ⅩⅩⅦ
Rɔm tarɛ
Ⅰ Kʊ ŋ y'a cɩnta kʊ wɔɔ n da kɔɔlʊʊ ʊ, ʊ ta Italii ʊ bɩ, ŋ Pol kan lɔnnɔ gɔsɩnnɔ kɩ da sʊrdaa zɔrɔ lɛɛzaa k'a tɔ m Zuliyus bɩ wɔ ʊ, sʊrdaarɔ zɔrsɔddɩ zɛkʊra kʊ n n'a birm Ogista zɛkʊra, bɩ y'a so ʊ. Ⅱ Wɔɔ da kɔɔlʊʊ ʊ k'a a to Adramitɩyɔm an nɩ tam Azii kʊrɔ kʊ ŋ nɩ hi lɛ ra rɔ wɔɔ ʊ. Aristarkɩ ɩ nyɩnta kan wɔɔ kɩ. Masedʊan kʊ Tesaloniki gʊaa m. Ⅲ Dɔ k'a mɛ bɩ, wɔɔ lee ku Sidɔn ʊ, bɩ kʊ jɩnlɛ poore m bɩ, Zuliyus a ba Pol m mɩŋŋa. A zaa ka ʊ, k'an aa dɩga a gʊaasɩbarɔ ma, brɔɔ n nyasʊ m. Ⅳ Kʊ wɔɔ bɔ b'ʊ bɩ, wɔɔ da kɔɔlʊʊ b'ʊ, ʊ bɔ Siipɩr jɩr ʊ, k'a n'a ta wɔɔ m hɩnhɛr bɩ k'a nya wɔɔ rɛ bɩ minto. Ⅴ A m bɩ, wɔɔ n higʊta k'a nɩ Silisii kan Panfilii kɩ jɩr ʊ bɩ zɛ ra, ʊ aa lee ku Lisii kʊ Miir ʊ. Ⅵ Sʊrdaa zɔrɔ lɛɛzaa bɩ k'a Alɛsandrii kɔɔlʊʊ yɩ b'ʊ an nɩ tam Italii ʊ bɩ, a a ka wɔɔ n da ʊ. Ⅶ Kɔɔlʊʊ bɩ n ta poore-poore dɔmɩm gʊta nɔ ʊ, ʊ aa lee ku kan kɔrɛ kɩ Kinɩdɩ ʊ. Hɩnhɛr bɩ k'a nya wɔɔ rɛ bɩ, wɔɔ b'ʊ dam ma, ʊ ta tɩrga bɩ, wɔɔ bɔ Salmonɛ jɩr ʊ, ʊ aa bɔ Krɛtɩ jɩr ʊ, k'a n'a ta wɔɔ m hɩnhɛr bɩ minto. Ⅷ Wɔɔ fɩr yɩ kan kɔɔlʊʊ bɩ kɩ, ʊ bɔkarɛ ʊ aa lee ku bɩncɛ kʊ n n'a birm Jɩnjɩ-Mɩŋŋa b'ʊ, Lazaya kʊ jɩr ʊ.
Ⅸ Dɔmɩnnɔ cem gʊta, kɔɔlʊʊ bɩ tarɛ nyibəə n ta ʊ, bɩ ma bɩ, lɛkʊsɩrɛ dɔmɩm cem. Pol n ŋ dʊndɔ, a ʊ: Ⅹ «M gʊaasɩbɔɔ, mɔɔ dɔ mɔɔ ʊ tarɛ naa do hɔ zarm gʊta, a nyaanɩm gʊɔɔ gʊta m, kɔɔlʊʊ bɩ bɛɛ bala kan mɔr bɩ kɩ y, wɔɔ mɩŋŋɔɔ kɩ sɔ.» Ⅺ Sʊrdaa zɔrɔ lɛɛzaa bɩ, a tʊr an n'a kam gʊaa k'a nɩ kɔɔlʊʊ bɩ bram bɩ ma kan kɔɔlʊʊ bɩ zaa hɔnyɩ kɩ ma, an lɛ da Pol meerbaa bɩ ra. Ⅻ Bɩncɛ niŋŋə kʊ wɔɔ jɩm ʊ bɩ, k'a bɩ bɩncɛ mɩŋŋa nyɛɛm dɔmɩm ʊ bɩ, ŋ gʊɔɔ gʊta a zɛ kʊ ra, ŋn'a lɛ ba deem k'a zu zaa ʊ, kʊ dɩga a, k'ʊ lee kum jɩnjɩ k'a nɩ Krɛtɩ kʊ Fenigsi ʊ b'ʊ, k'an a ta wɔɔ m nyɛɛm hɩnhɛr minto. K'ʊ nyɩnta b'ʊ nyɛɛm dɔmɩm ʊ.
