14
Ri principal-i' tak sacerdotes y ri etamanela' chirij ri ley xquich'ob yan c'a achique niquiben richin chi nika' ri Jesús pa quik'a' y niquicamisaj
Xa ca'i' chic c'a k'ij nrajo' richin chi napon ri ca'i' quinimak'ij ri israelitas. Ri jun quinimak'ij ri israelitas rubini'an pascua. Y ri jun chic ja tok niquitej ri caxlan-vey ri manek ch'en (ch'amilej-k'or) riq'uin. Y jari' c'a tok ri principal-i' tak sacerdotes y ri etamanela' chirij ri ley niquich'obola' achique ta k'oloj yequicusaj richin chi nika' ri Jesús pa quik'a' y c'ari' niquicamisaj.* Y niquibila' c'a chiquivech: Man tikachop chupan re nimak'ij re', richin chi man queyacatej-pe ri vinek chikij, xecha' c'a rije'.
Jun ixok xuya' jubulej ak'on pa ruvi' ri Jesús
Y ri Jesús c'o chic c'a ri pa tinamit rubini'an Betania, chiri' pa rachoch ri Simón ri xc'achojirisex chire ri yabil rubini'an lepra. Ri Jesús tz'uyul c'a ri pa mesa niva', y jac'ari' tok c'o jun ixok xoc-apo y ruc'uan-apo jun c'ojlibel ri banon riq'uin jun abej rubini'an alabastro y c'o-el nardo chupan; jun jubulej ak'on ri janíla jotol rajel. Y tok ri ixok ri' xrelesaj-el ri ti rukul ri c'ojlibel, xuk'ej c'a ri jubulej ak'on pa rujolon (ruvi') ri Jesús. Y ec'o c'a ri xpe coyoval tok xquitz'et chi queri' xuben ri ixok riq'uin ri jubulej ak'on y xquibila' c'a: ¿Achique roma la ixok la' xuben chi choj queri' xutix la jubulej ak'on la'? Roma xa xbe ta chi más oxi' ciento quetzales, y ri mero ri' xtalux ta chiquivech ri vinek ri man jun c'o quiquin, xecha'. Y q'uiy c'a ri niquibij-apo chire ri ixok.
Pero ri Jesús xubij c'a chique: ¿Achique c'a roma tok man yixtane' ta ka chi tzij chirij? Xa tiya' can. Rija' jun utzilej banobel c'a ri xuben viq'uin. Ri vinek ri man jun c'o quiq'uin xa can jantape' c'a ec'o iviq'uin, y xabachique k'ij nivajo' ye'ito', can tibana' c'a utzil chique. Jac'a yin man jantape' ta xquic'oje' iviq'uin. Rija' xuben c'a ri achique nitiquir nuben viq'uin. Can xuc'ut c'a ri ajovabel ri c'o riq'uin. Rija' xa can xuben yan c'a vutzil richin tok xquibemuk can.§ Y tivac'axaj na pe' jebel re xtinbij chive, chi xabachique lugar c'a xtitzijox-vi ri utzilej ch'abel richin colotajic, chiri' chuka' xtitzijox-vi re xuben re jun ixok re'. Can ronojel c'a ruvach'ulef xtitzijox-vi, y man jun bey c'a xtimestex, xcha' ri Jesús.
Ri Judas xusuj richin nujech ri Jesús
10 Y jun c'a chique ri e cablajuj rutijoxela' ri Jesús, ri rubini'an Judas Iscariote, xapon c'a quiq'uin ri principal-i' tak sacerdotes, richin chi xusuj-ri' vi nicajo' chi nujech ri Jesús* pa quik'a'.
11 Y tok rije' xcac'axaj queri', janíla xequicot. Y xquisuj ru-mero romari'. Y rija' xuchop c'a ruch'obic richin achique ta rubanic nuben richin nujech ri Jesús pa quik'a' ri achi'a' ri'.
Ri nima-va'in
12 Xapon c'a ri nabey k'ij richin ri nimak'ij tok nitij ri caxlan-vey ri manek ch'en (ch'amilej-k'or) riq'uin. Jac'a chuka' k'ij ri' tok yecamisex ri tak carne'l ri richin ri pascua. Jari' tok ri tijoxela' xquic'utuj chire ri Jesús: ¿Acuchi c'a navajo-vi chi naben-vi ri va'in chupan re jun pascua re', richin yojbe chubanic rutzil ronojel ri nic'atzin? xecha' chire.
