18
Babalan (Babylon) Gun-nyagara Gu-ni
Gu-gata wenga ngaypa ngu-nana an-nerranga waykin an-guyinda an-mujaruk ana-bupiyana ana-bamuna waykin wenga, nipa gu-rrimarra ganyjarr wana gun-babalapa, rrapa gun-guniya rrawa birripa aburr-nayana aburr-ni gun-gata nipa a-jayanayana. Gun-nigipa wengga wana gun-babalapa nipa a-gonyjinga, a-yinagata,
“Gun-nyagara gu-ni, gun-nyagara gu-ni jin-gata Babalan (Babylon) wana jiny-babalapa.
Gun-gata rrawa walkwalk an-guyinda gugu a-ni barra a-workiya,
an-mawunga an-nerra an-guyinda an-gatiya gu-yigipa gu-rrawa,
burdacha an-nerra an-guyinda an-gatiya gu-yigipa gu-rrawa,
an-gata minypa an-gubay ngika.
Ngardawa jin-gata Babalan gun-gata gun-nerra nipa gu-rrimarra minypa marrambay gun-guji
birripa gu-werranga gu-werranga gu-rrawa aburr-malchinga achila,
lika birripa aburr-werra aburr-ni,
minypa gun-maywapa ranginy mu-nganicha a-babapabajinga a-workiya an-gugaliya.
Ngardawa bunggawa yerrcha gun-nardiya rrawa marrambay aburr-ji achila jin-gata,
rrapa birripa aburr-gata minypa gerra gun-jaranga gubu-menga aburr-workiyana rrapa gubu-ganyja aburr-workiyana, aburr-werranga jalim burrbi-negarra rrapa rrupiya mbi-menga aburr-workiyana,
birripa wana mun-babalapa mbi-menga aburr-workiyana,
rrapa birripa wurra gama gorlk rrapa gu-gerra wana aburr-negiyana aburr-workiyana
rrapa gubu-gopuna aburr-ji aburr-workiyana.”
Lika ngaypa manyjirda a-jirra ng-galiyana nula an-nerranga a-wena waykin wenga, nipa a-yinagata,
“Guwa! Nyiburr-gata nyiburr-ngaypa gu-galiya yerrcha jin-gata bubu-bawa!
Gala yapa ana-goyburrpa nyiburr-malcha achila gun-nerra gun-gata nipa gu-rrimanga.
Gala yapa ana-goyburrpa burr-guta ngaypa arr-bu minypa gun-gata gun-gujuwa ngu-jerrma barra achila.
Ngardawa gun-nigipa gun-nerra wana gun-babalapa gugu,
rrapa Wangarr gu-borrwurra achila nipa gun-jaranga gun-nerra gu-rrimarra.
Bupa jin-gata gama minypa aburr-werranga nipa ji-gata burr-buna.
Jin-narda nipa mari gu-jarlapuna burrwa gun-narda jarra marr gu-yinanga wana;
wurra jarlapa achila nipa jin-gata mari wana gun-babalapa.
Minypa gun-maywapa ranginy birrirrija achila an-nigipa ana-japalana barra nipa minypa m-bay mun-gata mun-bachirra,
wurpa lika mari wana gun-babalapa gu-rrimanga mu-yurra.
Minypa mu-ngoyurra nipa mari gu-jarlapuna burrwa aburr-werranga,
wurpa gun-gata marr gu-yinanga wana jarra.
Minypa nipa wana jinyu-negiyana jiny-yorkiyana,
rrapa minypa gu-gopuna jiny-ji jiny-yorkiyana,
nipa barra gu-ma mari wana,
rrapa burr-guya wargugu jinyu-ni barra.
Nipa wupa ngardapa jin-ngurrnga jiny-yeya jiny-yorkiya, jiny-yinagata,
‘Ngaypa wana ngu-babalapa.
