6
Jesús tsánh³² siáh³ juú² Nazaret ñí¹ cá¹cuon³
(Mateo 13:53-58; Lucas 4:16-30)
Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, cua³han³ Jesús ñí¹ jáun² hi³ ngah³ tɨ³ juú²co¹ quionh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con². Jmɨ́¹ cá¹chó²¹ *jmáɨ¹ nio² tie³, jmɨ́¹jáun² ca³ma³liáu³² Jesús hi³ hɨeh³² tsáu² hñu³ cuáh³² quioh²¹ tsá² *judíos zeh² já¹ juú² jáun². Jáun² la³jɨ́n³² tsá² ca³náɨ³² né³, lɨ́¹ ca³ja³cáun² bíh¹ tsɨ́³ hi³ ca³juónh³ tsá²ján² tsá²ján²:
―¿Ha³ dá² jinh¹ ca³ñí¹ma³tɨn³² tsá²ñuh² nɨ́² la³jɨ́³² jáɨ¹³ nɨ́²? ¿Ha³ dá² jinh¹ hiauh³ tsá² nɨ́² hi³ jlánh¹ quiáh¹ nɨ́² jmɨ́¹tsɨ́³. Ha³ bí¹ lánh³ rón³² tɨn² tsú² siáh³ jmu² hua³jueh³²? Já² tɨ³² hmá² jon² Má²réi³ bíh¹ nɨ³², lá² bíh¹ tionh² tsá¹ dá¹jon²¹ tsú²: Jacobo, Sé³², Judas jɨ³ Sí¹mu²¹ nɨ́² siáh³, hi³ tsá²mɨ³ dá¹jon²¹ tsú² né³ tionh² bíh¹ já¹ juú² lá² quiúnh¹ dí².
Hi³ jáun² tiá² ca³quiú¹ ca³jéin¹³ dí² tsú². Tɨ³la³ Jesús ca³záɨh³ tsá² hí³:
―Jɨ́³²la³ ja¹ quioh²¹ tsá²co¹ jɨ³ ja¹ quioh²¹ tsá² jún¹ tsá² raɨnh²¹ bíh¹ jan² tɨ³² jë¹ Dió³² tiá² lɨ́²quien².
Tiá² lin¹ nga³ hua³jueh³² ca³lɨ³ yáh³ jmu³ tsú² ñí¹ jáun², ñí¹ jɨ́²¹la³ ti³ ca³jmah³ tsú² gon³ gáun³ tsá² tsáun¹ bíh¹ hi³ ca³ra³tsɨ³² dí² cuo² ñí¹ quioh²¹ tsú². Hi³ lɨ́¹ jmɨ́¹ dí¹tsá²cáun² bíh¹ tsɨ́³ tsú² quí¹hliá² tiá² ta²¹ jmɨ́¹ ná¹taunh² yáh³ tsá² hí³.
Jesús zen² tsá² quian³tun³ hi³ tsa³hléh² jú¹ chú³²
(Mateo 10:1-42; Lucas 9:1-6)
Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³tɨ³ ca³ngɨ́³ Jesús la³jɨ́³² juú² míh¹ juú² siún¹ hi³ má²tɨn² tsáu². Jáun² jmɨ́¹jáun² ca³teh³ tsú² tán¹ quian³tun³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con², hi³ jáun² ca³ma³liáu³² dí² hi³ ca³zen³ dí² ma³ quin³² ma³ gon³ tsáu², hi³ jáun² ca³cuéh³ dí² pí³ hi³ lɨ́¹³ huen³ tsú² jmɨ́²chí³ hláɨnh¹ hñu³ tsɨ́³ tsáu². Jáun² ca³jmú³ dí² héih³² hi³ tiá² hi³ cán³ tsú² hí¹ cáun² hi³ hniáuh³² hú¹ juɨ³², jɨ́³²la³ hmá²hu²¹ bíh¹. Sa³jun³ ca³cué³ yáh³ dí² jáɨ¹³ hi³ cán³ tsú² tuh³², sa³jun³ má³², sa³jun³ quɨe³. Jɨ́³²la³ chí² láu² bíh¹ hniáuh³² ra³tsɨ³² tsú² ta³, tɨ³la³ tiá² cán³ yáh³ tsú² tun³ ha¹, jɨ́³²la³ cáun² hi³ má²quih³² bíh¹ tsú². 10 Hi³ ca³záɨh³ dí² siáh³ la³ lá²:
―Lɨ³ua³ cáun² hñú³ ñí¹ ca³he³ tsú² hnoh² re² tɨn², tianh³ náh² ñí¹ jáun² ca³la³ ñí¹ cá¹chó²¹ jmáɨ¹ hi³ huen¹³ náh² juú² jáun². 11 Nɨ́¹juáh³ ca³cha³táunh¹ náh² ñí¹ tiá² hnió³ tsú² he³ náh², hi³ sa³jun³ hnió³ tsú² ne³ jáɨ¹³, cu³tsa³² huen³ náh² cú²jueh³² juú² la³ jáun², hi³ súh³ náh² hliáu² quian²¹ tanh¹ ñí¹ jáun², hi³ jáun² la³ jáun² lɨ³ lin¹ hi³ tiá² ca³quiú¹ ca³jéi¹³ náh² tsú². [Jú¹ tson² juanh³² jná¹³, hi³ nɨ́¹ má¹cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ ra³tsɨ³² Dió³² héih³², tɨ³ pih²¹ bíh¹ ca³lá² ma³tso² tsá² jmɨ́¹ zian² juú² Sodoma jɨ³ Gomorra tsɨ́³ la³ cónh³ bíh¹ tsá² juú² ñí¹ tiá² he³ tsú² hnoh².]
12 Jáun² jmɨ́¹jáun² já¹taunh²¹ tsá² hí³ hi³ hleh³² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨ²¹ hi³ záɨ³² tsáu² jmɨ́¹ tsɨ́³, 13 hi³ ca³huen³ tsú² juóun³² lɨ́n³² jmɨ́²chí³ hláɨnh¹ hñu³ tsɨ́³ tsáu², hi³ juóun³² siáh³ tsá² tsáun¹ ca³jñéi³² tsú² jmɨ́² no¹ hi³ jáun² lan³.
Jmɨ́¹ jun¹ Juan² tsá² ziau² jmáɨ²
(Mateo 14:1-12; Lucas 9:7-9)
14 Hi³ jáun² la³jɨ́³² hi³ jáun² ca³lɨ³ ñi³² re²¹ Herodes, quí¹hliá² ja³ngɨ³ jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ Jesús la³ tán¹.
―La³ má²ca³jenh¹³ bíh¹ hla¹ Juan² tsá² tɨ́² ziau² hí³ jmáɨ² ―ca³juáh³ tsú²―, hi³ jáun² bíh¹ zia³² pí³ jáun² quioh²¹ tsú² hi³ jmu² hua³jueh³².
15 Hi³ ma³ jan² siáh³ tsáu² ca³juáh³:
―Líh³ tsá² jmɨ́¹ lɨ́n³ hí³ *tɨ³² jë¹ Dió³² bíh¹ hí³.
Hi³ ma³ jan² siáh³ tsá² juáh³:
―Já¹ tɨ³² jë¹ Dió³² bíh¹ hí³, tsá² la³ tɨ³² jë¹ Dió³² tsá² jmɨ́¹ zian² cá²jmáɨ¹.
16 Jmɨ́¹ ca³náɨ³² jáun² Herodes jáɨ¹³ nɨ́², ca³juáh³:
―Já¹ Juan² tsá² tɨ́² zion² tsáu² jmáɨ² bíh¹ nɨ³², tsá² cá²jmú³² jná¹³ héih³² hi³ tsa³quiéih³ tsú² cun³ ngá¹³ mí¹táɨ³ láɨ¹, hi³ né³² né³ la³ má²ca³jenh¹³ bíh¹ tsú² ja¹ hla¹.
17 Hliá² Herodes bíh¹ ca³jmú³ héih³² hi³ ma³tson¹³ tsú² Juan², hi³ jáun² ca³hñéi³² tsú² quionh³ cá²den¹ná¹ ñéih³ hñu³mí¹ñí² cun³ñí¹ hi³ tsáu¹³ tsá²mɨ³ Herodías. Ñí²cuo² Pí²liéi¹ raɨnh²¹ bíh¹ Herodes tsá²mɨ³ Herodías hí³, tɨ³la³ Herodes má¹ná¹, jmɨ́¹ má²ca³can³ hi³ ca³jéinh³² cuo² quionh³. 18 Hi³ jáun² Juan² né³, jmɨ́¹ má²ca³juáh³ hiú² cuóh³² ñí¹con² Herodes: “¡Tiá² ca³tɨn¹ yáh³ hnú² hi³ ján³ nú² ñí²cuo² renh²!”