13 Y ri Jesús can xerutek-vi-el e ca'i' chique ri rutijoxela', y xubij-el chique: Quixbiyin pa tinamit Jerusalem, y chiri' xtitz'et c'a chi c'o jun achin aj-ic' ri ruc'amon-pe ruya' pa jun cucu' (k'e'l). Jac'a rija' ri xtoc-el uc'uey ibey. 14 Ri jay ri xtoc-vi rija', chiri' c'a chuka' quixoc-vi rix y quixch'on c'a riq'uin ri rajaf-jay y tibij chire: Ri Katijonel rubin c'a pe: ¿Achique jay re vave' pan avachoch ri utz ta richin ninben ri va'in richin re pascua§ e vachibilan ri nutijoxela'? quixcha' chire. 15 Y ri rajaf-jay xquixruc'uaj c'a pa jun ruca'n vik jay (cavek jay). Y chiri' c'o jun nima-jay ri chojmirisan chic rupan. Ja ri chiri' tibana-vi rutzil ri xtikatej richin re pascua, xe'uche'ex-el.
16 Y ri ca'i' rutijoxela' xebe c'a pa tinamit Jerusalem. Y tok xe'apon, can xbanatej na vi achi'el ri rubin-el ri Jesús chique. Y rije' can xquiben-vi c'a rutzil ronojel ri nic'atzin richin ri va'in richin ri pascua ri'.
17 Jac'a tok xk'ekumer-pe chupan ri k'ij ri', jari' tok ri Jesús e rachibilan ri cablajuj rutijoxela' xe'apon ri chiri' pa jay. 18 Y tok rije' e tz'uyul chic c'a apo ri pa mesa,* y ye'ajin chic chi va'in, jari' tok ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': Can kitzij c'a ninbij chive, chi c'o jun chive rix ri xtic'ayin-el vichin. Jun ri can niva' viq'uin, jari' xquijachon-el pa quik'a' ri vinek, xcha' ri Jesús.
19 Rije' can jari' xpe bis pa cánima. Y niquic'utula' c'a apo chire ri Jesús: ¿Man ja ta cami yin ri xquibanon queri'? xecha' c'a chiquijujunal.
20 Y ri Jesús jac'ari' xubij chique: Ri' ja ri jun chive rix cablajuj, ri xtimuban-pe ruvay viq'uin chupan re lek. 21 Can tivac'axaj c'a ri xtinbij chive, chi yin ri xinalex chi'icojol can xquibe-vi c'a ri' tok xquijach-el. Can xtibanatej achi'el ri tz'ibatel can. Pero tok'ex c'a ruvech ri xtijachon-el vichin yin ri xinalex chi'icojol. Ri achin ri xtijachon-el vichin utz ta chi man ta xalex, xcha' ri Jesús.
22 Y tok can c'a ye'ajin na c'a chi va'in, ri Jesús xuq'uen c'a apo jun caxlan-vey y xumatioxij chire ri Dios. C'ari' xuper (xupir) ri caxlan-vey ri' y xuya' chique ri rutijoxela'. Rija' xubij c'a chique ri rutijoxela' ri': Tic'ama' c'a can re caxlan-vey re'. Roma jare' ri nuch'acul ri xtapon pa camic.§
23 Y ri Jesús xuq'uen c'a chuka' apo ri vaso ri c'o ruya'al-uva chupan; y tok rumatioxin chic chire ri Dios, xuya' chique, y conojel c'a xquikun ri ruya'al-uva.* 24 Y rija' xubij c'a chique ri rutijoxela': Jac'are' ri nuquiq'uel ri xtibiyin tok xquiquen (xquicom). Riq'uin c'a re nuquiq'uel, can jac'ari' xc'achoj ri c'ac'a' trato ri rajovan-pe ri Dios chi nuben quiq'uin ri vinek. Ri nuquiq'uel ri xtibiyin, richin c'a chi e q'uiy vinek yecolotej. 25 Tivac'axaj c'a re xtinbij chive: Ja ruq'uisibel c'a bey re' xinkun-el ruya'al-uva. Y tok xtinkun chic jun bey, ja chic c'a chupan ri utzilej ruk'atbel-tzij ri Dios. Y ri ruya'al-uva ri xtinkun ri chiri', jun c'ac'a' ruya'al-uva, xcha' ri Jesús chique.