Ngaypa ngu-miliyak ngika,
rrapa gala barrwa gun-ngiya wargugu gun-guni ngu-rrima.’
Wurra gun-nardiya ngardawa nipa jin-ngurrnga jiny-yeya nipa wupa,
wurra burraya Wangarr gu-jerrma barra achila,
gu-ngardapa wupa ngorrngurra gugu gun-nerra gu-ni barra achila minypa gun-gujuwa.
Minypa gu-yigipa gu-rrawa birripa barra gu-derda burr-bu, aburr-juwa,
rrapa wargugu aburr-ni barra,
rrapa balaja gun-nyagara gu-ni barra burrwa,
rrapa nipa barra gu-bol jin-do.
Ngardawa Wangarr nipiya Bunggawa wana an-babalapa burr-mari a-wena achila.
“Rrapa bunggawa yerrcha gun-nardiya rrawa marrambay aburr-ji achila aburr-workiyana rrapa minypa nipa wugupa burrwa gu-gerra wana aburr-negiyana aburr-workiyana rrapa gubu-gopuna aburr-ji, birripa aburr-rruwuja barra achila rrapa wargugu aburr-ni birripa gubi-na barra jolnga nipa jin-do barra. 10 Aburr-gurkuja barra gun-gata gun-gujuwa nula nipa jiny-buna jin-gata gama, rrapa balay aburr-ji barra. Aburr-yinda barra aburr-wengga,
‘Ya ny-junardiya ny-murnangana rrawa!
Ny-junardiya Babalan ny-murnangana rrawa,
wurra Wangarr biy-buna,
rrapa ji-ngardapiya wupa ji-marnnga gugu nginyipa gun-nyagara!’
11 “Rrapa birripa aburr-gata bayim aburr-nirra aburr-workiya, rrapa gubu-ganyja aburr-workiya, aburr-werranga jalim burrbi-nenga rrapa rrupiya mbi-mangga aburr-workiya, birripa aburr-rruwuja barra rrapa wargugu aburr-ni barra achila, ngardawa gala ana-nga bayim a-ni burrwa birripa aburr-murna gun-gata gorlk mu-ngoyurra gubu-menga. 12 Minypa gubi-rrimarra goldan, rrapa jilpa, rrapa jandarra gun-gata rrupiya wana nula, rrapa gu-lawu. Rrapa minypa mbi-rrimarra mun-molamola mirikal mun-nelangga linan (linen) rrapa mun-nerranga mun-nelangga jilk (silk), minypa mun-gungunyja rrapa maningan mu-maya. Rrapa minypa gubi-rrimarra gun-jong gun-molamola gu-ngolkuja, rrapa minypa abi-rrimarra abi-jarlapuna alapant (elephant) rrirra a-jirra, rrapa gubi-rrimarra minypa gubi-jarlapuna gun-molamola gun-jong gun-gata rrupiya wana nula, rrapa abi-rrimarra abi-jarlapuna birlmurr rrapa dulgu a-maya an-gata an-nelangga bron (bronze), rrapa gubi-rrimarra minypa gubi-jarlapuna jandarra wurpa lika gun-jerdajirda rrapa gun-gujayanaya gun-nelangga mabul (marble). 13 Rrapa mbi-rrimarra minypa mun-molamola mun-gungolkuja, minypa jinaman (cinnamon) rrapa bach (spice) rrapa mun-gata mbi-yalpurda aburr-workiya mun-molamola mu-ngolkujarra rrapa jolnga gu-garlmiya gu-yurra gun-molamola, rrapa mur (myrrh) rrapa buréngkinyjen (frankincense) burr-guta mbi-rrimarra. Rrapa mbi-rrimarra mun-girra gurnal minypa wayin, rrapa mun-girra alip (olive) mu-guyinda, rrapa gandichawa rrapa borichel mun-molamola mun-guyinda. Rrapa jibi-rrimarra bulugi rrapa jip rrapa yarraman, rrapa ji-yarraman jurdach a-ji a-yurtchinga burr-guta abi-rrimarra. Rrapa minypa wurra gama gorlk burr-guta burrbi-rrimarra, minypa burrbu-menga, aburr-delipa burrbi-negarra aburr-mujama burrwa aburr-werranga minypa ana-nga burr-ma barra.