19 Cun³ñí¹ hi³ jáun² jmɨ́¹ hon² tsá²mɨ³ Herodías hí³ Juan², hi³ jáun² jmɨ́¹ hnió³ dí² jngɨh³; tɨ³la³ tiá² jmɨ́¹ lɨ́²³ yáh³, 20 quí¹ Herodes jmɨ́¹ ñi³² hi³ Juan² hí³ bíh¹ jan² tsá² chun¹, jan² tsá² cuá¹chan¹ ñí¹con² Dió³², hi³ jáun² jmɨ́¹ juénh² dí² tsú². Hi³ jáun² bíh¹ tiá² jmɨ́¹ cue³² tsú² jáɨ¹³ hi³ jmu³ tsá²mɨ³ hí³ hian² tsɨ́³. Hi³ uá¹jinh¹ jmɨ́¹ tá²zanh¹ Herodes hi³ lɨ́¹ tiá² ñi³² lánh³ jmu³ nɨ́¹ má¹ca³náɨ³² la³ cun³ hi³ jmɨ́¹ zaɨ³² Juan², cun³ jáun² jmɨ́¹ hnió³ bíh¹ tsú² ne³. 21 Tɨ³la³ tsá²mɨ³ Herodías né³, ca³choh¹³ bíh¹ he³ lánh³ rón³² jmu³ jmɨ́¹ ca³jmú³ jáun² Herodes jmáɨ¹ hi³ ca³tsɨn¹³ mieh², hi³ ca³cué³ má³² chu²¹ lɨ́n²¹ ñí¹con² la³jɨ́n³² tsá² ná¹chín¹ joh¹, jɨ³ ñí¹con² juo¹³ hliáu³, jɨ³ la³jɨ́n³² tsá² ná¹quien² hué¹³ Galilea nɨ́² siáh³. 22 Jáun² jmɨ́¹jáun² ca³hi³ tsá¹máɨ¹³ jon² tsá²mɨ³ Herodías hí³ ñí¹ ná¹cúh² tsú² jáun² hi³ ca³tsan³²; jáun² ca³zaɨn²¹ lɨ́n²¹ bíh¹ re²¹ Herodes la³ má²quionh³ la³jɨ́n³² tsá² ná¹tén¹ hí³ hi³ ca³tsan³² mɨ́¹ hí³. Hi³ jáun² ca³záɨh³ re²¹ tsá¹máɨ¹³ hí³ la³ lá²:
―Mɨ́¹ ñí¹con² jná¹³ la³ cun³ hi³ hnáuh², hi³ jáun² jná¹³ cué¹³.
23 Hi³ jáun² ca³jmú³ dí² jáɨ¹³ ca³la³ hi³ hɨen² Dió³² hi³ tson² bíh¹ cu³tí³ cué³² dí² lɨ³ua³ cáun² hi³ mɨ́³² tsá¹máɨ¹³ hí³, uá¹jinh¹ tá¹ cá²tso¹³ hué³² ñí¹ hu²¹ cuo² dí². 24 Jáun² mɨ́¹ hí³ né³ cua³han³, hi³ ca³ñí¹zeh¹ mí¹ziú¹³:
―¿He³ dá² ñí¹mɨ́³ jná¹³ ñí¹con² tsú²?
Jáun² mí¹ziú¹³ tsú² ca³juáh³:
―Mɨ³chí¹ Juan² tsá² ziau² hí³ jmáɨ² cuá²mɨ́¹.
25 Jáun² mɨ́¹ hí³ né³, la³juɨ³² ca³hi³ siáh³ ñí¹ cuá³ re²¹, hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²:
―Mɨ³chí¹ Juan² tsá² zion² tsáu² jmáɨ² bíh¹ hnó³² jná¹³ hi³ cuéh¹ hnú² ta³né³², hi³ ná¹hu²¹ hñu³ uon².
