20
Mathirrany gan ŋunhi dhärran dhulmu-waŋaran
The tomb was empty
Djon 20.1-10
(Mathuyu 28.1-10; Mäk 16.1-8; Luk 24.1-12)
Yo. Balanyamirriynydja ŋunhi waluy nhinanhamirriynydja, walalnydja gan ŋunhi baḏak yan nhinan ŋunhili banydji yan wäŋaŋur Djurutjalam,* Djesuwnydja malthunamirr mala ḏirramuwurrnydja ga miyalkkurruwurrnydja. Ga wiripuŋuynha waluy, munhawumirra Djandin,* ŋayiny Meriny wäŋa-Magdalawuynydja* miyalk marrtjinan balayin mathirrawnha nhänharaw, bala yan ŋayi ŋunhi nhäŋalnydja dhurrwarany mathirrany gan dhärran ḻapthunawuynha, bili ŋunhi guṉḏany gan dhärran giṯmaranhawuynha gali'ŋura. Ga dhunupan ŋayi ŋunhi waṉḏinany balayi roŋiyindhi, bala ŋayi bunanan Djäyman-Betawnha* ga ŋurikin ŋunhi Djesuwalaŋuw galkipuywun yolŋuw, ga lakaraŋalnydja ŋayi ŋunhi bitjarra gam', “Way maṉḏa! Dhika walal dhuwal djaw'yurra ŋanya rumbalnydja Garraynhany go, ga yakan marŋgi wanhawala walal ŋanya rulwaŋdhurr.” Bala maṉḏany ŋunhi Betany ga ŋunhi wiripuny malthunamirr dhunupan rur'yurra, bala waṉḏinan balayin mathirralila. 4-5 Waṉḏinany maṉḏa gan ŋunhi, yurr ŋayiny gan ŋunhi wiripuny malthunamirr mirithinan yan waṉḏin, ga ŋayi ŋathil ŋunhi ŋurruŋuny ŋayathaŋal ŋunhiyiny wäŋa. Bala yan ŋayi rurraŋ'thurra, ga nhäŋalnydja ŋayi ŋunhi girrin' yan waŋganynha gan ŋorran. Yurr yakayi ŋayi ŋunhi gulŋiyinyany ŋunha djinawa'lilnydja mathirralil. 6-7 Ga dhäŋur beŋuryiny bala ŋayiny yurrnha Djäyman-Betany bunan, bala yan ŋayi ŋunhi dhunupan gärrinan, ga nhäŋalnydja ŋayi rumbalpuynha yan nhanŋu girriny' Djesuwnydja, gänan gan ŋorran, ŋunhi walal ŋanya garrpir rumbal ŋuriŋiyi watharryu girriy'. Ga muḻkurrpuynydja nhanŋu girri' bitjarryi bili gan gänayi yan ŋorran dhoṯkunhawuynha. Ga ŋayiny muka ŋunhi wiripuny malthunamirr gulŋiyin, ŋunhi ŋayi ŋurruŋu ŋayathaŋal ŋunhi wäŋa mathirra. Ga dhunupan ŋayi gan ŋunhi märryun ŋanya ŋuparnydja, bala yan märr-yuwalkthinan. Ga balanyamirriyyiny ŋunhi walalnydja ŋunhi yaka muka yan dharaŋana ŋunhi wukirripuynydja dhäruk mala, ŋunhi gan lakaraŋal ŋäthil ŋanya Garraynha ŋunhi ŋayiny dhu yuwalk warray walŋathirr beŋurnydja ŋunhi dhiŋganhaŋurnydja. 10 Yo, nhäŋalnydja maṉḏa ŋunhi girrin' yan waŋganynha, ga ŋayilpi'yurra maṉḏa rumbalwuny nhanŋu. Ga dhunupan yan maṉḏa ŋunhi marrtjinan wäŋalila.
