5
Jishɔ chīi chrà Minnwi ŋkuoŋ mbra
(5:1–7:29)
Jishɔ ni ŋga njəɨ ntou yú ŋgwa, ŋkuʼɔ ŋkuoŋ mbra ŋga nchɔchhɔ shhɛ, pa ghaŋ younjiŋ pi thɔ mbara vi.
Ŋkiɛŋ pwatua
(Luka 6:20-23)
A ŋaʼaŋ nchò yi njɛʼi vugu, nchhu nu ŋa,
“Mbɔrɔ yi ghaŋ pou moŋ jijwɛ, *
nthɛ ŋa Shaʼafuoŋ Po pɔ pi yugu.
Mbɔrɔ yi ŋgwa pɛ ŋa pugu pɔ ni tuʼuthɔ nɛ,
nthɛ ŋa Minnwi shi māʼaŋ njùʼɔ yugu.
Mbɔrɔ yi ŋgwa pɛ ŋa pugu pɔ juju nɛ,
nthɛ ŋa ŋkuoŋ shhɛ lɛ mbɔ yugu.
Mbɔrɔ yi ŋgwa pɛ ŋa pugu fāʼo njì pugu pa yaoŋ njùʼɔ nthɛ nnu ndɨndɨ nɛ,
nthɛ ŋa pi shi nchwīe pugu yru.
Mbɔrɔ yi ghaŋ kwoshɨnɨ,
nthɛ ŋa pi shi nōoŋ kwoshɨnɨ ni pugu.
Mbɔrɔ yi ŋgwa pɛ ŋa njùʼɔ yugu yi taoŋtaoŋ nɛ,
nthɛ ŋa pugu shi njəɨ Minnwi.
Mbɔrɔ yi ghaŋ chwīe taʼaŋggi,
nthɛ ŋa pi shi mɛ̄iŋ vugu ni pa puoŋ Minnwi.
10  Mbɔrɔ yi ŋgwa pɛ ŋa pi fɛ ŋgəʼɨ ni pugu nthɛ nnu ndɨndɨ nɛ,
nthɛ ŋa Shaʼafuoŋ Po shi mbɔ yugu.
11  “Mbɔrɔ yəɨ ndɨɨ ŋa ŋgwa wɛʼi vəɨ, mfɛ ŋgəʼɨ ni pəɨ, ndɔ ndɛʼi ŋgiɛŋ nchhu ŋguoŋ ŋkwaŋ nnu pɨphɨ thɔ pəɨ nthɛ a nɛ. 12  P̂əɨ tɛnɛ ndɔ mfāʼo pwanjuʼɔ nthɛ ŋa ŋkiɛŋ mmɛ kɨ̀nɛiŋ pɔ ni pəɨ po, nthɛ ŋa a wuʼɔ haʼaŋ pugu ni mfɛ ŋgəʼɨ ni pa njəɨlɨʼɨ Minnwi ŋa pugu ni mfǔoŋ nthɔ shhɨ pəɨ nɛ.
Khí pugu líʼɛ
13  “Pəɨ pa khí ŋkuoŋ shhɛ, ndɔ ti khí mbhɛ̌ ghrɨ́ yi nɔ chwīe nu yaoŋ pwa, ɔ pɨnɨ nuʼuŋ ŋkwəɨ ni ghrɨ́ yi ghɔ pi nɛiŋ? A lɔ nuʼuŋ mfāʼo ghɛ̀rɛ nɔ sheshe yaoŋ, ŋkiɛŋ ŋa pi mīʼaŋ vi ŋgwamishua nɨ̄ɨ ni kwò yugu.
14  “Pəɨ pɔ nɔ líʼɛ ni ŋguoŋ ŋgwa ŋkuoŋ mbhi. Mmɛ laʼataoŋ ŋa pi krao ŋkuoŋ mbra nɛ shiʼa njiʼi ndə̄ɨŋ noŋ yi. 15  Ŋoŋ shiʼa nchuʼu truka niʼiŋ laʼo mikuo, pi ghà ntigi pi ŋkuoŋ lɨʼɨ tigi truka, a fɛ líʼɛ ni ŋguoŋ ŋgwa ŋa pugu pɔ moŋ nda nɛ. 16  Wuʼɔ nɛnnɛ, a pie ŋa líʼɛ yəɨ thɛ shhɨ ŋgwamishua, nnɛ ŋa a nthɛ pugu yəɨ pa fàʼa pəɨ pi shiʼi, ŋgaʼo Tǎa vəɨ ŋa a pɔ po nɛ.