Hɩnhɛr gʊta wuti higʊta bɩ burə ʊ
ⅩⅢ Hɩnhɛr poore wuti jɩsa, bɩ minto y'a ka, ŋn'a hɔɔn da, ŋ ʊ, a y'a dam ma, a zaa sa. Ŋ kɔɔlʊʊ bɩ hʊr, ŋn'a na Krɛtɩ gəm b'ʊ, ŋn'ɩ tam. ⅩⅣ K'a yɩ poore bɩ, hɩnhɛr gʊta kʊ n n'a birm Erakilɔn* bɩ wuti tara bɩ zeezi, an bʊr kan paŋŋa kɩ, an b'a ku ŋ la. ⅩⅤ A n kɔɔlʊʊ bɩ gaa an cenim, wɔɔ b'ʊ dam ma, ʊ a bɔ y. Wɔɔ n a to an a gaa, an nɩ tam nɩ, kʊ lɛɛ ka m, ʊ n a dɔ y. ⅩⅥ K'a nɩ tam zɔɔ-zɔɔ bɩ, wɔɔ yaa lee ku tara poore k'a nɩ hi bire ʊ, n n'a birm Koda bɩ jɩr ʊ, an a ta wɔɔ m hɩnhɛr bɩ minto. Wɔɔ ʊ tɔ ʊ kan kɔrɛ gʊta kɩ, ʊ ʊ da ma, ʊ kɔɔlʊʊ poore bɩ gaa, ʊ a bɔ hi b'ʊ, ʊ a da kɔɔlʊʊ gʊta b'ʊ. ⅩⅦ Kʊ ŋ kɔɔlʊʊ poore bɩ gaa ŋn'a da kɔɔlʊʊ b'ʊ an nya bɩ, ŋ bar sunso kɔɔlʊʊ gʊta b'ʊ kɛɛrɛ.* Kʊ ŋ nɩ nyi bam kɔɔlʊʊ bɩ yaa wɔ Sɩrtɩ nyɩntaa b'ʊ bɩ, ŋnɩ hɔ kʊsɩ kɔɔlʊʊ bɩ jɛ ma, ŋn'a da hi b'ʊ, k'a n'a tarɛ bɩ bɔrɛ, ŋn'a to an nɩ tarɛ a hɔɔnhɔ ma. ⅩⅧ Bɩ dɔ k'a mɛ bɩ, hɩnhɛr gʊta bɩ k'a nɩ fɩr kam wɔɔ ma tee… bɩ, ŋ mɔrlɔ kʊ ŋ yɩ da kɔɔlʊʊ b'ʊ rɔ wɔɔ waa ʊ, ŋnɩ ŋ zar higʊta b'ʊ. ⅩⅨ A dɔmɩm kaakʊ hinni ʊ bɩ, kɔɔlʊʊ bɩ zibəəzannɔ wɔɔ kɔɔlʊʊ bɩ mɔdrɔ wɔɔ zar hi b'ʊ a zim. ⅩⅩ Woso kan monyaarɔ kɩ n a hɩnka dɔmɩnnɔ wɔɔ nɔ ʊ y, bɩ hɩnhɛr bɩ hɔnrɛ bʊnyaabaa gɔɔta an nɩ fɩr kam wɔɔ ma. Wɔɔ n a dɔ kʊ wɔɔ bɔrɛ y.