Djesu milkunhamin ŋanyapinya ŋayi Meriwal
Jesus appeared to Mary Magdalene
Djon 20.11-18
(Mäk 16.9-11)
11 Ga ŋayiny gan ŋunhi Meriny wäŋa-Magdalawuynydja* dhärran ŋunhili banydji yan dhurrwaraŋur mathirraŋur warraŋul, yurr ŋäthinan ŋayi gan ŋunhi yulŋuny. Ŋäthinany ŋayi gan, bala ŋayi maŋutji-milkarrimirriynha rurraŋ'thurr ŋunhi mathirrany djinawany', 12 ga dharrnha ŋayi nhäŋal märrma'nhan djiwarr'puynhan dhäwu-gänhamirriny yolŋuny maṉḏany, girri'-watharrmirrinhan maṉḏany, maṉḏa gan nhinanany waŋganydja nhanukal ḻiyaŋur ga waŋganydja nhanukal ḻukuŋur, ŋunhili bili yan dharapulŋur ŋunhi walal ŋanya märrkitjkuŋal rumbal.
13 Bala yan maṉḏa ŋanya ŋuriŋiyi yolŋuynydja maṉḏa dhä-birrka'yurra bitjarra, “Way miyalk. Nhaku nhe ga dhuwal ŋäthiny?” bitjarr.
Ga ŋayiny Meriny buku-bakmaraŋal maṉḏaŋguny bitjarra, “Garraynha ŋarraku dhuwal rumbal walal djaw'yurr dhika, ga yakan ŋarra marŋginy wanhawal walal ŋanya rulwaŋdhurr.”
14 Ga ŋunhi ŋayi gan waŋanany bitjarryiny, bala ŋayi beŋuryiny bilyurrnydja, dharrnha nhäŋal ŋanyanhan Djesunhan, ŋayi gan dhärran galkin yan nhanukal, yurr yaka ŋayi ŋanya gan ŋunhi Meriynydja dharaŋana. 15 Bala ŋayi Djesuynydja dhä-birrka'yurra ŋanya bitjarra, “Way miyalk, nhaku nhe ga dhuwal ŋäthiny? Yolku nhe ga dhuwal ḻarrumany?” bitjarr.
Yurr ŋayiny ŋunhi ŋuriŋiny miyalkthuny guyaŋan yanbi gan ŋunhi gätni-djämamirra yolŋu waŋanha nhanŋu, bala ŋayi waŋanan nhanukal bitjarra, “Wäy, ŋuli nhe ŋula rumbalnydja ŋanya djaw'yurr, go lakaraŋun ŋarrakal wanhawal nhe ŋanya rulwaŋdhurr, märr ŋarra dhu marrtji bala märraman ŋanya.”
16 Bala ŋayiny Djesuny dhunupan waŋanan, yäku-lakaraŋala ŋanya bitjarra, “Meri!” bitjarr.
Ga dhunupan ŋayiny Meriny ḏawa'yurrnydja, bala ŋayi waŋanan bitjarra Yeburukurra mathakurr, “Way Rapunay!”* bitjarr. (Ga dhuwali mayali' dhäruk “Marŋgikunhamirr.”)
17 Ga ŋayiny Djesuny waŋan bitjarra, “Yaka ŋarrany yänayiny ŋayathul, bili yaka muka yan ŋarra dhuwal roŋiyinya balany Bäpawalnydja. Gatjuy marrtjin ga lakaraŋun ŋarrany ŋarrakalaŋuwalnydja malthunamirriwal walalaŋgal. Biyakun lakaraŋuny gam', ‘Ŋarrany dhu dhuwal marrtjin balan roŋiyirra ŋurikalyin ŋunhi ŋayiny ŋarraku Bäpa ga nhumalaŋ ŋayi Bäpa; ŋurikalyin ŋunhi ŋayiny ŋarraku God-Waŋarr ga nhumalaŋ ŋayi God-Waŋarr.’ Yo, biyakiyin lakaraŋuny walalaŋ.” Bitjarr ŋayi Djesu waŋanany gan Meriwal, bala ŋayi yan marrtjinan.