Ri Jesús y ri Pedro
26 Y tok quibixan chic c'a ri bix richin niquiya' ruk'ij ri Dios, ri Jesús y ri rutijoxela' xe'el-el ri chiri' pa jay y xebe ri pa juyu' Olivos. 27 Y tok e benek c'a, ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': Chi'ivonojel rix xtitaluj-el-ivi' y xquiniya' c'a can nuyon§ chupan re ak'a' re', tok xa xtitz'et chi yin yijach-el pa quik'a' ri vinek. Roma ri Dios can nubij-vi c'a chupan ri tz'ibatel can: Tok yin xtinya' k'ij chi nicamisex ri aj-yuk', ri carne'l xa xtiquitaluj-el-qui'.* Queri' ri tz'ibatel can. 28 Pero yin ri Aj-Yuk' man c'a xquiquen ta el (xquicom ta el) richin jantape', xa xquic'astej-pe. Y ja yin ri xquinoyoben ivichin ri chila' pa Galilea, xcha' ri Jesús.
29 Y ri Pedro xubij c'a: Vi ri ch'aka' chic yatquiya' can ayon, yin man xtinben ta queri', xcha' rija'.
30 Jac'a ri Jesús xubij chire ri Pedro: Yin can kitzij c'a ninbij chave, chi vacami chupan re jun ak'a' re', xa c'a man jani tisiq'uin-pe ri mama' ca'i' bey, tok rat oxi' yan bey tabij chique ri yec'utun chave, chi man avetaman ta nuvech,§ xcha' ri Jesús.
31 Pero man riq'uin ri xubij ri Jesús queri', ri Pedro xa xubij chic c'a apo chire ri Jesús: Vi yin can c'atzinel yiquen (yicom) junan aviq'uin rat, can que c'ari' ri', pero man jun bey xtinbij chi man vetaman ta avech.
Y chuka' ri ch'aka' chic tijoxela' can que c'a ri' niquibij.
Ri Jesús nuben orar ri pa Getsemaní
32 Ri Jesús y ri rutijoxela'* xe'apon c'a chupan ri lugar rubini'an Getsemaní. Xpe ri Jesús xubij c'a chique ri rutijoxela': Quixtz'uye' na c'a can juba' vave', y yin tenbana' na orar.
33 Y xaxe c'a ri Pedro, ri Jacobo y ri Juan ri xeruc'uaj riq'uin. Jac'ari' tok rija' janíla xuna' yan ri xteruc'ulvachij. Can jun bis c'a janíla nim ri xpe pa ránima. 34 Y xubij c'a chique ri e oxi' rutijoxela': Ri bis c'o pa vánima, janíla nim. Y yirucamisaj ninna' yin. Quixc'oje' c'a can vave', quixc'ase' y man quixver-ka, xcha' chique.
35 Rija' xbiyin chic c'a apo juba' y c'ari' xxuque-ka y xukasaj-ka-ri' c'a pan ulef y xuben c'a orar. Rija' xuc'utuj c'a chi vi can tiquirel, choj ta nik'ax-el ri hora ri', chi man ta nuc'ovisaj ri tijoj-pokonal. 36 Y que c'a re' ri ch'abel ri xerubij ri pa ru-oración: Nata', Nata', yin vetaman chi rat yatiquir naben ronojel. Tabana' c'a chi man ta ninc'ovisaj yin re jun tijoj-pokonal re'. Pero man taben c'a chuka' ri ninrayij yin, xaxe voma ta yin. Roma yin xa can ninvajo' c'a chuka' ninben ri arayibel rat,§ xcha'.
37 Y tok rija' xc'achoj chire ri oración, xpe c'a quiq'uin ri e oxi' rutijoxela', pero tok xoka' quiq'uin xa yever. Xpe rija' xubij c'a chire ri Pedro: Simón, ¿xa xaver-ka? ¿Can man juba' xatiquir xac'ase' jun ti hora viq'uin? 38 Man c'a quixver-ka, xa tibana' orar y tic'utuj chire ri Dios richin chi tok yixtejtobex, man quixtzak pa mac. Can vetaman-vi chi ri rurayibel ri ivánima ja ri niben ri nrajo' ri Dios. Pero iyon xa can man yixtiquir ta c'a,* xcha' chique.
