27
Tok ri Pablo xtak-el pa Roma
Y tok bin chic c'a chi ri Pablo y ch'aka' chic ri ec'o pa cárcel yetak-el c'a pa Roma,* ri tinamit ri c'o pa ruvach'ulef rubini'an Italia, xejach c'a el pa ruk'a' jun achin rubini'an Julio. Re Julio re' jun Capitán quichin jun ciento soldados, y ri soldados ri' e richin ri jutzobaj (juk'ataj) soldados ri e Richin ri Augusto nibix chique. Romari' yin, Lucas, vachibilan c'a ri kach'alal Aristarco, ri nipe pa tinamit Tesalónica ri c'o pa Macedonia, xojbe c'a chirij ri Pablo. Xojoc-el pa jun barco ri petenek c'a quela' pa jun tinamit rubini'an Adramitio, y nibe pa ch'aka' tinamit ri ec'o chuchi' ri nimalej ya' ri chiri' pa ruvach'ulef rubini'an Asia. Pa ruca'n k'ij xojapon c'a ri pa tinamit rubini'an Sidón. Ri chiri', ri Julio ri uc'uey quichin ri soldados, xuben c'a jun nimalej utzil chire ri Pablo, roma xuya' k'ij chire chi xbe chiquik'ejeloxic (chiquik'ijaloxic) ri kach'alal y richin chuka' chi ri kach'alal xquito-pe ri Pablo. Xojoc chic c'a el chupan ri barco, y xkaya' can ri tinamit Sidón. Jac'a tok oj benek, xbekac'ulu' jun cak'ik' janíla nim ri petenek, y romari' c'o chi xojk'ax chuvech ri Chipre ri jun ruvach'ulef ri c'o pa ya', roma xaxe chiri' ri man can ta pa rubey cak'ik' c'o-vi. Pa kajxocon c'a (izquierda c'a) xic'o-vi can ri Chipre chike. Y tok kac'ovisan chic el ronojel ri ya' ri c'o-apo chiquivech ri Cilicia y Panfilia, xojapon c'a pa tinamit rubini'an Mira. Y re Mira re' pa ruvach'ulef Licia c'o-vi.
Ri chiri' pa tinamit Mira, ri Julio ri Capitán xberila' c'a jun barco ri petenek c'a quela' pa jun tinamit rubini'an Alejandría,§ y nibe c'a pan Italia. Y chupan chic ri barco ri' xojrucusaj-el richin nikaben ri ch'aka' chic bey ri c'a c'o chikij. Y q'uiy c'a k'ij ri janíla ekal xojbe. C'ari' c'a xojic'o chuvech ri tinamit rubini'an Gnido, roma ri cak'ik' can c'a chikavech na c'a petenek-vi, y yojrutzolij. Romari' xojic'o chuvech ri Salmón, y xbekasutij-pe chuka' rij ri Creta ri jun ruvach'ulef ri c'o chuka' pa ya'. Y can riq'uin c'a chuka' ruc'ayeval oj benek, kac'uan-el ri ruchi' ri ya', y pa kajquik'a' c'o-vi can ri Creta chike. Y tok xbekila' ri lugar rubini'an Buenos Puertos, xojc'oje' c'a el chiri'. Re lugar c'a re' c'o-apo chunakaj ri tinamit rubini'an Lasea.
Y can janíla yan c'a k'ij ri tibiyin, y c'a xe chiri' que'apon-vi. Y c'ayef chic c'a chi niban binen pa ruvi' ri nimalej ya', roma ja tiempo ri' ri richin cak'ik'. Y romari' ri Pablo xubij chique ri achi'a' ri nuch'ob rija' chi utz chi niquiben. 10 Rija' xubij c'a chique: Yin ninch'ob chi vi nikachop chic el bey pa ruvi-ya', c'ayef, man xaxe ta chire re barco y ri ejka'n ri ruc'uan-el, xa can que chuka' ri' chike roj, xcha'.
