Pwa Pishaʼakhɔ ŋkwaŋ haʼaŋ
Luka
fɨ̄ʼɨ nɛ
Kāoŋ nu pa thɔ nu
Pwa pishaʼakhɔ ŋkwaŋ haʼaŋ Luka fɨ̄ʼɨ nɛ nōoŋ Jishɔ nɔ ŋkwe Ishrae ŋa Minnwi ni ŋkāʼa nɛ, pugu pa ŋa a ju mbɔ ŋkwe ŋguoŋ ŋgwa. Luka nāʼaŋ ŋa a ni nchuʼɔ Jijwɛ Minnwi nchuʼɔ Jishɔ ŋa a chīi pwa pishaʼakhɔ ni pa ghaŋ pou. Luka fɨ̄ʼɨ ŋkwaŋ Jishɔ fāʼo njùʼɔ mbɨŋ ŋguoŋ ŋkwaŋ ŋgwa ŋa pugu fāʼo ŋguoŋ nthwɛ chà nɛ.
Luka nāʼaŋ ntou pa nnu ŋa a fɛ pwanjuʼɔ. Fǔoŋ yi pɔ moŋ njɛ̄ yi ŋa a fɨ̄ʼɨ ŋkwaŋ haʼaŋ thɔ nu Jishɔ ni mbɔ nɛ, mbɨnɨ mbɔ moŋ ndugwi yi lɨʼɨ haʼaŋ Jishɔ kuʼɔ po nɛ. Luka pɨnɨ nuʼuŋ nāʼaŋ ŋkwaŋ haʼaŋ ŋgwa ni nchhɔ mbiŋ Jishɔ ndɔ ŋkuʼɔ nu moŋ piŋ yugu ndɨɨ ŋa Jishɔ ni ŋkwo kuʼɔ po nɛ moŋ Ŋwaʼaŋlɨ Fàʼa Ghaŋ Ntaoŋ Jishɔ.
1
Nnu ŋa a chwīe Luka nāʼaŋ ŋwaʼaŋlɨ yei nɛ
Ndɔ haʼaŋ ntou ŋgwa paʼo nɔ nāʼaŋ nu pa nnu pɛ ŋa a lɔ̄gɔ lɨʼɨ shɨna pia nɛ, wuʼɔ ŋkwaŋ haʼaŋ pia nuʼuŋ njaʼo mbhɔ ŋgwa haʼaŋ pugu ni mbɔ nɔ njɛ̄ yi, njəɨ mbɨnɨ nuʼuŋ nchīi chrà Minnwi, nthɛ ŋa ŋ̀kwo ya ntou ŋguoŋ pa nnu shishiʼi ŋkwaŋ haʼaŋ a ki kie llɔ nɔ njɛ̄ yi nɛ, a pwa ŋa ǹāʼaŋ nnu pighɔ mfɛ vɛ ŋkwaŋ haʼaŋ a ki ya ntɔgɔ nɛ, ma Tiofilu ŋoŋ ndiɛŋ, nɛnnɛ ŋa mimfɛ ɔ ya nji shishiʼi pa nnu haʼaŋ pi shwei ghɔ nɔ nɛ.
Pi chīi nnu phi Jouŋ Ŋgaŋ Fɛ Ŋkhǐ
A ni mbɔ thɔ Hɛrɔ, mbɔ fùoŋ Judia, yichəɨ ŋgaŋ fɛʼiŋgiɛŋ Minnwi ni mbɔ fɔ, ligi yi pɔ Shakaria. A ni ndhɔ moŋ ghrà ghaŋ fɛʼiŋgiɛŋ Minnwi, llɔ moŋ ndaaŋoŋ Abija. A ni mfāʼo ŋgwɛ vi llɔ moŋ ŋgwrɛiŋoŋ Ɛroŋ*, ligi yi ni mbɔ Ɛlishabe. Ŋguoŋ vugu ni mbɔ ŋgwa ndɨndɨ shhɨ Minnwi, nthɔ nūʼɔŋ ŋguoŋ kɨ̀na pugu pa gɨ́ Taathɔ ndɔ ki lɔ mfāʼo ntəɨ. Ndɔ paʼa pugu lɔ njiʼi fāʼo muuŋ, nthɛ ŋa Ɛlishabe ni mbɔ pi ŋkhwɛ̄, ndɔ pugu ni ŋkwo ya ndunu.