14 “Birripa aburr-gata gun-gata gorlk gubi-rrimarra, birripa barra aburr-yinda aburr-wengga achila jin-gata, ‘Ya ny-junardiya Babalan! Gun-ngiya nginyipa jal nyi-ni jimarn jarra n-dimangarna nyi-nirrarna, wurra nipa gu-bona nginyipa ny-murna. Minypa mun-gata balaja mun-molamola nginyipa ny-menga ny-yorkiyana, rrapa gun-gata gun-jaranga gun-molamola gun-guyinda burr-guta nginyipa ny-menga ny-yorkiyana, wurra gipa gugu gun-nyagara, rrapa gala nginyipa ny-yinmiya barrwa ny-barripa, wurra gun-nyagara.’ 15 Aburr-yirda barra aburr-wengga. Minypa aburr-gatiya jalim jibi-negarra aburr-workiyana rrapa rrupiya wana mbi-menga, birripa barra balay aburr-ji minypa aburr-gurkuja barra nula gun-gata gun-gujuwa nipa jiny-buna. Wargugu aburr-ni barra rrapa aburr-rruwuja barra. 16 Rrapa burr-guya aburr-wengga barra, aburr-yinda,
‘Ya gun-gata!
Ya gun-gata gu-murnangana rrawa!
Nipa minypa jin-gata jiny-barrngumurra jiny-yorkiyana mun-molamola mirikal mun-nelangga linan, minypa mun-gungunyja rrapa minypa maningan mu-maya,
rrapa a-barnjinga jiny-yorkiyana minypa goldan, rrapa minypa jandarra rrupiya wana nula rrapa gu-lawu.
17 Wurra gata ji-ngardapiya wupa ji-marnnga nipa gugu gun-nyagara.’ ”
Rrapa aburr-gata michiyang aburr-gurrimapa, rrapa aburr-birripa aburr-mujama burr-guta mu-michiyang jama aburr-jirra aburr-workiya, rrapa aburr-gata burr-guta birripa mu-michiyang burrbu-ganyja aburr-workiya, rrapa aburr-gata burr-guta gorlk gubi-jerrmanga aburr-workiya mu-michiyang, birripa aburr-gurdiya balay aburr-ji. 18 Gun-gatiya birripa gubi-nana jolnga nipa jin-gata jin-donga, birripa burr-guya aburr-wena, aburr-yinagata, “Gun-gata gala gun-nga wana gun-babalapa minypa gun-guna gu-murnangana rrawa.” 19 Birripa gubu-menga jel, lika waykin gubi-yerrnyjinga, lika gu-bungguna aburr-bama, minypa aburr-gurdagurdarriyana birripa wargugu aburr-ni. Rrapa birripa aburr-rruwujana rrapa burr-guya aburr-wena,
“Ya jin-gaba! Nipa minypa gu-murnangana rrawa gatiya rrupiya wana mbi-menga aburr-ni aburr-workiyana aburr-gata michiyang aburr-gurrimapa.
Ya jin-gaba! Gun-guniya gugu ji-ngardapiya wupa ji-marnnga nipa gun-nyagara.”
Birripa aburr-yinagata aburr-rruwujana rrapa aburr-wena minypa birripa wargugu aburr-ni.
Wurra —
20 Nyiburr-gurda waykin nyiburr-nirra buburr-worlworlcha!
Buburr-worlworlcha nyiburr-gurdiya Wangarr nyiburr-yika wurra gama gorlk,
nyiburr-gata burr-guta nyiburr-yigipa nyiburr-mujama nula nipa nyirr-jerrmarra,
rrapa nyiburr-yigipa nyiburr-mujaruk nipa nyirr-wuna, nyibu-ngurrjinga nyiburr-workiyana gun-nigipa.
