14
Yeesu sugwaa ilii tuutuqi du⁄iya yade Betaniyaage
(Mataayo 24:1-2; Luuka 21:5-6)
Inkoo yaa kahhiyay balalu cada kilesi sa dawaraa da loseenoo cada gungwaa sirakomamidee. Loseenoo hhakee yaa losona gu Pasaaka haa losona gu mukaatee doóba iliiqaasa hamiira* ha hida gu Yahuudi. Qatlaykee hhapalooee da deni haa maarimamaa da sariyaa da diini yaa damaamidiyay amoo da oowaraa da Yeesu aslaaꞌamee, magu gaasiri. Teꞌesii hingaa ila⁄imbidiri inay haa inay, gi kaayri, inay bee, “Yeraa, inkoo heediki hagu hhanti oowana qatlay gu loseenoo hhakeeilee, sa gimba qatlaykee hida yoo wa⁄a, hida yoo ba⁄atii tlaatleesiyay gau sa gimbakee.”
Yeesu dugu maakhi du⁄iya Betaniyaage
(Mataayo 26:6-13; Yohaana 12:1-8)
Inkoo, qatlaykee Yeesu yaa tongoo da Betaniyaage wana, dugwaa kwahhasuusi sa ⁄agoo ha heedi waku, uma gosi na Simooni, gwaa kooma wakaꞌalee ga⁄ay gu buubaa. Qatlay Yeesu giyaa ilii ⁄agiigine teꞌesii, hadee waka yaagii daadi teꞌesii daqa dosii, yaa konta khoosliya da hhoi ubee, siringima da coko⁄i pahha, daa boo⁄imisi hari tlaa⁄a waka, uma gu tlaa⁄atee na alabaasita. Waꞌay gu khoosliyateesii du⁄iya da kooma tafu gu hhou yaa wanta, du⁄iyatee kiriga dosi yaa peesay wa⁄a hari khisla loi. Da hheꞌesi hadetee gi kereꞌesidi isa da khoosliyatee, gi tosaa gii tuutuqudi du⁄iyatee saga gu Yeesuge, ma laqanti muree daqa dosii. Hida gwaa waaree teꞌesii, qatlay giyaa ilii ariniri hadetee idoo giyaa laqadi, wakinay yaa slahhaairi hari khisla, gi cocoiri hari muunaꞌafa inay haa inay tuba, “Du⁄iyati da peesay wa⁄a, hadeti giĩ soꞌoyi hhamisidi diitiray taqay? Inkoo hadeti, bere du⁄iyati ginti naadinta, hiĩ aloo slayda peesay wa⁄a, peesaykee duguũ tosaa aloo hadimisi sa kwaeeli.”§ Hida hhakee gigi ilii maahhiri hadetee hari dihhay.
Da hheꞌesi Yeesu gi kaay sa inay tuba, “Maw ilahufidu hadeti! Ina hinti yonditi yondu gu hhou sa ana. Yuꞌudaa, balalu sliimaa kwaeeli yoó sliimaa wanay haa unkuray, kara bere slaꞌaday, sigi toogunaa laqantay cabuuma dooguna see. Teesaaqay see, ana waaraaba sliimaa haa unkuray balalu sliimaa. Gu lou, hadeti hiĩ yonditi sa ana hari muuna gu cabuuma. Idoo giyaa ilii arinti gooay ti naraꞌa. Hiniĩ maakhadi hari du⁄iyati, ma haraa boo⁄isidi slaqwa doyi sa balotee da qaasaraa. Gu lou, sangu kaay unkuray ambee, qatlay Gimba gu Hhou gu Iliitleemu dugumaa ilii kakaane sa hida daqeemoo sliimaa tiꞌii khoorotii, slime yonduki giĩ yonditi hadeti, dugumaa kakaana sa hiislaslaw gosi.”