A ni ŋga mbɔ llɛ́ chəɨ, a pɔ ndɨɨ ghrà pa Shakaria nɔ fāʼa nu nɔ ghaŋ fɛʼiŋgiɛŋ Minnwi, Shakaria fɛ̄ʼi nu, ŋkwaŋ haʼaŋ nùʼɔŋ ghaŋ fɛʼiŋgiɛŋ Nda Minnwi ni mbɔ nɛ, pugu māʼaŋ yaoŋ nɔ yəɨ nu ŋoŋ ŋa Minnwi chuʼɔ ŋa a tūoŋ *lěi nɛ. A gū mbɨŋ yu ŋa a nii ju Nda Minnwi lɨʼɨ tūoŋ yichəɨ ŋkwaŋ lěi nɔ ghaʼo nu Minnwi. 10 Ntou ŋgwa ni mbɔ mbhi nchhɔ nduoŋ Minnwi moŋ ndɨɨ ghɔ ŋa pi ni nthɔ ntūoŋ lěi nɛ.
11 Ŋgaŋ ntaoŋ Taathɔ nōoŋ noŋ yi yəɨ yu, nthi ŋgei mbhɔ jɨ lɨʼɨ fɛʼiŋgiɛŋ ŋa pi ni ntūoŋ lěi nɛ. 12 Shakaria ni ŋga njəɨ vi, njùʼɔ yi taoŋ, pɔgɔ gu wɛ̄iŋ vi. 13 Ndɔ ŋgaŋ ntaoŋ ghɔ chhu ŋa, “Kiʼi mfāʼo pɔgɔ gu, ma Shakaria. Minnwi yaʼo luoŋ yɔ. Ɛlishabe ŋgwɛ ghɔ shi mbhi muuŋ mimbia ɔ chhɔ̄ ligi yi ni Jouŋ. 14 Muuŋ vei shi mbɔ pwanjuʼɔ ni pwatua vɛ, ntou ŋgwa pɨnɨ mfāʼo pwanjuʼɔ ŋa pi phi vi. 15 A shi mbɔ mmɛŋoŋ shhɨ Taathɔ. Kiʼi a ma nnu làʼo ki sheshe làʼo tɨtɨnɨ. A shi ndɨnaoŋ ni Jijwɛ Minnwi llɔ ndɨɨ ŋa a pɔ moŋ puŋ nɛ. 16 A shi nchwīe ntou puoŋ Ishrae pɨ̄nɨ mbara Taathɔ vugu, mbɔ Minnwi. 17 A shi ŋgə̄ɨ ju nɔ likiɛŋ Taathɔ moŋ jijwɛ pugu pa ghrɨ́ nɔ yi njəɨlɨʼɨ Minnwi mbɔ Elaija, nɔ chīni nu njùʼɔ pa tǎa pugu pa yi puoŋ, ŋkara pa ntɨnɨthɔ pugu kwəɨ ŋkuoŋ mbha shiethɔ ŋgwa ndɨndɨ nɛnnɛ nɔ nchwīe nu ŋgwa ŋa pugu pīri noŋ yugu ni Taathɔ.”
18 Shakaria pie ni ŋgaŋ ntaoŋ ghɔ ŋa, “Mi shi ŋkie pi nɛiŋ mfāʼo tɨnɨnjuʼɔ ni nnu pei ŋa ŋ̀kwo lulunu ŋgaʼa, ŋgwɛ a kwo lulunu ŋkaa yu nɛ?”
19 Ŋgaŋ ntaoŋ ghɔ khwɛ̄ ghɔ ŋa, “Mi Gabreya. Ǹthi shhɨ Minnwi, ŋa a taoŋ a ŋa ǹchrā vɛ ndɔ nshwei ghɔ ni pwa pishaʼakhɔ yei. 20 Līi njəɨ, nthɛ ŋa ɔ lɔ njiʼi mbiŋ chrà a nɛ, ɔ shi ŋgū fhɨncho ti ŋgə̄ɨ nchəɨŋ llɛ́ yɛ ŋa nnu pei shi ndɔ̄gɔ lɨʼɨ nɛ.”
21 Pa ŋgwa ni nchhɔ njwɛrɛ Shakaria, nthɔ ŋgrāo nu ŋkwaŋ nɔ haʼaŋ a yiyiri Nda Minnwi nɛ. 22 A gha ntaoŋ mfɨfhɨ, pugu yəɨ kiʼɛ ŋa a yəɨ pi nnu Nda Minnwi, a thɔ nōoŋ nnu pi ni mbhɔ ŋkɨna mbɔ fhɨncho.