ⅩⅪ A dɔmɩm laatʊ, ŋ n hɔbɩrɛ bɩ y. Pol n wuti an jɩm brama ŋ bire ʊ, an a hɩ ŋ nɩ, a ʊ: «Awɔɔ yɩ ra, gʊɔɔ, kʊ mɔɔ dʊndɔrɛ b'awɔɔ si, ʊ n ʊ hʊr Krɛtɩ ʊ, fɩr kʊ wɔɔ yɩ naa kan mɔr k'a zar naa kɩ bɩ wɔɔ yɩrɛ y. ⅩⅫ Bɩ naa ma bɩ, mɔɔ y'a yɛrɛ awɔɔ han, k'a heer ba kookoo. Awɔɔ gʊaa deem taan… bɩ garɛ y, kɔɔlʊʊ bɩ y'a deem n n'a zarm bala. ⅩⅩⅢ Woso k'a a so mɔɔ ʊ, mɔɔ n'a zi bam bɩ malɛɛka a hɩnka mɔɔ m gum naa ʊ bala, an a hɩ mɔɔ m, a ʊ: ⅩⅩⅣ Ɩ da bɩ bɔ ʊ y, Pol. A a ga m, ɩbɩɩ m ta Rɔm cir taa, bɩ Woso gʊɔɔ k'ɩbɩɩ nɩ zum kʊ ʊ kan ŋ kɩ rɔ wɔɔ meeyaa da ɩbɩɩ wɔ ʊ. ⅩⅩⅤ Ncɩnaaʊ bɩ, yaarɔ, k'a heer ba kookoo! Mɔɔ sɩra ka Woso ʊ, a bam amba a a hɩ mɔɔ m bɩ m. ⅩⅩⅥ Wɔɔ yaa nʊ lo tara niŋŋə k'a nɩ hi bire ʊ bɩ ra.»
ⅩⅩⅦ A gunuu bueeresi hɔ, wɔɔ nyaam ʊ higʊta bɩ burə ʊ. Dibsir k'a a zɔ bɩ, kɔɔlʊʊ bɩ zibəəzannɔ wɔɔ a dɔ a hɔɔn ʊ, ŋ ʊ, wɔɔ ʊ zɔ tara ma. ⅩⅩⅧ Ŋ n higʊta bɩ nɔ makra ba mɛtɩr busi, kʊ ŋ ta lɛɛ poore bɩ, ŋ y'a ya, ŋn'a makra ba ŋn'a yɩ mɛtɩr bukərku. ⅩⅩⅨ Kʊ ŋn'ɩ nyi bam kɔɔlʊʊ bɩ yaa a zɛ ci ma bɩ, ŋ pɔyaa gorezannɔ zo si, ŋn'a kʊsɩ baŋŋarɔ m jɛ ʊ, ŋn'a yɛm kʊ dɔ n mɛ zɔɔ. ⅩⅩⅩ Kɔɔlʊʊ bɩ zibəəzannɔ hɔ ba ɩ ʊ, a hɩ ŋ y'a ʊ k'a baŋŋarɔ gɔsɩnnɔ zo hi bɩ nɔ ʊ, k'an kɔɔlʊʊ bɩ nyasʊ, ŋn'a nyaakʊm da k'a bra si kan kɔɔlʊʊ poore bɩ kɩ. ⅩⅩⅪ Pol n a hɩ, sʊrdaa zɔrɔ lɛɛzaa bɩ m kan sʊrdaarɔ wɔɔ kɩ, a ʊ: «Kʊ gʊɔɔ nɔɔn duro n gɔɔta kɔɔlʊʊ bɩ nɔ ʊ, awɔɔ, awɔɔ bɩ bɔrɛ y.» ⅩⅩⅫ Sʊrdaarɔ wɔɔ n kɔɔlʊʊ poore bɩ barlɔ wɔɔ zɩnzɛ ra, ŋn'a to an ta an cem. ⅩⅩⅩⅢ Kʊ ŋn'ɩ dɔm dɔmɩrɛ ma bɩ, Pol gʊaa haay bir, an a yɛ ŋ han, kʊ ŋ nɩ hɔbɩrɛ bɩ, an n'a hɩrɛ, a ʊ: «Awɔɔ dɔmɩm bueeresi her, awɔɔ n hɔ bɩ y. A n nɩ dɔm ma kʊ hɩnhɛr bɩ n a da jɩm ʊ. ⅩⅩⅩⅣ Bɩ minto bɩ, mɔɔ y'a yɛrɛ awɔɔ han k'a hɔ bɩ, awɔɔ laafɩɩ minto m. Bala, minkə deem taan… bɩ nyaanɩm gʊaa mim ʊ naa ʊ y.»