Ilakhuukhuꞌusa da Yuuda sa hiifookida da Yeesu
(Mataayo 26:14-16; Luuka 22:3-6)
10 Da hheꞌesi Yuuda Isikariyooti, leẽ gu sirakoomiisee mibi haa cada da Yeesu, gi hadakay daqa hhapalooee da denige, ma ilakhuukhuꞌusi haa inay, idoo gi ilii fookidiye Yeesu, gigi taatahhi dabaiĩ koinay. 11 Qatlay giyaa ilii akhasiri teesaaqay, yaa hhaꞌaluumidiri hari khisla, teꞌesii hingigi ila⁄imbidiri buaraa peesay sa Yuuda sa iliiawaraa dooina. Da hheꞌesi Yuuda gi tlaatleesi dabiidu mucu gu hhou gu hiifookida Yeesu.
Yeesu yaa caahhi idoo dugu iliifookidiye
(Mataayo 26:17-25; Luuka 22:7-14, 21-23; Yohaana 13:21-30)
12 Inkoo, baloo da tlaatleesoo da losona gu mukaatee doóba iliiqaasa hamiira yaa daadi, qatlay Wayahuudi giyaa ilii cu⁄uu⁄unee ⁄ambeenimaiĩ gu hadisaraa baloteesii da losona gu Pasaaka. Sirakoomiisetee da Yeesu gugi maasidi ina tuba, “Kaale slaꞌada, dandiray ma sugu ilakhuukhuꞌusa kayni daqa da ilii ⁄agoo Pasaaka?”
13 Da hheꞌesi Yeesu gi ya⁄abi sirakoomiisee dosi cada, sigigi kaay tuba, “Taa⁄amida Yerusaleemuge, yade amooge hangoo slaslayday haa heedi waku, yaani geregedi sibida da maꞌay kwaahha dosii, lugoo sirakontay mara giyoo ilii dawaraa kaye naqatloo. 14 Qatlay goo ilii daadee yade, loo kaaday sa looimoo gu marakee ubee, ‘Maarimuu goori yaani maasi tuba, “Waauu gu dahaa na kaloo tiꞌii, gi ilii ⁄agine losona gu Pasaaka sliimaa haa sirakoomiisee dosi?” ’ 15 Teꞌesii ina sangoo laqana waauu gu hiitlaakhu yade gorofaage gu kooma khooslay goõ goo slaꞌane. Teꞌesii la haraa ilakhuukhuꞌusiday ⁄agoo sa dandiray.” 16 Da hheꞌesi sirakoomiisetee tosi da cada gi toosaa waauti, gi daadi yaamu gu Yerusaleemuge, daa khay gimbakira sliimaa nahiĩ, idoo Yeesu sigaani ilii kaay gooay gi ilakhuukhuꞌusiri losona gu Pasaaka.
17 Letutee hari khwayaiĩ Yeesu haa sirakoomiisetee tosi da mibi haa cada ginaa ilii dayri teꞌesii. 18 Qariqaaqari qatlay giyaa ilii ⁄agiiginee, Yeesu ginaa ilii kaay sa inay tuba, “Gu lou, gu lou, sangu kaay leẽ tla⁄aã googunay, hiniĩ fookidi ana.” 19 Da hheꞌesi gonkoinaa gi li⁄iri sa gimbakee, gugi tlaatleesiri maamisu lelee lelee tuba, “Malaaꞌay, ti anagoo?”
20 Yeesu gi ilaki⁄isi sa inay tuba, “Ti leẽ gu sirakoomiisee da mibi haa cada, naykee gu hiitika⁄a mukaatimoo sliimaa haa ana lagabay lenge. 21 Gu lou, Nanku Heedi gwaai, idoo daa ilii handikimi gooay Handikaa da Iliitleemuge. Inkoo, yoo ana heedikaꞌa gu hiifookida Nanku Heedi! Yaati ba⁄ay daqa heedikeesii, bere dugwaati aloo may laqwaloo.”
Meesaa da Looimoo gu Goõ
(Mataayo 26:26-30; Luuka 22:14-20; 1 Wakorinto 11:23-25)
22 Qatlay giyaa ilii ⁄agiiginee, Yeesu yaa hiioy mukaatimoo, gi kaay ⁄iisoo daqa Iliitleemuge, gugi fandakumisi, haa gi tosaa hadisi sa sirakoomiisee dosi. Ina gi kaay tuba, “Owaa ⁄agima, haã na slaqwa doyi.”