39 Y ri Jesús xbe chic c'a apo jun bey richin xberubana' orar. Rija' xucamuluj chic c'a rubixic ri ch'abel ri xerubij chupan ri oración c'a juba' tuben-ka. 40 Y tok xtzolin chic c'a jun bey quiq'uin ri e oxi' rutijoxela', xa yever chic c'a jun bey ri xeril, roma rije' xa al-al c'a runak' tak quivech roma ri quivaran. Y rije' man niquil ta c'a achique niquibij, roma xe'ilitej chic jun bey chi quichapon varan. 41 Y ri Jesús xbe chic c'a chubanic orar. Pero tok xtzolin-pe ri pa rox bey, rija' xubij c'a chique ri e oxi' rutijoxela': ¿Can c'a yixver na? ¿Nivajo' nitz'akatisaj ri ivaran? Pero man chic tiquirel ta. Yin ri xinalex chi'icojol can ja vi c'a re' xoka' ri nu-hora, can xquijach c'a el pa quik'a' ri itzel tak achi'a'. 42 Chanin, quixyacatej. Jala' petenek ri xquijachon-el§ pa quik'a' ri itzel tak achi'a', xcha' ri Jesús chique.
Ri ak'a' tok xchap ri Jesús
43 Y ri Jesús can c'a nich'on na c'a quiq'uin ri rutijoxela', tok ja yan ri' xoka' ri Judas* ri jun chique ri cablajuj rutijoxela', y e ruc'uan c'a apo e q'uiy vinek ri e quic'ualon che' y machet. Conojel re' e takon c'a el coma ri principal-i' tak sacerdotes, coma ri etamanela' chirij ri ley y coma chuka' ri rijita'k tak achi'a' ri c'o quik'ij. 44 Ri Judas ri nijachon-el richin ri Jesús can rubin c'a pe chique ri e petenek riq'uin, achique rubanic xtuben richin nuc'ut ri Jesús chiquivech. Rija' rubin c'a pe chique: Jac'a ri xquijel-apo riq'uin richin xtintz'ubaj (xtintz'umaj), jari' ri Jesús. Tichapa', y man tanmej can chivech.
45 Y tok ri Judas xapon c'a, can jari' choj xbe-apo riq'uin ri Jesús y xubij chire: Nutijonel, Nutijonel, xcha' chire y c'ari' c'a xutz'ubaj (xutz'umaj). 46 Y ri vinek ri e benek c'a chapoy richin ri Jesús can jac'ari' xquichop.
47 Y jun c'a chique ri ec'o riq'uin ri Jesús chiri', xrelesaj ri rumachet, xuya' chire ri jun rusamajel ri nimalej sacerdote, y ja ri ruxiquin ri xuchoy riq'uin ri jun machet ri xuya' chire. 48 Y c'ari' xpe ri Jesús xubij chique ri vinek ri e benek chapoy richin: ¿Achique c'a xich'ob rix? ¿Xich'ob chi yixpe chuchapic jun elek'on y romari' ic'amon-pe che' y machet? 49 Yin can k'ij-k'ij c'a xic'oje' iviq'uin ri chiri' pa rachoch ri Dios, tok xinc'ut ri ruch'abel chivech y man jun bey xinichop ta. Roma can quere' c'o na chi nibanatej, can achi'el ri tz'ibatel can chupan ri ruch'abel ri Dios.
50 Y can ja vi c'a ri' tok ri e rutijoxela' ri Jesús, xquiya' can ruyon§ y xe'anmej.
Ri xuc'ulvachij jun ala' roma rojkan-el ri Jesús tok chapon-el
51 Pero c'o c'a jun ala' ri can tzeketel-el chirij ri Jesús y choj pa jun tziek nim rucuchun-vi-el-ri'. Y ri e chapayon-el richin ri Jesús, xquichop c'a ri ala' ri'. 52 Pero rija' xa xel c'a el chupan ri tziek ri', y choj queri' xanmej-el chiquivech. Manek c'a rutziak xbe.