11 Pero ri Julio ri Capitán man xunimaj ta ri xubij ri Pablo chire. Xa ja ri xubij ri rajaf ri barco y ri xubij ri achin ri más ruk'ij ri uc'uayon richin ri barco, xa jari' ri xuben. 12 Y roma c'a ri chiri' xa man can ta utz richin chi yec'oje-ka richin niquic'ovisaj na el ri ru-tiempo ri cak'ik', romari' jubama conojel ri xquich'ob chi xa más ta utz chi niquiya' can ri acuchi ec'o-vi, roma riq'uin c'a juba' xa yetiquir ta ye'apon ri pa Fenice, ri c'o chuka' ri chiri' pa Creta. Roma ri Fenice* can man pa rubey ta c'a cak'ik' c'o-vi, stape' vi ri cak'ik' nipe pa ruvi' el juba' ri acuchi nikatz'et chi nika-vi ri k'ij o stape' ta vi nipe pa xulan pe juba' ri acuchi nikatz'et chi nika-vi ri k'ij.
Ri barco ri benek-vi ri Pablo xuc'ul jun cak'ik' pa ruvi' ri nimalej ya'
13 Y tok xpe c'a ri xocomil (viento del sur), rije' xquich'ob chi utz niquiben-el rutzijol chi yojbe c'a ri pa Fenice. Tok xojel c'a el, xaxe c'a ri ruchi' ri ya' richin ri Creta oj benek-vi. 14 Pero c'a juba' c'a kojel-el chiri', tok xoc'ulun jun nimalej cak'ik' ri petenek pa ruvi' el juba' ri acuchi nikatz'et chi nel-vi-pe ri k'ij, jun cak'ik' ri janíla ruchuk'a', y norupaxij-ri' chuvech ri barco ri oj benek-vi. 15 Y roma ri janíla ruchuk'a' ri cak'ik', xuchop c'a yojruc'uaj-el. Y man c'a yojtiquir ta yojbiyin chikavech. Romari' c'o chi xkaya' k'ij chi xojruc'uaj. 16 Xojk'ax c'a el chirij jun ti ruvach'ulef ri c'o pa ya', rubini'an Clauda. Y ri chiri' man can ta janíla c'a ri ruchuk'a' ri cak'ik', pero c'a c'ayef na xuben chikavech richin xkajotoba-el ri lancha ri kiriren-el roma ri barco ri oj benek-vi. 17 Y tok ri lancha c'o chic el pa barco, ri achi'a' ri e uc'uayon ri barco ri', xquijitz' ri barco pa nima'k rupan colo' richin niquito' juba'. Y roma jotoban ri nimalej tak tziek richin ri barco, ri cak'ik' ruchapon yerunim c'a chupan ri man nim ta rupan ya' ri rubini'an Sirte, romari' xepe ri uc'uey richin ri barco xequikasaj ri tziek, richin chi man xebeka' ta chiri'. Roma rije' can janíla quixibin-qui' vi ta yebeka' chiri'. 18 Y pa ruca'n k'ij, roma ri cak'ik' can c'a ja na ruvech, xquic'akala' c'a can pa ya' ch'aka' chire ri ejka'n ri ruc'uan ri barco. 19 Y ri pa rox k'ij, roma ri cak'ik' can c'a janíla, can xojto'on c'a chuka' roj, richin chi q'uiy chire ri rusamajibal ri barco xkac'akala' can pa ya'.§ 20 Y roma can janíla nim ri cak'ik' ri nimiyon kichin, y q'uiy yan k'ij ri man katz'eton ta ruvech ri k'ij ni quivech ri ch'umila', roma c'a ri' xa kacamic chic koyoben y man chic koyoben ta chi yojcolotej.