Ntɨ́gɨ nthɛ gɨ́
17  “Kiʼi pəɨ pīʼi ŋa ǹthɔ pi nɔ lāa nu gɨ́ ki pa nnu ŋa pa njəɨlɨʼɨ Minnwi yɛʼi nɛ, ǹshini ndɔ nthɔ pi nɔ lāa nu, ŋki thɔ pi nɔ chwīe nu nnu ŋa pugu yɛʼi nu nɛ lɔ̄gɔ lɨʼɨ. 18  Nthɛ ŋa shishini ǹshwei vəɨ ŋa, nɔ haʼaŋ po pugu shhɛ wuʼɔ mbɔ nɛ, mbaʼa taʼa muuŋ mi ligi yaoŋ, ki taʼa pra ligi yaoŋ yiʼi ntɔgɔ ghagha moŋ ŋwaʼaŋlɨ gɨ́ ki lɔ ndɔ̄gɔ lɨʼɨ pi wuʼɔ nɔ haʼaŋ pi nāʼaŋ nɛ. 19  Nthɛ yie ghɔ, shesheŋoŋ ŋa a pəʼɨ taʼa muuŋ mi kɨ̀na shɨna pa kɨ̀na pei, ndɔ njɛʼi ŋgwa nduoŋ nɔ chwīe nu nɛnnɛ ŋkaa pugu nɛ, pi shi ma mɛ̄iŋ vi ni ndugwi muuŋ mi ŋoŋ moŋ Shaʼafuoŋ Po, ndɔ ti shesheŋoŋ ŋa a nūʼɔŋ gɨ́ pighɔ ndɔ njɛʼi ŋgwa nduoŋ ŋa pugu nūʼɔŋ nɛ, pi shi ma mɛ̄iŋ vi ni ŋoŋ ndiɛŋ moŋ Shaʼafuoŋ Po. 20  Nthɛ yie ghɔ, ǹshwei vəɨ ŋa n̈dɨndɨ yəɨ mieŋ ki lɔ nchaa yi pa ghaŋ yɛʼi gɨ́ Mushi pugu pa ŋgwa Farashi, paʼa pəɨ lɔ nii moŋ Shaʼafuoŋ Po.
Pa yaoŋ yɛʼi nthɛ pɨgɨtua
21  “Pəɨ yaʼo ŋa pi ni nchhu ni ŋgwa llɛshhɨ ŋa, ‘Kiʼi pəɨ ma njwi ŋoŋ, ndɔ shesheŋoŋ ŋa a jwi ŋoŋ nɛ shi nthi sháʼa.’ 22  Ndɔ ǹchhu ni pəɨ ŋa shesheŋoŋ ŋa a pɨgɨtua ni ndǐŋ vi nɛ shi nthi sháʼa, ɔ̈ nchhu ni ndǐŋ ghɔ ŋa, ‘Ŋoŋ ghagha yei,’ kaŋ pi shi ŋgə̄ɨ ni gɔ nda nchaʼo, ndɔ shesheŋoŋ ŋa a chhu ni ndǐŋ vi ŋa, ‘Ɔ na,’ minthɛ a pɔ moŋ lwilwiʼi nɔ ghə̄ɨ nu moŋ móŋoŋ ŋgùʼɔ liɛŋ shhɛ.
23  “Nthɛ yie ghɔ, ɔ̈ nthɔ nu lɨʼɨ mfɛ yaoŋ fɛ́ yɔ ŋkuoŋ *lɨʼɨ fɛʼiŋgiɛŋ ŋkwiŋ fɔ ŋa ndǐŋ ghɔ fāʼo nnu njùʼɔ yu nthɛ ghɔ, 24  ɔ̂ mieŋ yaoŋ fɛ́ yɔ fɔ shhɨ lɨʼɨ fɛʼiŋgiɛŋ mfǔoŋ mbɨnɨ ŋgə̄ɨ ndugwi, nchīni ŋggì pəɨ ndǐŋ ghɔ, nnɛ mbɨnɨ kiʼɛ mfɛ yaoŋ fɛ́ yɔ.