Tok ri Jesús xuc'uex chiquivech ri achi'a' ri pa comon yek'aton tzij
53 Y ri vinek ri e chapayon-el richin ri Jesús xquic'uaj c'a el c'a pa rachoch ri nimalej sacerdote.* Y chiri' chuka' xquimol-vi-qui' ri principal-i' tak sacerdotes, cachibilan ri rijita'k tak achi'a' ri c'o quik'ij y ri etamanela' chirij ri ley. 54 Y ri Pedro c'anej c'o-vi can, pero rojkan-el ri Jesús. Y tok ri Jesús xucusex-apo pa rachoch ri nimalej sacerdote, chuka' ri Pedro xoc-apo chiri' chuva-jay. Y xtz'uye' c'a ka chiquicojol ri samajela' ri ec'o-apo chiri', e mek'el oc chuchi-k'ak'.
55 Y ri principal-i' tak sacerdotes, y conojel c'a ri achi'a' ri can pa comon niquik'et tzij, niquicanola' c'a chi ec'o ta ri itzel tak banobel ri ye'ilitej chirij ri Jesús, richin queri' can niquitek-vi pa camic, pero xa man jun c'a ri xquil chirij. 56 Roma stape' can e q'uiy ri xe'apon ri xquitz'uc tzij chirij, man xbequic'ulu' ta c'a qui' ca'i' ri can ta junan ri niquibij chirij ri Jesús, y richin queri' c'o ta ruchuk'a' ri niquibij richin nucusex chirij ri Jesús. 57 Y c'ari' ec'o chic c'a ch'aka' ri xebepa'e-pe y que c'a re' ri xquibij chirij ri Jesús: 58 Roj can kac'axan c'a tok rija' rubin: Yin xtinvulaj re rachoch ri Dios banon coma achi'a', y pan oxi' k'ij xtinben chic jun§ ri man achi'a' ta xquebanon.
59 Man riq'uin ri', man junan ta chuka' ri xquibila'.
60 Y ri Caifás, ri nimalej sacerdote, xbepa'e' c'a pe ri pa quinic'ajal y xuc'utuj chire ri Jesús: ¿Kitzij cami ri xquibij-ka re xech'on-ka chavij? ¿Achique nabij vacami?* xcha' chire.
61 Pero ri Jesús xa man xch'on ta c'a. Can man jun c'a ch'abel ri xubij. Romari' xpe ri nimalej sacerdote, c'o chic c'a ri xuc'utuj chire. Rija' xuc'utuj c'a chire: ¿Ja rat ri' ri Cristo ri Ruc'ajol ri Dios ri nikaya' ruk'ij? xcha' chire.
62 Y ri Jesús xubij c'a: Ja', ja yin. Y xquinitz'et chuka' chi yin ri xinalex chi'icojol chi in tz'uyul pa rajquik'a' ri Dios ri nitiquir nuben ronojel. Y xquinitz'et tok yika-pe pa sutz' ri chila' chicaj.§
63 Tok ri nimalej sacerdote xrac'axaj ri', xuretz-ka ri rutziak chirij, roma itzel xrac'axaj y xubij c'a: Man nic'atzin ta c'a chi noka' chic jun richin norubij chike chi ri Jesús can aj-mac vi. 64 Chi'ivonojel rix xivac'axaj chi xubij chi ja rija' ri Cristo. Can itzel c'a xuben chuvech ri Dios. ¿Achique nibij vacami? xcha' rija'.
Y conojel c'a xquibij chi ruc'amon chi nika' ri camic pa ruvi'.
65 Y ec'o c'a ri xquichop niquiben q'uiy etzelal chire ri Jesús.* Xquichop c'a niquichubala'. Xquitz'apej ruvech. Xquich'ey y c'ari' c'a niquic'utula' chire: ¿Achique ri xach'ayon? Tabij na c'a chike, yecha' chire.
Y ri samajela' ri ec'o chiri', xquiyala' c'a k'a' chire ri Jesús.
Tok ri Pedro xubij chi man retaman ta ruvech ri Jesús
66 Y tok ri Pedro c'a c'o na c'a ri chiri' chuva-jay ka, c'o c'a jun ixok raj-ic' ri nimalej sacerdote ri xapon ri chiri'. 67 Ri Pedro numek' c'a ri' chuchi-k'ak'. Y jari' tok xpe ri aj-ic' nutzu-nutzu' c'a apo ri Pedro, y c'ari' xubij chire: Rat chuka' at rachibil ri Jesús ri aj-Nazaret, xcha' chire.