26 Ca³la³ hlaɨh³ lɨ́n²¹ bíh¹ ca³ta³no¹ tsɨ́³ re²¹; tɨ³la³ Dió³² yáh³ má²lɨ́²hɨen³ tsú², hi³ hí¹ ca³la³ tɨ³ tsá² ná¹tén¹ yáh³ má²lɨ́²niéi³² jáɨ¹³ jáun², jáun² tiú²uú² lɨ³ yáh³ hi³ jmu³ tsú² huáh² chí¹ hi³ tiá² cué³² la³ cun³ hi³ mɨ³² tsá²mɨ³ hí³. 27 La³ cun³ jmɨ́¹jáun² ca³zen³ re²¹ jan² hliáu³, hi³ ca³jmú³ dí² héih³² hi³ tsa³quiéih³ tsú² láɨ¹ Juan² hñu³mí¹ñí². 28 Jáun² ñéi¹ hliáu³ hñu³mí¹ñí² hi³ ca³ñí¹quiéih¹³ láɨ¹ Juan², jáun² quiaun² dí² hi³ ná¹hu²¹ hñu³ uon². Jáun² ca³cuéh³ tsú² tsá¹máɨ¹³ hí³, hi³ jáun² tsá¹máɨ¹³ hí³ né³ ca³ñí¹jɨenh¹³ siáh³ mí¹ziú¹³.
29 Jmɨ́¹ ca³lɨ³ ñi³² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Juan², jáun² ja³taunh²¹ hi³ ca³ñí¹quión²¹ hla¹, hi³ jáun² ca³ñí¹hón²¹ dí².
Jesús cue³² hi³ cuh³ hñá³ mei²¹ tsáu²
(Mateo 14:13-21; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14)
30 Jmɨ́¹ cá¹jính²¹ jáun² *tɨ³² tsá² quian³² hí³ jë¹ Dió³² ñí¹con² Jesús, jáun² ca³chá³ tsú² jɨ³lɨ³² la³ cun³ hi³ ca³jmú³, jɨ³ la³ cun³ hi³ ca³hɨ́eh³ dí² tsáu² nɨ́² siáh³. 31 Jáun² Jesús ca³juáh³:
―Ñá²táunh¹ náh², ma³tauh¹³ dí² cu³tiá³ tie³ ñí¹ cú² hnga².
Quí¹ juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsáu² jmɨ́¹ ja³tú¹ ja³lɨn²³, hi³ hí¹juáh³ tiá² jmáɨ¹ cue³² bíh¹ quioh²¹ tsú² hi³ cuh³ má³². 32 Jmɨ́¹jáun² ca³hi³ Jesús cáun² mu² la³ má²quionh³ jáun² tsá² quian³tun³ hí³ joh¹ hi³ ja³taunh²¹ tsú² hmóu³² ñí¹ má²tɨ³ có³². 33 Tɨ³la³ juóun³² bíh¹ tsáu² ca³jɨ́e³ jmɨ́¹ já¹taunh²¹ tsú², hi³ jáun² ca³lɨ³tsɨn² tsá² hí³ hi³ hí³ bíh¹ Jesús; hi³ jáun² tsá² hí³ jɨ³ tsá² zian² juú² la³ cu³ la³ jéin³ jáun² ja³taunh²¹ cú²hé² lɨ́n³² juɨ³² ta³, hi³ jáun² ta³ tin² bíh¹ ca³cha³táunh¹ tsú² ñí¹ jáun² la³ cónh³ bíh¹ Jesús. 34 Cua³han³ bíh¹ Jesús hñu³ mu² jmɨ́¹ cuá¹han³, tɨ³la³ jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ tsú² hi³ sa³ juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsáu² má²tionh² ñí¹ jáun², hi³ jáun² ca³ja³ mií³ tsɨ́³ dí² ñí¹con² tsá² hí³, quí¹hliá² la³jmɨ́¹ tionh¹ *já¹ziáh² tiá² juo¹³ zian² bíh¹ jmɨ́¹ tionh¹ tsá² hí³; hi³ jáun² ca³ma³liáu³² dí² cú²jueh³² hi³ má²tɨn² tsá² hí³ hliáun³ ñí¹ jáɨ¹³. 35 Jmɨ́¹ má²ca³hláu³ jáun² né³, ca³ma³janh³² tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² tsú² ñí¹ zenh¹ hi³ ca³juáh³ la³ lá²:
―Já² má²ca³hláu³ bíh¹ la³², hi³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² zian² ñí¹ má²janh² lá². 36 Jáun² chú³² juoh¹ hnú² tsá² nɨ́² hi³ tsa³tánh¹, cuɨ́¹ cha³táunh¹ juú² pih²¹ jɨ³ ñí¹náɨ² ñí¹ táun³ hñú³, hi³ cuɨ́¹ cha³lia³² tsú² má³² hi³ cuh³, [quí¹ ñí¹ tiauh¹ dí² lá² tiá² zia³² yáh³ hi³ lɨ³ cúh¹³].
