
The death of Jesus
Mäk 15.33-41
(Mathuyu 27.45-56; Luk 23.44-49; Djon 19.28-30)
33 Yo. Ga ḏämbuynha waluy, bala wäŋany ŋunhi buku-munha'yinan warrpam'thurra, ga dhärranany gan ŋunhi buku-munhan', ga yan bili-i-i, ga ḻäy-bilyunaraynha waluy. 34 Bala ŋayi balanyamirriyyiny waluy Djesuny ŋayipiny yatjurra mirithinan Arramayikkurra dhärukkurrnydja bitjarra gam', “Yeluy! Yeluy! Lama djabakthani?”* Ŋunhiyiny dhäruk mayali' balanyawuynha gam', “God-Waŋarr ŋarraku! God-Waŋarr ŋarraku! Nhaku nhe ŋarrany dhuwal ganarrthaŋalnydja?”
35 Ga wiripuwurruynydja yolŋuy walal ŋunhili, ŋäkula ŋanya balanyawuyyiny waŋanhawuy bala walal waŋanhaminan bitjanminan, “Way walal, mukthurr walal. Ŋunha ŋayi ga wäthun Yilaydjawnha!”* 36 Ga ŋayiny waŋganydhuny ḏirramuy manydjarrkan' märraŋal bala mam'maraŋal dharpalila ga ḻupmaraŋal ŋayi borumlil wiyika'lil, bala yan marrtjin garramatkuŋala, ga mam'maraŋal dhurrwaralila nhanukal Djesuwal. Bala ŋayi waŋanan ŋunhi yolŋuny bitjarra, “Baḏak limurr galkun ŋathil wanha balaŋ ŋayi dhu Yilaydja marrtji, ga yupmaram ŋanya dhipuŋur dharpaŋur.” 37 Ga dhäŋur beŋuryiny, bala yan ŋayipiny Djesuny yatjurr mirithinan bala yan ŋayi dhiŋgaŋala.
38 Ga balanyamirriyyi bili ŋayiny ŋunhi manydjarrkany' ŋunhalnydja ŋunhi buku-ŋal'yunamirriŋurnydja buṉbuŋur barr'yurra beŋur bili bukuŋur ga yan bili-i-i ga ŋoylil ŋurrkaŋal, bala ŋunhi manydjarrkany' maṉḏany barrkuwatjthinan.
39 Ga ŋunhiliyi gan yolŋu dhärran ŋunhi ŋayi ŋurru-warryunayŋu miriŋuw walalaŋ, ga nhäŋal ŋayi gan ŋanya ŋuriŋiyi yolŋuy Djesuny dhuḏiŋur dharpaŋur ŋunhi ŋayi milma yan dhiŋgaŋal, bala ŋayi waŋanan bitjarra, “Yuwalk muka dhuwandja yolŋu God-Waŋarrwu yan Gäthu'mirriŋu.”
40-41 Ga wiripuny gan miyalkkurruwurr ŋunhiliyi dhärra'-dharran, yurr märr barrku walal gan ŋunhi dhärranany. Ŋunhiwurryiny miyalkkurruwurr ŋunhi walal ŋuli ganha Djesuw malthuna ga guŋga'yuna ŋanya ŋunhal Galali.* Ga dhuwalawurr mala ŋunhi miyalkkurruwurrnydja gam', Meri Magdalawuy,* Djalumi,* ga wiripu Meri,* ŋäṉḏi'mirriŋu maṉḏaŋ gurrmulwu maṉḏaŋ Djayimgu* ga Djawutjipku.*
Djesunhany walal märrkitjkuŋal mathirralila
They laid Jesus in the tomb
Mäk 15.42-47
(Mathuyu 27.57-61; Luk 23.50-56; Djon 19.38-42)
42 Ga balanyamirriy bili yan ŋuruŋun ḻäy-bilyunaraynha, yurr waluynydja ŋunhi galki ŋamaŋamayunaminyaraynha ŋunhi walal ŋuli ŋamaŋamayunminya ŋurikin ŋunhi Nhinanhamirriwnha waluw. 43 Bala ŋayiny ŋunhi yolŋu yäku Djawutjiptja* wäŋa Yaramathiyawuynydja* bunanan Bäylitkuny,* bala ŋayi ŋäŋ'thurra ŋanya Djesuwalaŋuwnha rumbalwun. Ŋayiny ŋunhiyiny yolŋu manymak yan mirithirr. Ga walalnydja ŋanya ŋuli ganha ŋunhi bukmakthuny rom-djägamirriynydja mala manymak lakaranha, ga nhinan ŋayi gan dhukarr-nhäŋal ŋurikiyi bili yan Godkalaŋuwnha Romguny maḻŋ'thunaraw.
44 Ga ŋunhi ŋayi Bäylitthu ŋäkulnydja ŋanya Djesunhany bondiŋuwuynha dhiŋganhawuynydja, bala ŋayi mirithinan dhika ganyim'thurrnydja, bala ŋayi wäthurra ŋurikin yan yolŋuw ŋunhi ŋayi ŋurru-warryunayŋu miriŋuwnha, bala ŋayi gan dhä-birrka'yurra dhäwun maḻŋ'maraŋal nhanukal Djesuwalaŋuwuynha ŋunhi ŋayiny ŋäthilmirr yan rakunydhinany. 45 Ga ŋunhi ŋayi Bäylitthu ŋäkulnydja dhäwuny nhanukuŋ ŋunhi ḏirramuwuŋuny, bala ŋayi dhayuŋara rumbalnydja ŋanya Djesunhany Djawutjipkala.
46 Ga ŋayiny Djawutjipthuny* märraŋal manydjarrkan', bala rumbalnydja ŋanya Djesunhany yupmaraŋala beŋuryiny ŋunhi dharpaŋurnydja. Bala ŋayi ŋuriŋiyin manydjarrkay'nha ŋanya dhurrthurryurrnydja bala ŋayi rulwaŋdhurrnydja ŋanya mathirralila, ŋunhiwiliyin ŋunhi walal ŋäthil gan mitthurr ŋunhiyi guṉḏany. Bala ŋayi gaḻ'kaḻmaraŋalnydja yindin yan guṉḏany dhurrwarawnydja gunganharaw.
47 Ga maṉḏany gan ŋunhi Meri Magdalawuyyuny* ga Meriy* ŋunhi Djawutjipkalnydja* ŋäṉḏi'mirriŋuy nhäŋal, ŋunhi wanhawal walal rumbal nhanŋu Djesuw märrkitjkuŋal.
* 15:1 Pilate * 15:6 Passover * 15:6 Pilate * 15:7 Barabbas * 15:8 Jew * 15:12 Jew * 15:16 Pilate * 15:18 King of the Jews * 15:21 Simon * 15:21 Cyrene * 15:21 Alexander * 15:21 Rufus * 15:22 Golgotha * 15:22 Place of the Skull * 15:23 myrrh * 15:26 King of the Jews * 15:32 Israel * 15:34 Eloi, Eloi, lema sabachthani? * 15:35 Elijah * 15:40-41 Galilee * 15:40-41 Mary Magdalene * 15:40-41 Salome * 15:40-41 Mary * 15:40-41 James * 15:40-41 Joseph * 15:43 Joseph * 15:43 Aramathea * 15:43 Pilate * 15:46 Joseph * 15:47 Mary Magdalene * 15:47 Mary * 15:47 Joseph