23 Ndɨɨ ŋa ndɨɨ fàʼa yi Nda Minnwi ni mmɛ nɛ, a pɨ̄nɨ laʼa. 24 Pa llɛ́ gha ntɔgɔ, Ɛlishabe ŋgwɛ vi shūu, ndə̄ɨŋ noŋ yi nɔ tiɛŋ nàoŋ, nchhu nu ŋa, 25 “Yei nnu ŋa Taathɔ fāʼa mbɨŋ mu, Taathɔ līi a ni pwapuŋ nɔ pɨʼɨ nu lrithɔ mbɨŋ mu shɨna ŋgwamishua.”
Pi chīi nnu phi Jishɔ
26 A ni ŋga mbɔ ndɨɨ ŋa Ɛlishabe ni ŋkwo shūu nɔ ntɨgao nàoŋ nɛ, Minnwi taoŋ ŋgaŋ ntaoŋ vi, mbɔ Gabreya, ŋa a ghə̄ɨ Nasharɛ, mbɔ yichəɨ lɨʼɨ Galili, 27 njəɨ muuŋ miŋgwɛ chəɨ, ligi yi pɔ Meri, ŋa a shi yaʼa ji mimbia nɛ. Pi ni nōoŋ vi ni Joshɛ nɔ ŋgwɛ vi. Joshɛ ni mbɔ ŋoŋ llɔ moŋ ndaaŋoŋ fùoŋ Devi. 28 Ŋgaŋ ntaoŋ ghɔ ghə̄ɨ nchhu ni Meri ghɔ ŋa, “Ǹchrā vɛ, ma mbrɔthɔ miŋgwɛ, Taathɔ pɔ pəɨ yu kaʼa!”
29 Meri fāʼo fiŋthɔ, mbɨnɨ ŋgrāo ŋa yei pɔ pi yəɨ ŋkwaŋ chrā nu nɛiŋ. 30 Ŋgaŋ ntaoŋ ghɔ chhu ghɔ ŋa, “Kiʼi mfāʼo pɔgɔ gu, ma Meri, Minnwi lɔ̄gɔ nthi mi nɔ nōoŋ nu pwapuŋ vɛ. 31 Līi njəɨ, ɔ shi nshūu mbhi muuŋ mimbia nchhɔ̄ ligi yi ni Jishɔ. 32 A shi mbɔ ŋkiɛŋ mmɛŋoŋ ndiɛŋ, pi mɛ̄iŋ vi ni Muuŋ Minnwi ŋa a Chaapifuoŋ nɛ. Minnwi Taathɔ shi nchərə vi ŋkuoŋ faaŋ tǎa vi, mbɔ Devi. 33 A shi nshaʼa ŋgwrɛiŋoŋ Jakɔ nɔ ŋguoŋ ndɨɨ, mbaʼa ndugwi Shaʼafuoŋ yi ma njiʼi mbɔ.”
34 Meri pie ŋgaŋ ntaoŋ ghɔ ŋa, “Mimfɛ a kie pi nɛiŋ mbɔ nnɛ, ŋa ǹdɔ naa nji mimbia nɛ?”
35 Ŋgaŋ ntaoŋ khwɛ̄ ghɔ ŋa, “Jijwɛ Minnwi shi nshwiʼi mbɨŋ ghɔ. Njɨ ju ŋa a Chaapifuoŋ nɛ kuru ghɔ. Nthɛ yie ghɔ, muuŋ ŋa ɔ shi mbhi nɛ, shi mbɔ yi taoŋtaoŋ. Pi mɛ̄iŋ vi ŋa Muuŋ Minnwi. 36 Līi njəɨ, ndǐŋ ghɔ Ɛlishabe pɔ ni shūu muuŋ mimbia ŋkaa yu nɔ ntɨgao nàoŋ moŋ ndilunu, mbɔ ju ŋa pi ni mɛ̄iŋ vi ni ŋkhwɛ̄ nɛ. 37 Nthɛ ŋa yichəɨ nnu shiʼa ŋgaʼa Minnwi.”