37 Tɨ³la³ Jesús ca³juáh³ ñí¹con² tsú²:
―Hnoh² bíh¹ hniáuh³² cueh¹ tsú² hi³ cuh³.
Jáun² né³, tsá² hí³ ca³ngáɨ³ siáh³:
―¿Jinh¹ dá² tsá¹cán¹³ jnoh¹ hí³ cuú²miih²¹ hi³ cue¹³ jnoh¹ tsá² nɨ́² cuh³? Quí¹ cun³ tun³ nio² hña³láu³ máh³ *cú¹tiáu² lɨ³ hniáuh³².
38 Jáun² Jesús ca³ngáɨ³:
―¿Cónh³ bíh¹ hí³ cuú²miih²¹ zia³² quián¹³ hnoh² dúh¹? Cuá²jɨe³ dú¹ neh²¹.
Jmɨ́¹ má²lɨ́²jɨ́e³ tsú² jáun² né³, ca³juáh³:
―Hñá³ *hí³ cuú²miih²¹ quionh³ gon³ hma²¹ bíh¹ zia³².
39 Jáun² Jesús ca³jmú³ héih³² hi³ tiánh³² tsú² ma³ cu³ nió³ hué³² ja¹ mí¹ñéi² réh²; 40 jáun² ma³ hña³láun³ jɨ³ ma³ tu³la³quian³ tsáu² ca³tiánh³ ma³ quin³² ma³ cu³ nió³. 41 Jmɨ́¹jáun² ca³can³ Jesús tá¹ hñá³ hí³ cuú²miih²¹ jáun² jɨ³ tá¹ gon³ hma²¹ nɨ́² siáh³, jáun² ca³jɨ́e³ tsú² tɨ³ hñu³mɨ³cuú² hi³ ca³cuéh³ tiá¹hmah¹ Dió³², jmɨ́¹jáun² ca³ca³ tsú² hí³, jáun² ca³cuéh³ dí² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² hi³ tsóh³ ñí¹con² tsá² tionh² hí³. Ja³bí¹ ca³tsóh³ tsú² siáh³ quioh²¹ hma²¹ hí³ ñí¹con² la³jɨ́n³² tsá² hí³. 42 Jáun² la³jɨ́n³² bíh¹ tsá² hí³ lah³ re² má³². 43 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³jieh³ tsú² la³jɨ́³² chí² juoh¹ hí³, jɨ³ quioh²¹ hma²¹ hi³ ziau³ jáun² nɨ́² siáh³, jáun² chí² juoh¹ jáun² né³ ca³cónh³² quia³tún³ mɨ́²tá². 44 La³ cun³ tsá² ca³cúh² hí³ cuú²miih²¹ jáun², jmɨ́¹ tín³ hñá³ mei²¹ jmáh³la³ tsá²ñuh².