18 Ga ŋunhalnydja ŋayi Meriy malthunamirriwalnydja mala nhanukalaŋuwalnydja lakaraŋal bitjarra, “Way walal! Ŋarrany dhuwal bilin nhäŋala Garraynhany,” bitjarr. Bala ŋayi gan lakaraŋala walalaŋgal Djesuwuŋun dhäruk-gurrupanminyawuynha.
Djesu milkunhamin ŋanyapinya ŋayi malthunamirriwal walalaŋgal nhanukalaŋawal
Jesus appeared to the disciples
Djon 20.19-23
(Mathuyu 28.16-20; Mäk 16.14-18; Luk 24.36-49)
19 Ga ŋuriŋiyi bili yan Djandiy* waluy, yurr munhawun, walalnydja gan ŋunhi malthunamirrnydja walal nhanŋu Djesuw nhinanany waŋganyŋura buṉbuŋurnydja, yurr dhurrwara-gunganhawuyŋura wäŋaŋurnydja walalnydja gan ŋunhi nhinan, bili walal gan ŋunhi barrarinan ŋurikiwurruŋ gan buŋgawawnha yolŋuw walalaŋ malaw. Bala yan dhunupan ŋayiny Djesuny maḻŋ'thurra walalaŋgal, dhärranany ŋayi gan ŋunhi ṉapuŋgan', ga waŋanany ŋayi ŋunhi bitjarra, “Nhininy walal gi ŋayaŋu-yal'yurra yan,” bitjarr. 20 Bala ŋayi ŋunhi milkunhaminan ŋunhi malthunamirriwalnydja mala nhanukalaŋuwal ŋayi goŋnha maṉḏany ŋanyapinya ŋayi ga djamurrnha. Ga ŋayaŋuny walalaŋ marrtjin ŋunhi dhaŋaŋdhinan dhika mirithinan, goŋmirriyinany walal ŋunhi mirithinan yan, bili walal ŋunhi nhäŋala ŋanya rumbalnha Garraynhan. 21 Ga bulu ŋayi Djesu waŋan ŋunhiyi bili yan dhäruk bitjarr, “Nhininy walal gi ŋoynydja yal'yurra yan. Ŋayi ŋarrany dhuwal Bäpay ŋarrakal räliny djuy'yurr nhumalaŋgalnydja, ga ŋarrany dhu ŋunhi bitjandhi bili yan nhumalanhany djuy'yundhi wiripuwurruŋgalnydja nhakun yolŋuwal walalaŋgal.” 22 Ga ŋunhi ŋayi gan Djesu waŋanany walalaŋ, bala ŋayi yan dhunupan wäŋiny ŋir'yurra walalaŋgal, bala ŋayi waŋanany bitjarra, “Ŋay'yi, märraŋun walal dhuwandja ŋunhi Dhuyu-Birrimbirrnhany. 23 Ŋuli nhuma dhu ŋunhi bäy-lakaramany ŋula yolkuny yolŋuw walalaŋ dhuwurr-yätjtja, bala ŋayiny dhu God-Waŋarryuny buwayakkuman yan walalaŋ yätjkurrnydja mala. Ga ŋuli nhuma dhu ŋunhi yakany bäy-lakaram walalaŋ, ŋayiny dhu ŋunhi God-Waŋarryuny bitjandhi bili yan yakayi buwayakkum walalaŋguny dhuwurr-yätjkurr mala.” Ga bitjarra ŋayi gan ŋunhi Djesu waŋanany.
Djesu ga Dumitj
Jesus and Thomas
Djon 20.24-29
24 Yurr waŋganydja yolŋu yäku Dumitjtja* ŋunhi walal ŋuli ganha yäku-lakaranha ŋanya “Yaŋara'-märrma'”, yaka ŋayiny gan ŋunhi nhinan ŋunhiliyiny balanyamirriyyiny waluy ŋunhi ŋayi Garraynydja bunan walalaŋ nhanukalaŋawnydja malthunamirriw walalaŋ. 25 Ga yalalaŋumirriynha walal nhanŋu ŋunhi Dumitjkuny lakaraŋala bitjarra gam', “Garraynha muka dhuwal ŋanapurrnydja nhäŋal.”