38 Meri chhu ŋa, “M̀bɔ nɛiŋ, mbɔ muuŋ fàʼa Taathɔ, a pɔ vəɨ ŋkwaŋ haʼaŋ ɔ chhu nɛ.” Nɛnnɛ ŋgaŋ ntaoŋ ghɔ ghə̄ɨ ni vhi.
Meri kra Ɛlishabe
39 A gha ndaʼa shɨgɛi llɛ́, Meri lɔllɔ ŋkɔnɔ ŋgə̄ɨ moŋ yichəɨ laʼataoŋ moŋ Juda, laʼataoŋ ntou mbra. 40 A ghə̄ɨ nii nda Shakaria nchrā ni Ɛlishabe. 41 Ɛlishabe ni ŋga njaʼo chrà Meri, muuŋ ŋāna ni njɨ moŋ puŋ yu. Ɛlishabe ni ndɨnaoŋ ni Jijwɛ Minnwi, 42 nɛnnɛ nchhu ni njɨ ŋa, “Ɔ mbrɔthɔ shɨna ŋguoŋ piŋgɛ ghao, ndɔ mbrɔthɔ pɔ muuŋ ŋa ɔ shi mbhi nɛ! 43 Mi pɔ pi gɔ̌, ŋa yei ŋkwaŋ nnu chwīe a, ŋa mǔuŋ Taathɔ a thɔ ŋkra a? 44 Nthɛ ŋa ndɨɨ ŋa mi nì njaʼo ɔ chrā vəɨ nɛ, muuŋ ŋa a pɔ puŋ mu nɛ ŋāna ni njɨ nthɛ pwatua. 45 Mbɔrɔ pɔ vɛ nthɛ ŋa ɔ piŋ nnu ŋa Taathɔ chhu vɛ nɛ!”
Ŋkhǐ Meri nɔ ghaʼo nu Minnwi
46 Meri khwɛ̄ ŋa,
“Ǹchhu ni ŋguoŋ njùʼɔ a ŋa ndighaʼo pɔ ni Taathɔ.
47 Mbɨnɨ mfāʼo pwanjuʼɔ nthɛ Minnwi mbɔ ŋkwe a,
48 nthɛ ŋa a kwiŋ muuŋ fàʼa yi, yi juju.
Līi njəɨ, llɔ ndwɛ ŋgə̄ɨ nu shhɨ ŋguoŋ ŋgwrɛiŋgwa shi mɛ̄iŋ a ni mbrɔthɔ.
49 Nthɛ ŋa ju ŋa a tɨnɨ ŋgaʼa nɛ,
chwīe pa mɛmmɛ nnu vəɨ, ligi yi pɔ Ŋoŋ Ki Fhi Yi.
50 Llɔ ŋkuoŋ ŋgwrɛiŋoŋ nshwiʼi ŋkuoŋ ŋgwrɛiŋoŋ,
a nōoŋ kwoshɨnɨ ni ŋgwa pɛ ŋa pugu pɔgɔ vi nɛ.
51 A chwīe pa nnu tɨtɨnɨ ni mbhɔ mi,
nshāaŋ pa ghaŋ ntitaʼo moŋ pa kwāʼa nu muŋu.
52 A shwiʼi pa mɛmmɛ fùoŋ llɔ ŋkuoŋ faaŋ yugu,
ŋkə̄rə pa ŋgwa pɛ ŋa yugu lɔ mbɔ nɛ tɔthɨ.
53 A nɨʼɨŋ pa ghaŋ njì ni pa maoŋ shiʼi,
njōu pa ghaŋ fāʼo pugu ghə̄ɨ ni mbhɔ yó.
54 A ghɛ̄rɛ muuŋ fàʼa vi mbɔ Ishrae,
nthɔ ŋkwiŋ pi kwoshɨnɨ yi,
55 ŋkwaŋ haʼaŋ a ni ŋkāʼa ni pa tǎa pia,
ni Abrahaŋ pugu pa mbhɛ̌ ŋoŋ yi nɔ ŋguoŋ ndɨɨ ghao nɛ.”
56 Meri chhɔ pugu Ɛlishabe nɔ trɛi nàoŋ, maa mbɨnɨ kiʼɛ laʼa yu.
Pi phi Jouŋ Ŋgaŋ Fɛ Ŋkhǐ
57 Ndɨɨ phi Ɛlishabe ni ŋga ŋkāʼo, a phi muuŋ mimbia. 58 Pa taakuo pi pugu pa ndaaŋoŋ yi ni ŋa njaʼo fɨʼɨ ntou kwoshɨnɨ ŋa Taathɔ nōoŋ ni Ɛlishabe nɛ, pugu pugu fāʼo pwanjuʼɔ.
59 Fúoŋ llɛmbhi ni ŋga ŋkāʼo, pi thɔ lɨʼɨ niʼiŋ vi ŋgunu mbrɛi, ntāʼa nu nchhɔ̄ ligi yi ni Shakaria, mbɔ ligi tǎa vi. 60 Mǔuŋ vi lāa, nchhu ŋa, “Pi fāʼo nɔ mɛ̄iŋ nu vi pi ŋa Jouŋ.”