23 Da hheꞌesi gii oyi qulu⁄uu gu difaay, gi kaay ⁄iisoo daqa Iliitleemuge, gi tosaa hadisi sa inay, gonkoinaa gi tooinaa kitahhaniri hari qulu⁄ukee. 24 Teꞌesii gi kaay sa inay tuba, “Haã na ceedee doyi da laqama ila⁄imbidu gu ⁄abu, da tuutuquda sa ilabuꞌuruu gu hida wa⁄a tlakwaroogo. 25 Gu lou, sangu kaay ana ha kara kitahhaaba difaay balotaꞌa naqatloo gamaa iliikitahhe difaay da ⁄abi Tawaaloo da Iliitleemuge.”
26 Qatlay giyaa ilii hheꞌesiri raaꞌamu, raaꞌamee da daareesa Iliitleemu, Yeesu haa sirakoomiisee dosi gi waaudiri oõ gu Miseyituunige.
Yeesu yaa kaay sa Peetiro idoo giyoo ilii tlankiye
(Mataayo 26:31-35; Luuka 22:31-34; Yohaana 13:36-38)
27 Yeesu gi kaay sa sirakoomiisee dosi tuba, “Letuti unkuray gonkokunaa hanoo lakitay ana, nooti mayday ana lenkway. Gimbaki dugwaa handikimi Handikaa da Iliitleemuge tuba,
‘Ana hamaa sagadahha deꞌemiisay,
teꞌesii bee⁄u gosi maati pasidi goõ.’
28 Teesaaqay see, qariqaaqari ana goo iliislafe haagii ca⁄a ayisago, hoo giyaada yade hhapee da Galilaayage.”
29 Teꞌesii Peetiro gi kaay sa Yeesu tuba, “Bere deneꞌee koi gonkoinaa goo mayay ugu gi tooinaa lakidiyay, ana hagooti mawaaba ugu coko⁄o seei!” 30 Yeesu gi ilaki⁄isi sa Peetiro tuba, “Gu lou, sugu kaay ugu, hari amasi hhanki gu letuti, konkaku giyoo ilii kahhiye ceearaa ceeoo cada, ugukee loi hanooti tlankida ana waa tami ubee, ‘Heedikee hagu hhidima!’ ” 31 Teꞌesii Peetiro gi ilakoomi hiitlahhasu hari ⁄uuru tuba, “Bere gwaaꞌaraa goosee, ana kwanda ga gwaae sliimaa haa ugu, etaa ana hagu tlankaaba ugu coko⁄o seei.” Teꞌesii sirakoomiisee goõ gi kaayri namati teesaaqay leẽ.
Yeesu idoo giyaa ilii firimi Getesemaanige
(Mataayo 26:36-46; Luuka 22:39-46)
32 Da hheꞌesi, inay gi dayri daqa wakay yade oõ gu Miseyituunige, uma gu daqatee naa Getesemaani. Teꞌesii Yeesu gi kaay sa sirakoomiisee dosi tuba, “Ibiida tiꞌii, qatlay ana ga ilii firoo kawe Iliitleemu.” 33 Teꞌesii gi eteedi Peetiro, Yakoobo haa Yohaana, girigi waaudi pandaage. Yade ina gi li⁄i haa gi bahhangaruusi hari khisla. 34 Ina gi kaay sa inay tuba, “Ana ha kooma li⁄eemoo da didiri muuna gooii, daadaauusa da gwaaꞌaraa see. Inkoo ibiida tiꞌii, guula sliimaa haa ana.”
35 Teꞌesaa gi waaudi pandaage coko⁄o, gi keebeeidi, gii gupu⁄usi pandaa dosi hhapeege, gi firimi tuba, bere Taataa ⁄imbi, sugu hiitlintiꞌisiye balotee da labaꞌasu haa da gwaaꞌaraa dosi daa khoca. 36 Qatlay giyaa ilii firiirine, gi kaay tuba, “Aaba,* ye Taataa, gimba sliimaa daqa dooguu gutii slaahhuslaahhu kilesi. Inkoo aare sini surukuside qulu⁄uki gu labaꞌasu daqa dooaa. Teesaaqay see, hhanti yondita idoo ga iliislae ana, yondiidi idoo ga iliislaꞌade ugu.”