Ga ŋayiny Dumitjtja waŋan bitjarr warray, märr-yuḻkthurr warray manapar walalany, “Ŋarrany dhu ŋarrapi yan nhäma ŋarrakiyingal ŋarra maŋutjiy djetji ŋanya goŋlil maṉḏanyŋulil nhanukal, ga ŋayatham ŋarra dhu ŋunhiyi djetjiny ŋarrakiyingal ŋarra goŋdhu, ga bulu ŋarra dhu goŋ-gulŋiyirr bindhalilnydja nhanukal. Ŋuli ŋarra dhu ŋunhi yakany ŋanya ŋayatham ŋunhiny nhakun ŋarra dhu bäyŋun yan märr-yuwalkmirriyirr.” Ga bitjarra ŋayi gan ŋunhi Dumitjtja waŋan.
26 Ga wiripuŋuynha Djandiy munhawu bala walal bulu nhakun ḻuŋ'maranhamindhi, ga ŋayiny ŋunhiyiny Dumitjtja yolŋu yäku ŋunhiliyin, yurr walal gan ŋunhi nhinanany dhurrwara-gunganhawuyŋura buṉbuŋurnydja. Nhinanany walal gan ŋunhi, bala yan ŋayi Djesuny dhunupan maḻŋ'thurra ŋunhiliyi banydji yan ŋunhi walal gan nhinan, bala ŋayi waŋanan bitjarra, “Gatjuy nhininy walal gi ŋoynydja yal'yurra yan.”
27 Bala ŋayi Djesuny bilyurra, bala ŋayi waŋanan dhunupan yan Dumitjkuny, “Dumitj, go marrtjin rälin, ga nhäŋun dhuwal ŋarrany goŋnha, ga ŋayathula djetjiny. Ga biyakiyi bili goŋ-djarryurr ga ŋayathul ŋarrany bindhany. Ga yakan gi buluny märr-dhumbal'yurr, yänan biyakun märr-yuwalkmirriyin ŋarraku.”
28 Bala ŋayi Dumitjtja waŋanan, “Way yuwalk muka dhuwal nhe Garraynydja ŋarraku, ga Waŋarrnydja,” bitjarr.
29 Ga ŋayiny Djesuny waŋan bitjarr, “Nheny dhuwal märr-yuwalkthinan bili nhe nhäŋala ŋarrany. Ga ŋunhiny yolŋu walal ŋunhi walal ga märr-yuwalkthinan yan, ŋunhin walal dhu ga yuwalk dhika goŋmirriyirrnydja nhina.”
Nhaku ŋayi ŋunhi gämurruwny'tja Djondhu wukirriny?
What is the purpose of this book?
Djon 20.30-31
30 Yo. Djesuynydja gan ŋunhi djäma yindin mirithirra ŋayaŋu-ganyim'thunamirrnydja rom, milkuŋala ŋayi gan walalaŋgal ŋunhiyin romnha nhanŋuwuy ŋayi. Yurr märr ḻurrkun' marrtji ŋunhi dhäwuny mala ŋorra dhiyal djorra'ŋurnydja wukirriwuynydja, ga dharrwany nhanukuŋ djämapuy mala marrtji bäynha ŋorra'-ŋurra. 31 Dhuwaliyiny nhakun ŋarra yän wukirri nhumalaŋ marŋgithinyaraw, märr nhumany dhu märr-yuwalkthirra nhanŋu Djesuwnydja ŋunhi ŋayiny ŋunhiyin Maŋutji-dhunupayanhawuynha* yolŋu, ŋunhi God-Waŋarrwun Gäthu'mirriŋu. Ga ŋuli nhe dhu ŋunhi nhanukal märr-nhirrpanmirrnydja, nheny dhu ga nhina walŋan yan.
* 20:1 Jerusalem; Sunday; Mary Magdalene * 20:2 Simon Peter * 20:11 Mary Magdalene * 20:16 Rabboni * 20:19 Sunday * 20:24 Thomas * 20:31 Messiah