Buburr-worlworlcha buburr-ni,
ngardawa nipa Wangarr gipa burr-mari a-wena achila
minypa nipa jin-gata mu-ngoyurra burr-mari nyirr-buna ana-goyburrpa.
21 Lika wana an-babalapa an-mujaruk waykin an-guyinda a-garlmuna, gu-menga jandarra wana gun-babalapa, lika nipa gu-yerrnyjinga, gu-bungguna gata gu-bugula gu-bachirra. Minypa nipa a-yinagata,
“Babalan nipa jiny-yinda barra minypa gun-guna jandarra.
Minypa Wangarr jiny-yerrnyja barra burr-guya,
rrapa gala barrwa arr-yinmiya mola ay-na.
22 Gala barra barrwa ana-nga gata a-dawurrja gita rrapa a-japarndiya rrapa a-bipija ngorla a-maya an-guyinda,
wurra gun-nyagara.
Gala barra barrwa ana-nga gata gu-jarlapa barra gun-ngiya,
rrapa gala barra barrwa ana-nga gata mu-yogaja barra minypa ngachu, borichel burr-guta.
23 Gala barra barrwa lam (lamp) gu-rro gu-ji gun-gata rrawa.
Gala barra barrwa an-yawarriny jiny-ma jin-nigipa gama
rrapa minypa wurra gama gorlk aburr-galiya burrwa
minypa aburr-borrmunga aburr-worlworlchinga aburr-weya,
wurra gun-nyagara.
Ngardawa birripa aburr-gata gubu-menga aburr-workiyana gun-bulapalawa gorlk rrapa gubu-ganyja gurda nggula aburr-workiyana,
birripa aburr-welangga wana aburr-ni gun-nardiya rrawa,
rrapa gu-gata wenga wurra gama gorlk nginyipa burr-yolkaja, aburr-lijiwarriyana,
jimarna nginyipa n-dimarra gun-nerra gun-gata birripa gubu-borrwurra jimarna gun-molamola.
24 Rrapa nipa jin-gata wupa ji-gochila gata jibi-nana maningan mun-birripa nipa mu-ngoyurra burr-buna, aburr-juwuna.
Minypa mun-birripa aburr-gata Wangarr burr-yika gu-galiya yerrcha aburr-mujaruk,
rrapa minypa mun-birripa aburr-gata aburr-werranga aburr-jaranga Wangarr burr-yika wurra gama gorlk,
rrapa minypa mun-birripa gun-nardiya rrawa aburr-werranga burrbu-buna aburr-workiyana, birripa aburr-juwuna,
aburr-gurdiya wupa warrpam birripa mun-birripa maningan gatiya wupa ji-gochila jin-gata.”
18:2 Isaiah 13:21; 21:9; Jeremiah 50:39; 51:8; Borrich 14:8 18:3 Isaiah 23:17; Jeremiah 51:7 18:4 Isaiah 48:20; Jeremiah 50:8; 51:6,45 18:5 Genesis 18:20-21; Jeremiah 51:9 18:6 Psalms 137:8; Jeremiah 50:29 18:8 Isaiah 47:7-9 18:10 Ezekiel 26:16-17 18:11 Ezekiel 27:31,36 18:13 Ezekiel 27:12,13,22 18:15 Ezekiel 27:31,36 18:17 Isaiah 23:14; Ezekiel 27:26-30 18:18 Ezekiel 27:32 18:19 Ezekiel 27:30-34 18:20 Deuteronomy 32:43; Jeremiah 51:48 18:21 Jeremiah 51:63-64; Ezekiel 26:21 18:22 Ezekiel 26:13; Isaiah 24:8 18:23 Jeremiah 7:34; 25:10 18:24 Jeremiah 51:49