ⅩⅩⅩⅤ K'a naa hɩ bɩ, a bur sa, an barka da Woso m gʊaa haay mɩm m, an a zɛ ra, an n'a sʊrɛ. ⅩⅩⅩⅥ Ŋ haay heer n ka bɩ jɛ ʊ, ŋnɩ hɔbɩrɛ bɩ bɩ. ⅩⅩⅩⅦ Wɔɔ haay wuti, gʊaa zɔɔhɩra busaanhɩna yaa sɔrdɩ kɔɔlʊʊ bɩ nɔ ʊ. ⅩⅩⅩⅧ Kʊ hɔbɩrɛ bɩ ŋ ka bɩ, ŋ hɔyaa bɩ waa kɔɔlʊʊ bɩ nɔ ʊ, ŋn'a zar hi b'ʊ, k'a gore bɩ n a bɔrɛ.
ⅩⅩⅩⅨ Dɔ k'a mɛ bɩ, kɔɔlʊʊ bɩ zibəəzannɔ wɔɔ n a ya, ŋnɩ tara bɩ dɔ y. Bɩncɛ ŋ y'a yɩ hi bɩ lɛ ra, an zerle bɩncɛ. Ŋ lɛ n taa k'a a da ma, k'a kɔɔlʊʊ bɩ da jɩm ʊ b'ʊ. ⅩⅬ Ŋ n baŋŋarɔ wɔɔ zɩnzɛ, ŋnɩ pɔyaarɔ wɔɔ to hi b'ʊ, kʊ kɔɔlʊʊ bɩ n a da ma, an ta. Ŋ n kɔɔlʊʊ bɩ bɩrlɛ hɔ bɩ ba yɔhɔ-yɔhɔ, ŋnɩ kɔɔlʊʊ bɩ pɛɛra poore bɩ busu, ŋnɩ kɔɔlʊʊ bɩ to, an nɩ tam bɩncɛ gər zeezi. ⅩⅬⅠ Kɔɔlʊʊ bɩ n aa der nyɩntaa dimbir la, lɛɛ bɩ n wɔ, a b'a dam ma a n bɔ y. Bɩ ma bɩ, hikurero wɔɔ b'a jɛ bɩ zɛ, an a kɩnkaansʊ.
ⅩⅬⅡ Sʊrdaarɔ wɔɔ n a ŋʊa k'a lɔnnɔ wɔɔ zɩnzɛ, kʊ ŋ gɔsɩnnɔ darɛ dɔ ŋ yaa a si hi bɩ burə ʊ. ⅩⅬⅢ Bɩ, sʊrdaa zɔrɔ lɛɛzaa bɩ k'a ŋʊa k'a Pol bʊmbɔ bɩ, a n yɛ kʊ ŋ nɩ ŋ zɩnzɛ y. A lɛ ka gʊɔɔ kʊ ŋ darɛ dɔ rɔ wɔɔ ʊ, kʊ ŋ nɩ lɛɛ ka, ŋn'a da hi b'ʊ, kʊ ŋ n'aa tara gər bɩ ku. ⅩⅬⅣ Gʊɔɔ kʊ ŋ gɔɔta rɔ wɔɔ dam gɔrɔ ʊ gɛɛ kɔɔlʊʊ bɩ kəəro wɔɔ ʊ. A yɩ ncɩnaaʊ, ŋ haay n lee ku tara ʊ kan laafɩɩ kɩ.
* ⅩⅩⅦ:ⅩⅣ 27.14 Erakilɔn: a tɔ bɩ lɛ taa k'a hɩ, a ʊ: bɩsɩdɔpaasɩ kan meer kɩ zeezi. * ⅩⅩⅦ:ⅩⅦ 27.17 kʊ hɩnhɛr b'a kɩnkaansʊ y.