37 Yeesu gi ki⁄i daqa sirakoomiisetiray, gigi slay inay hiĩ guiri. Ina gi tosaa kaay sa Peetiro tuba, “Ye Simooni hanti cira guꞌudii? Ugu hiidahhasidaabaslii guulimee gimati saa leẽ see? 38 Inkoo, hhanti guꞌuday, firima Iliitleemu, ha ba⁄atii gii huuꞌuday koimisuge. Gu lou, muunaiĩ kokuna slaiyay kaba⁄a koimisu, teesaaqay see, slaqoo kokuna ti nanqweree⁄iyay.”
39 Yeesu gi waaudi kara pandaage, gi firimi Iliitleemu nama gimbakira leẽ giyaa firimi gu pandaa. 40 Qatlay giyaa ilii ki⁄i daqa dooinay, daa khay inay hiĩ kara guiri, sa gimba ilaa koina yaa haciri guꞌudee. Teꞌesii inay digiraati maci idoo da kaawaraa sa ina.
41 Teꞌesaa gi kara firoo kay. Qatlay giyaa ilii ki⁄i da tamiige, gi kaay sa inay tuba, “Yeraa, Unkuray hati kahhadaaii haã guꞌudiri, haa hangii fiifisidiri? Diraa, diĩ buꞌudi! Yuꞌudaa, Nanku Heedi dugu hiilu⁄i dabaiĩ gu hida gu tlakwige. 42 Tlawaw, paaree na waaudani! Yuꞌudaa, hikira guni hiifookida, yaa khoci!”
Yeesu idoo dugwaa iliifookidi haa oowaraa dosi
(Mataayo 26:47-56; Luuka 22:47-53; Yohaana 18:3-12)
43 Qatlay Yeesu giyaa ilii kahhiye gimbage, Yuuda, leẽ gu sirakoomiisee dosi mibi haa cada, yaagi khay sliimaa haa raqa da hida. Hida hhakee yaa konay pangaaee haa hhadimeerii, digaani ya⁄abi sa oowaraa da Yeesu ha hhapalooee da deni, maarimamaa da sariyaa da diini haa gaduũ gu yaamu. 44 Inkoo raqatee, qatlay giyaa ilii kahhade dawaraa teꞌesii, Yuuda gu hiifookida Yeesu yaa hheꞌesi yaa laqami sa hida hhakee kakaana tuba, “Hikee goo humbaꞌade, na ina, lugunoo ooday, lugoo khiidintay, haguroo toogunaa waautay daqa hida gu denige.”
45 Qatlay giyaa ilii dayri teꞌesii, Yuuda yaati tafai daqa Yeesuge, gi tosaa kaay tuba, “Ye Maarimuu goy,” gugi tosaa humbaꞌadi. 46 Teꞌesii hhawatee hhakee gwaa sliimaa khawee haa ina, gi tooinaa ooyiri Yeesu. 47 Da hheꞌesi heedi waku tla⁄aã gu hida hhakeesaa, gwaa qadimidee ilaciyaa haa Yeesu, yaagi slootisi pangaa gosi looboogo, gi tlatlafi eea da yondimiisay gu hhapalooay gu didiru loi, eeatee gi tosaa kereꞌeti.
48 Da hheꞌesi, Yeesu gi kaay sa inay tuba, “Unkuray saganaani khaydiri hari pangaaee haa hhadimeerii sa oowaraa ana kanimiisay gu sariyaa pahha? 49 Balalu hhanki sliimaa ana haa waara haa unkuray yaqay mara gu didiruge gu Iliitleemu, haa caacaahhaahhamisa hida, unkuray hanaa oodiriiba ana. Inkoo, gimbaki goõ hingii laqadi taqay, dama buꞌudi gimba gu Iliitleemu.”