21 Y roma can c'o yan chic k'ij ri man jebel ta katijon kavay, ri Pablo xbepa'e-pe ri chiri' chiquicojol conojel, y xubij chique: Xivac'axaj ta na juba' ri xinbij chive ri pa Creta, man ta na xojel-pe, man ta ojc'o pa c'ayef roj, re barco, ri rusamajibal y ri ejka'n ri ruc'amon-pe. 22 Pero re vacami ninbij c'a chive: Ticukuba' ic'u'x, roma man jun ri xtiquen (xticom), xaxe re barco ri xtiq'uis can. 23 Roma chak'a' xuc'ut-ri' chinuvech jun ángel ri rutakon-pe ri Dios,* ri Dios ri Vajaf y ri ninsamajij chuka'. 24 Y ri ángel ri' xubij c'a chuve: Pablo, man c'a taxibij-avi'. Rat can c'o c'a chi yatapon na ri pa Roma chuvech ri César.§ Romari' man jun c'a xtac'ulvachij.* Y avoma c'a rat, ri Dios xquerucol c'a chuka' ri e avachibilan-el chupan re jun barco re'. Can man jun c'a xtiquen can (xticom can) chive, xinuche'ex roma ri ángel. 25 Roma c'a ri', ticukuba' ic'u'x chi xquixcolotej, roma yin can vetaman-vi chi ri Dios can xkojrucol na vichi'el ri xorubij can ri ángel chuve. 26 Y c'o c'a chi pa jun ruvach'ulef ri c'o pa ya' xkojbeka-vi can, xcha' ri Pablo chique conojel ri achi'a' ri e benek chupan ri jun barco ri'.
27 Y ca'i' yan c'a semanas tuchop-vi-pe ri cak'ik' ri, y kachapon c'a binen pa ruvi' ri nimalej ya' rubini'an mar. Y ri lugar ri', ri ya' rubini'an Adria. Y pa nic'aj-ak'a' la'ek ri' tok ri achi'a' ri e uc'uayon richin ri baraco xquinabej chi nakaj chic ojc'o-vi-apo chire jun ruvach'ulef. 28 Y rije' xquetaj janipe' rupan ri ya'. Y xquitz'et c'a chi treinta y seis metros rupan ri ya' tok xquetaj ri pa nabey. Jac'a tok oj biyinek chic juba' más, xquitz'et c'a chi xa más xax nuben-ka ri ya', roma xaxe chic veinte y siete metros rupan. 29 Y roma niquixibij-qui' chi ri barco nupaxij-ri' chiquivech abej, romari' xquich'akila-ka pa ya' caji' ch'ich' ri nibix ancla chique, richin chi ri barco man tibiyin. Re caji' anclas re' pa rachek c'a ka ri barco ec'o-vi. Rije' coyoben c'a jampe' niseker. Pero xa niseker, xa niseker, y man jun bey c'a niseker. 30 Y ri achi'a' ri e uc'uayon ri barco nicajo' c'a ye'anmej-el. Romari' xquikasaj-ka ri lancha pa ya', y niquiben c'a chi achi'el ja ri ch'aka' chic anclas ri ec'o chuvech ri barco ri ye'ajin chukasaxic. 31 Romari' ri Pablo xberuya' c'a rutzijol chire ri Capitán quichin ri soldados y chuka' chique ri soldados. Rija' xubij c'a chique chi vi xtiquiya' k'ij chi ye'anmej-el ri can ye'uc'uan-vi richin ri barco, man jun chique rije', ri xquecanej can, ri xticolotej ta chuvech ri camic.
32 Romari' xepe ri soldados xequikupila' can ri colo' ri achok iq'uin quiyukuban-vi ri lancha chuvech ri barco, richin chi ri lancha tibe na can.