68 Pero ri Pedro xa xrevaj c'a, roma xubij: Yin man vetaman ta ruvech ri Jesús. Man nik'ax ta chuka' chinuvech achique roma tok queri' nabij chuve, xcha' chire ri aj-ic'.
Y ri Pedro xel c'a el ri chiri' chiquicojol y xbe chuchi-bey. Y jac'ari' tok ri mama' xsiq'uin-pe. 69 Y tok ri ixok aj-ic' xutzu' chic jun bey ri Pedro, xuchop chic c'a rubixic chique ri ec'o chiri': La achin la' jun chique ri ec'o riq'uin ri Jesús, xcha'.
70 Pero ri Pedro xa xrevaj chic jun bey. Y c'a juba' ri' ja yan chic ri quimolon-qui' chiri' xquibij chic jun bey chire: Can kitzij na vi chi rat at jun chique ri ec'o riq'uin ri Jesús. Roma rat pa Galilea§ yape-vi, y can junan rubanic ri yach'on quiq'uin, xecha' chire.
71 Pero ri Pedro xubij c'a: Yin man vetaman ta ruvech ri achin ri nibij rix. Can chuva Dios ninbij chive chi yin man vetaman ta ruvech. Y vi man kitzij ta ri ninbij, tika' c'a ruc'ayeval pa nuvi', xcha' chique.
72 Y ri mama' xbesiq'uin c'a pe pa ruca'n bey. Y ri Pedro jac'ari' xe'oka' chuc'u'x ri ch'abel ri e rubin can ri Jesús chire, chi can c'a man jani tisiq'uin-pe ri mama' pa ruca'n bey tok rat oxi' yan bey tabij chique ri yec'utun chave, chi man avetaman ta nuvech. Y rija' xujik' c'a ok'ej* tok xel-el ri chiri', roma nuch'ob c'a quij ri ch'abel ri'.
* 14:1 Lc. 22:1, 2. 14:3 Mt. 26:6, 7; Lc. 7:37, 38; Jn. 12:3. 14:7 Dt. 15:11; Mt. 26:11; Jn. 12:8. § 14:8 Mt. 26:12. * 14:10 Mt. 26:14, 15; Jn. 13:2. 14:12 Ex. 12:3-6; Lc. 22:7. 14:13 Lc. 22:8. § 14:14 Lv. 23:5. * 14:18 Mt. 26:20; Lc. 22:14. 14:18 Jn. 13:21. 14:21 Mt. 26:24; Lc. 22:22. § 14:22 Mt. 26:26; Lc. 22:19; 1 Co. 11:23, 24. * 14:23 1 Co. 10:16. 14:24 1 Co. 11:25; He. 9:14. 14:26 Mt. 26:30. § 14:27 Jn. 16:32. * 14:27 Zac. 13:7; Mt. 26:31. 14:28 Mt. 16:21; 26:32; 28:7; Mr. 16:6; 1 Co. 15:4. 14:29 Jn. 21:15. § 14:30 Mt. 26:33, 34; Lc. 22:33, 34; Jn. 13:37, 38. * 14:32 Mt. 26:36; Lc. 22:39; Jn. 18:1. 14:32 He. 5:7. 14:34 Jn. 12:27. § 14:36 Jn. 6:38; He. 5:7. * 14:38 Ro. 7:23; Ga. 5:17. 14:39 Mt. 26:39, 42. 14:41 Jn. 13:1. § 14:42 Mt. 26:46; Jn. 18:2. * 14:43 Mt. 26:47; Lc. 22:47; Jn. 18:3. 14:48 Mt. 26:55; Lc. 22:52. 14:49 Dn. 9:26; Lc. 22:37. § 14:50 Job 19:13; Jn. 16:32. * 14:53 Mt. 26:57; Lc. 22:54. 14:54 Jn. 18:18. 14:55 Mt. 26:59. § 14:58 Mr. 15:29; Jn. 2:19. * 14:60 Mt. 26:62. 14:61 Is. 53:7; Mt. 26:63; 1 P. 2:23. 14:62 Lc. 22:69. § 14:62 Mt. 24:30; 26:64; Hch. 1:11. * 14:65 Is. 50:6; 53:3. 14:67 Mt. 26:69; Lc. 22:56. 14:69 Mt. 26:71; Lc. 22:58. § 14:70 Mt. 26:73; Hch. 2:7. * 14:72 2 Co. 7:10.