25  “Ŋ̈oŋ nchhu nnu thɔ ghɔ pəɨ yu fāʼo nɔ thi nu sháʼa ndashaʼa, kə̄nə pəɨ yu lūgwi ŋkaoŋ maa nchəɨŋ ndashaʼa, kaŋ a shi nchaʼa ghɔ nɛ mfɛ ni brushi pi niʼiŋ ghɔ chə́ɨŋ. 26  Shishini, ǹshwei ghɔ, mbaʼa ɔ ma ntaoŋ ki lɔ naa mbe ŋguoŋ njɔ́ yɔ ghao.
Pa nnu yɛʼi nthɛ kwoshuoŋ
27  “Pəɨ yaʼo ŋa pi ni nchhu ŋa, ‘Kiʼi ŋgaŋ láŋ kwoshuoŋ.’ 28  Ndɔ ǹchhu ni pəɨ ŋa, sheshe mimbia ŋa a pɛʼi miŋgwɛ nshɔ̄rɔ nūaŋ nu pugu yu nɛ, kwo nūaŋ pugu yu moŋ njùʼɔ yu. 29  Nɛnnɛ, ŋ̈gei ligi yɔ yi jɨ nchwīe ŋa ɔ gū moŋ phɨ, ɔ̂ fīʼa mfuʼu mīʼaŋ nthɛ ŋa a pwa ŋa a phɛ taʼa ghrà noŋ yɔ nchaa ŋa ŋguoŋ noŋ yɔ ghə̄ɨ moŋ móŋoŋ ŋgùʼɔ liɛŋ shhɛ. 30  Ti ŋgei mbhɔ yɔ yi jɨ nchwīe ŋa ɔ chwīe phɨ, ɔ̂ yaʼa mīʼaŋ, a pwa ŋa a phɛ taʼa ghrà noŋ yɔ nchaa ŋa ŋguoŋ noŋ yɔ ghə̄ɨ moŋ móŋoŋ ŋgùʼɔ liɛŋ shhɛ.
Pa yaoŋ yɛʼi nthɛ nnu shāaŋ láŋ
(Matio 19:9; Maaku 10:11-12; Luka 16:18)
31  “Pi ni mbɨnɨ nchhu ŋa, ‘Shesheŋoŋ ŋa a shāaŋ láŋ pugu ŋgwɛ vi nɛ, a pie ŋa a fɛ ŋwaʼaŋlɨ shāaŋ láŋ ghɔ.’ 32  Ndɔ ndwɛ ǹshwei vəɨ ŋa, shesheŋoŋ ŋa a shāaŋ láŋ pugu ŋgwɛ vi nthɛ sheshe nnu ŋkiɛŋ pi nnu shúoŋ nɛ, ŋoŋ ghɔ ŋgushaʼa nɔ chwīe nu miŋgwɛ ghɔ kwo shúoŋ nɔ haʼaŋ a mbɨnɨ ndaŋ, ndɔ mimbia ŋa a laŋ miŋgwɛ ŋa a taoŋ láŋ nɛ kwo shúoŋ ŋkaa yu.
Pa ntɨ́gɨ nthɛ nnu shwrɛ̄i kɨna
33  “Pəɨ ni mbɨnɨ njaʼo ŋa pi ni nchhu ni pa ŋgwa llɛshhɨ ŋa, ‘Kiʼi ma shwrɛ̄i nnu ni mbe, ndɔ chwīe nnu ŋa ɔ shwrɛ̄i ni Taathɔ ŋa ɔ shi nchwīe nɛ.’ 34  Ndɔ ǹchhu ni pəɨ ŋa kiʼi nshwrɛ̄i nnu kaŋ shɨgɛi, kiʼi nshwrɛ̄i po nthɛ ŋa a faaŋ Minnwi, 35  ki shhɛ, nthɛ ŋa a krɨ́ tigi kwò Minnwi, ki Jerushalɛiŋ, nthɛ ŋa a laʼataoŋ Fùoŋ ndiɛŋ. 36  Kiʼi njiʼi ndɔ nshwrɛ̄i pi thɔ yɔ nthɛ ŋa minthɛ paʼa ɔ lɔ nchwīe taʼa ŋgiithɔ a pɔ pi yi fhu ki yi shhi. 37  Ndɔ a pie ŋa, ‘Ooŋ’ yəɨ pɔ ‘Ooŋ’ ki ‘Ŋga’ yəɨ pɔ ‘Ŋga.’ Sheshe nnu nduoŋ ntɔgɔ yei llɔ pi mbhɔ ŋoŋ mbɨmbhɨ.