33 Jac'a tok xuchop niseker-pe, ri Pablo xubij c'a chi queva'. Que c'a re' ri xubij rija' chique conojel ri e benek pa barco: Vacami nitz'aket ca'i' semanas ri man ix varinek ta jebel, ni man chuka' ix va'inek ta jebel. 34 Roma c'a ri' ninbij chive vacami, chi quixva' chi utz richin c'o ivuchuk'a'. Roma can xkojcolotej konojel, achi'el ri xk'alajirisex chinuvech. Can man jun c'a ri c'o ta xtuc'ulvachij.§
35 Y tok ch'ovinek chic c'a ka ri Pablo, rija' xberuc'ama' c'a pe jun ruvay, xumatioxij* chire ri Dios ri chiri' chiquivech conojel, xuper (xupir) y xuchop c'a rutijic. 36 Y tok conojel más chic c'a cukul quic'u'x, can jac'a chuka' xquiben, xquichop va'in. 37 Y konojel c'a ri oj benek ri pa barco, ojc'o c'a ca'i' ciento riq'uin setenta y seis. 38 Y tok e va'inek chic ka chi utz, xquichop c'a can ruc'akic ri trigo pa ya', richin tzoyotzic nuben can ri barco.
Xq'uis c'a chiri' ri barco
39 Tok xseker c'a, ri achi'a' ri e uc'uayon richin ri barco man quetaman ta achique ruvach'ulef xebeka-vi. Xaxe c'a xquitz'et chi c'o jun ruk'a-ya', y jebel ri ruchi'. Romari' xquich'ob c'a chi riq'uin juba' yetiquir niquic'uaj-apo ri barco chiri'. 40 Romari' xquikupila' can ri colo' ri richin ri anclas, y ri anclas xebe can chuxe' ya'. Y xequisol can ri uc'uabel richin ri barco. C'ari' xquijotoba' ri jun nimalej tziek ri c'o-apo chuvech ri barco, y ri cak'ik' xuchop runimic ri barco chuchi' ri ya'. 41 Y can c'a man jani rutzijol chi yojapon chuchi-ya', tok xbekila' jun boloj sanayi' c'o chuxe' ya', y chiri' xberukebuj-ri' ri ruxe' ri rutza'n ri barco, y chiri' xk'ate-vi can. Can man xsilon ta chic. Y ri rachek ri barco can tijok'ok' c'a benek roma ri ya' can riq'uin c'a uchuk'a' nerupaxij-ri' chiri'. 42 Romari' tok ri soldados xquich'ob chi yequicamisaj c'a conojel presos, richin chi man jun ri nuc'ovisaj ta el ri ya' richin nibe c'a ri chuchi' richin nanmej-el. 43 Pero ri Capitán man c'a xrajo' ta chi xquiben queri',§ richin chi nicolotej ri Pablo. Xa xubij c'a chi janipe' ri can yetiquir niquic'ovisaj ri ya' richin yebe c'a chuchi', tiquic'aka-el-qui' y quebe nabey. 44 Jac'a ri ch'aka' chic ri man yetiquir ta, xubij c'a chique chi yequichapala-el tz'alen o xabachique che' richin ri barco ri e jok'otajinek chic el, richin man yejik'. Y queri' xkaben richin xojel-el c'a chuchi' ri ya',* y man c'a jun ri xquen ta (xcom ta) chike.
* 27:1 Hch. 25:12. 27:2 Hch. 19:29; 20:4; Col. 4:10. 27:3 Hch. 28:16. § 27:6 Hch. 28:11. * 27:12 Hch. 11:19. 27:14 Sal. 107:25-27. 27:18 Fil. 3:7, 8; He. 12:1. § 27:19 Jon. 1:5. * 27:23 Am. 3:7; Hch. 23:11. 27:23 Ro. 1:9; 2 Ti. 1:3. 27:24 Is. 41:10, 14; 43:1, 2. § 27:24 Hch. 19:21; 23:11; 25:11. * 27:24 Gn. 39:5, 23; Job 22:29, 30. 27:25 Lc. 1:45. 27:26 Hch. 28:1. § 27:34 1 R. 1:52; Mt. 10:30; Lc. 12:7; 21:18. * 27:35 1 S. 9:13; Mt. 15:36; Mr. 8:6; Jn. 6:11; 1 Ti. 4:3, 4. 27:41 2 Co. 11:25. 27:42 Pr. 12:10; Ec. 9:3; Is. 59:7; Ro. 3:15. § 27:43 Pr. 16:7; Jer. 38:10; Hch. 23:10. * 27:44 Sal. 107:30.