Jesús cuá¹ngɨ³² ñí¹ jmáɨ²
(Mateo 14:22-33; Juan 6:16-21)
45 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³jmú³ Jesús héih³² hi³ tónh³² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² hñu³ mu² hi³ hán³² tɨ³ jo²¹ jmáɨ² lɨ́¹ ná¹ho³ ta³ tin², hi³ tsa³táunh¹ tsú² juú² Betsaida tá¹la³ dí¹hah² dí² jáun² jáɨ¹³ ñí¹con² tsá² ná¹ngɨh³² hí³. 46 Jmɨ́¹ má²lɨ́²heh² tsú² jáun² jáɨ¹³ quionh³ tsá² tionh² hí³ né³, ngau³ tsɨ³ máh³ hi³ ca³ñí¹lienh¹³ Dió³². 47 Jmɨ́¹ ca³niéi² jáun² né³, mu² jáun² jmɨ́¹ má²he² ñí¹ chu³jo² jmáɨ², jáun² hnga² bíh¹ jéi³²í¹ Jesús jmɨ́¹ zenh¹ ñí¹ quiéin². 48 Jmɨ́¹jáun² ca³jɨ́e³ dí² hi³ zia³² uu³mí²tsɨ³² ñí¹con² tsá² hí³ joh¹ hi³ tiú²uú² re² lɨ́²³ juóh³ tsú² jmáɨ², quí¹hliá² jmɨ́¹ ja³² chí³ tɨ³ juɨ³² ñí¹ hí¹tsá²táunh¹ tsú² jáun². Jmɨ́¹ má²já²jnia² jáun² né³, ngau³ Jesús juɨ³² ñí¹ hí¹tsá²táunh¹ tsú² jáun², hi³ chí¹ngɨ³² ñí¹ jmáɨ², tɨ³la³ Jesús cáun² lɨ́¹ jmɨ́¹ má²ngá¹³ bíh¹. 49 Jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ tsá² tiáunh¹ hí³ hñu³ mu² hi³ cuá¹ngɨ³² jan² tsáu² ñí¹ jmáɨ², jáun² ca³lɨ́n¹³ hi³ tsá² le¹ bíh¹ ná¹jɨ́en³² dí², hi³ jáun² ca³hóh³², 50 quí¹ la³jɨ́n³² bíh¹ dí² ca³ta³hú¹ cóh²¹ tsɨ́³ jmɨ́¹ ca³jɨ́en³² tsú². Tɨ³la³ Jesús ca³liéinh³² tsá² hí³ hi³ ca³juáh³ la³ lá²:
―¡Tiá³ chá¹ náh² honh²; ha³ lɨ́² juenh³ náh², quí¹ jná¹³ bíh¹ la³²!
51 Jáun² ca³uú³ bíh¹ tsú² hñu³ mu² ñí¹ jmɨ́¹ tiáunh¹ tsá² hí³, jáun² la³ cun³ jmɨ́¹jáun² ca³hná³ chí³; jáun² tsá² hí³ lɨ́¹ ca³ta³ná¹jɨ́e³² bíh¹ hi³ ná¹tsá²cáun² tsɨ́³. 52 Hliá² tiá² jmɨ́¹ la³ má²ca³ngɨ¹³ yáh³ tsá² hí³ hua³jueh³² hi³ ca³jmú³ tsú² jáun² quionh³ hí³ cuú²miih²¹ jáun², jmɨ́¹ la³ ná¹jlɨ³² la³ jáun²í¹ máh³ jmɨ́¹ tsɨ́³ tsá² hí³.
Jesús jmah²³ tsá² ná¹tsáun¹ hué³² Genesaret
(Mateo 14:34-36)
53 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³hán² bíh¹ tsú² tɨ³ jo²¹ jmáɨ² lɨ́¹ ná¹ho³ jáun², hi³ ca³cha³táunh¹ hué³² Genesaret; ñí¹ jáun² ca³hñéih³² tsú² mu² can³² jmáɨ². 54 La³ cun³ jmɨ́¹ ca³huén² tsú² jáun² hñu³ mu², la³juɨ³² ca³lɨ³ cuóun³² bíh¹ tsáu² Jesús. 55 La³ cun³ jmɨ́¹jáun² ca³ñi³tú¹ ñi³lɨn¹³ tiá³ siaun³² tsá² tiáunh¹ hí³ cu³ jéin³ ñí¹ jáun², hi³ jáun² ca³ma³liáu³² hi³ já²jan² tsá² tsáun¹ hi³ ná¹tsɨn¹ ñí¹ jmu² nɨ́¹juáh³ lɨ³ua³ cáun² ñí¹ ca³lɨ³ ñi³² tsú² hi³ ngɨ³² Jesús. 56 Hi³ jáun² la³jɨ́³² juú² cáh¹ ñí¹ chau²¹ tsú², juú² míh¹ jɨ³ ñí¹náɨ² nɨ́² siáh³ jmɨ́¹ chan² tsáu² tsá² tsáun¹ ja¹ hñú³, hi³ jáun² jmɨ́¹ hiú² jmɨ́¹ mɨ³² tsú² ñí¹con² Jesús hi³ cué³² jáɨ¹³ hi³ hliéih³ tsá² tsáun¹ cuo² uá¹jinh¹ jmáh³la³ zéi¹ ha¹ bíh¹ tsú²; hi³ jáun² la³jɨ́n³² tsá² ca³tí³ hí³ cuo² ha¹ tsú² né³, lan³ bíh¹.