Ntɨ́gɨ ŋkuoŋ luʼu nu phɨ ni phɨ
(Luka 6:29-30)
38  “Pəɨ ni njaʼo ŋa pi chhu ŋa, ‘Ŋ̈oŋ mfuʼu taʼa ligi ŋoŋ pi fuʼu ji, ti ŋoŋ nchuʼɔ taʼa shua ŋoŋ pi chuʼɔ ji.’ 39  Ndɔ ǹchhu ni pəɨ ŋa kiʼi nduʼu phɨ ŋoŋ ni phɨ. Ŋ̈oŋ ŋgwie ŋgei ghə̀ʼɨ yɔ yi jɨ, ɔ kara ŋgei mbhɔ ŋkwrɛi a wie ŋkaa yu. 40  Ŋ̈oŋ mburu ghɔ ŋkwe muuŋ ndhwí yɔ, ɔ̂ mieŋ a kwe mmɛ ndhwí yɔ ŋkaa yu. 41  Ŋ̈oŋ ŋɨ ghɔ ŋa ɔ nyīeŋ taʼa ŋkaŋ ni tiɛŋ ŋkɨɨ kwò, ɔ̂ ghə̄ɨ trɛi ŋkaŋ kwò pəɨ yu. 42  Ŋ̈oŋ nduoŋ yaoŋ mbhɔ ghɔ, ɔ̂ fɛ ghɔ, ŋ̈oŋ mfōo yaoŋ mbhɔ ghɔ, kiʼi ɔ lāa fɛ nu ghɔ.
Pəɨ khwā mbɨ̌na pəɨ
(Luka 6:27-28,32-36)
43  “Pəɨ ni njaʼo ŋa pi chhu ŋa, ‘Ɔ khwā taakuo yɔ, mbɨ̄na mbɨ̌na yɔ.’ 44  Ndɔ ǹchhu ni pəɨ ŋa, P̂əɨ khwā pa mbɨ̌na pəɨ, nduoŋ Minnwi mfɛ ni ŋgwa pɛ ŋa pugu fɛ ŋgəʼɨ ni pəɨ nɛ, 45  nnɛ ŋa pinthɛ pəɨ pɔ puoŋ Tǎa vəɨ ŋa a pɔ po nɛ, nthɛ ŋa a ghà nchwīe minaoŋ yi thɛ mbɨŋ pa ŋgwa pɨphɨ pugu pa ŋgwa shiʼi, mfɛ mbɨ̀ ni ŋgwa ndɨndɨ pugu pa ŋgwa təɨtəɨ. 46  Minnwi shi ŋkɨnɛiŋ ghɔ nthɛ pi khɔ nɔ haʼaŋ ɔ̈ ŋguʼɔ ŋkhwā pi ŋgwa pɛ ŋa pugu khwā ghɔ nɛ? Njiʼi nthɛ pi pa ŋgwɛ̄iŋ taashi§ ghà ŋguʼɔ nchwīe pi nnɛ. 47  Ti p̈əɨ ŋguʼɔ nthɔ nchrā pi ni lǐŋ pəɨ, nnu ghaghaʼa fɔ pɔ pi khɔ? Njiʼi nthɛ pi ghaŋ ki piŋ Minnwi shiʼa nchwīe nɛnnɛ? 48  Nthɛ yie ghɔ, p̂əɨ pɔ ŋgwa tithi nɔ haʼaŋ Tǎa vəɨ po ŋoŋ tithi nɛ.
* 5:3 5:3 Yei ŋgwa pɛ ŋa pugu ji ŋa a pie ŋa pugu fāʼo ghɛ̀rɛ llɔ mbhɔ Minnwi nɛ. 5:13 5:13 Khí ghà nchwīe yaoŋ lɨ̄ŋ, mbɨnɨ nchwīe ŋa kiʼi a fɔ̄rɔ, nnɛ pa ghaŋ piŋ fāʼo nɔ ghɛ̄rɛ nu ŋgwa ŋa kiʼi pugu gū moŋ phɨ. 5:21 5:21 A shi nthi sháʼa mbɔ ŋgushaʼa ndashaʼa. § 5:46 5:46 Pa ŋgwɛ̄iŋ taashi ni nthɔ ŋkwe taashi mbhɔ pa Juu mfɛ nu ni pa ŋgwa Roma. Pugu ni mbīgi yugu mbɨŋ thɔ taashi ghɔ. Pa Juu līi vugu nɔ pa ndugwi ghaŋ phɨ.