61 Ndɔ pugu chhu ghɔ ŋa, “Yichəɨ ndaaŋoŋ yɔ lɔ mbɔ fɔ ŋa pi mɛ̄iŋ vi ni ligi yi nɛ.” 62 Nɛnnɛ, pugu nōoŋ ni mbhɔ nɔ pie nu tǎa vi ni ligi ŋa a khwā ŋa muuŋ ghɔ fāʼo nɛ. 63 Shakaria chhu pi thɔ ni yaoŋ nāʼaŋ yaoŋ, a nāʼaŋ ŋkuoŋ ghɔ ŋa, “Ligi yi Jouŋ.” Nnu ghɔ ghrāo vugu. 64 Wuʼɔ ndɨɨ ghɔ, nchò Shakaria chuʼɔ, lɨŋ yi kɨ̄gɛi, a chrā, njɛ̄ ghaʼo nu Minnwi.
65 Pɔgɔ gu wɛ̄iŋ pa taakuo pugu. Shaaŋga nnu pei nyīeŋ moŋ ŋguoŋ laʼataoŋ moŋ ŋguoŋ Judia, mbɔ laʼataoŋ mbra. 66 Shesheŋoŋ ŋa a ni njaʼo nnu yei nɛ ywɛrɛ moŋ njùʼɔ yu, nchhu nu ŋa, “Muuŋ vei ma mbɔ pi ŋkwaŋ khɔ? Nthɛ ŋa mbhɔ Taathɔ ni nja mbɔ mbɨŋ yu.”
Ŋkhǐ Shakaria nɔ ghaʼo nu Minnwi
67 Shakaria tǎa Jouŋ ni ndɨnaoŋ ni Jijwɛ Minnwi, nɛnnɛ nchhu nnu ŋa Minnwi nōoŋ ghɔ nɛ:
68 “Ghaʼo Taathɔ mbɔ Minnwi Ishrae,
nthɛ ŋa a kra ŋgwa pi nɔ njaʼandiʼi yugu,
69 Mfɛ tɨtɨnɨ Ŋkwe ni pia
llɔ moŋ nda Devi muuŋ fàʼa vi.
70 Wuʼɔ ndɔ haʼaŋ a ni mfɛ kàʼa yi
ni pa njəɨlɨʼɨ pi pi taoŋtaoŋ llɔ llɛshhɨ ŋa pugu chīi ni ŋgwa,
71 ŋa pia shi ndūgu mbhɔ pa mimbɨna pia pugu pa ŋguoŋ
pa ŋgwa haʼaŋ pugu pɨ̄na via nɛ.
72 A ni ŋkāʼa ŋa a shi nōoŋ kwoshɨnɨ ni pa tǎa pia
ndɔ mbɨnɨ ŋkwiŋ kɨ̀na yi yi taoŋtaoŋ,
73 kɨ̀na ŋa a ni nshwrɛ̄i ni tǎa via Abrahaŋ nɛ.
74 A ni ŋkāʼa ŋa a shi ŋkwe via mbhɔ pa mimbɨna pia,
nɛnnɛ ŋa mimfɛ pia fāʼa fàʼa yi ki lɔ mfāʼo pɔgɔ gu,
75 moŋ taoŋtaoŋ pugu pa ndɨndɨ shhɨ yu moŋ ŋguoŋ chɔmbhi yia ghao.
76 Ndɔ gɔ̀, muuŋ a,
ɔ shi mbɔ njəɨlɨʼɨ Minnwi ŋa a Chaapifuoŋ nɛ,
nthɛ ŋa ɔ shi ŋgə̄ɨ shhɨ Taathɔ mbīri ndaoŋ yi.
77 Ɔ shi nshwei ŋgwa pi, mbɔ ŋgwa Juu ŋkwaŋ haʼaŋ mimfɛ pugu kie ndūgu nɛ,
ŋa Minnwi shi ndīʼɛ phɨ yugu.
78 Nthɛ pi juju kwoshɨnɨ Minnwi ni pia,
ndɨɨ ŋa líʼɛ llɔ tɔthɨ shi nthɛ mbɨŋ pia,
79 nɔ fɛ nu líʼɛ ni ŋgwa pɛ ŋa pugu chhɔ moŋ njiŋnjiŋ pugu pa miliʼi gu nɛ,
ŋkɛ̄ʼi via ŋgə̄ɨ nɔ shɛndaoŋ ghɨghrɨ.”
80 Jouŋ muuŋ ghɔ ni ŋkuʼɔ ntɨnɨ moŋ jijwɛ, ndaʼa pi moŋ pa ŋkǔnu njó ti nchəɨŋ ndɨɨ ŋa a ni njɛ̄ chīi nu chrà Minnwi ni ŋgwa Ishrae nɛ.
* 1:5 1:5 Ɛroŋ ni ŋguʼɔ mbɔ pi ŋgaŋ fɛʼiŋgiɛŋ Minnwi ŋkaa yu.