50 Da hheꞌesi, sirakoomiisee dosi goõ gugi mayri ina lenkosi. 51 Inkoo teꞌesii yaa wana qaraimoo waku, gwaa sirakomaamida Yeesu alungo, yaa qayru leẽ kilesi ila⁄utli. Qatlay hida hhakee gwaa ilii koisiri oowaraa, 52 qaraimokee gi tosaa lakidi hari slaꞌay, qayru gosi yaati meeti dabaiĩ koinay.
Yeesu pandaa da balasaa da didirige
(Mataayo 26:57-68; Luuka 22:54-55, 63-71; Yohaana 18:13-14, 19-24)
53 Da hheꞌesi Yeesu dugugi tosaa leehhisi mara gu hhapalooay gu didiru loige, teꞌesii yaay kurunkuridiri hhapalooee goõ da deni, gaduũ gu yaamu haa maarimamaa da sariyaa da diini, gaduũ gonkoinaa gu balasaa da didiri yaa wanay teꞌesii. 54 Peetiro see gi sirakoomi Yeesu aslaaꞌamee seesegengo, gii day hari kaꞌafu efeenaa da mara gu hhapalooay gu didiru loige, gi tosaa ibiidi tlahhayge sa micoo gu aslaa sliimaa haa hida hhakee gwaa ga⁄aa⁄awee marakee.
55 Inkoo hhapalooetee da deni haa gaduũ goõ gu balasaa da didiri yaa tlaatleesiri dabiidu hida, ma sigi kaay dakoo da Yeesu, ma slayri amoo dari gaasaraa ina. Teesaaqay see, yaa slayriiba ma dakoo lensee daqa dosii. 56 Hida wa⁄a yaa iliitlohhidiri Yeesu gimba gu afaꞌafuumaa pandaa da gaduũ gu balasaage, giyaamati gimbuusiri teesaaqay, gimba gooina hingaa ila⁄imbidiiba coko⁄o seei.
57 Da hheꞌesi hida wakinay see hingaagii ca⁄asiri pandaa da balasateesii. Inay see gi kara iliitlohhidiri Yeesu gimba gu afaꞌafuuma, 58 inay bee, “Dandiray haa akhasani gimba waku daqa dosaa tuba, ‘Maraki gu Iliitleemu daa tleehhi hari dabaiĩ gu hida, ana hagooti ilacata, kara hoo asu tleehha mara gu caduu balalu tami kilesi, hikee dugoo tleehhiyaaba ha hida.’ ” 59 Kara hhakee see giyaamati afaꞌafuumidiri teesaaqay, gimba gooina hingaa wariiakhasiiba coko⁄o seei.
60 Teꞌesii da hheꞌesi hhapalooaykee gu didiru loi gii tlay, gi qadidi pandaa da gaduũ gonge, gi maasi Yeesu tuba, “Ugu ha ilaki⁄isidaabaslii gimbakee, daa ilakesaasidiye ha hida hhanki daqa dooguu?” 61 Gimati teesaaqay see, Yeesu yaati qabi diĩ, yaa ilaki⁄isiiba gimba lenseei. Teꞌesii hhapalooaykee gu didiru loi gi kara maasi tuba, “Inkoo aare sandi kaade, ugu na Kristu goo, Nanku Iliitleemu doó hhaꞌaleesiye ha hida?”
62 Yeesu gi ilaki⁄isi tuba, “Ee! Ana na hikee gaã unti ha ugu,
kara unkuray hagumaa antayi Nanku Heedi,
hiĩ ibiidi hari daba gu ⁄uya gu Iliitleemu gu kooma ⁄uuru goõ.
Kara gumaa antayi qatlay gimaa ilii ⁄eetiye hari tlonga yadaa rawaa gu rawgo.”
63 Teꞌesii hhapalooaykee gu didiru gi feehhimisi kooti dosi, ma laqami slahhaaꞌamee dosi sa gimbakee gu Yeesu, da hheꞌesi gi tosaa kaay sa gaduũ kosi tuba, “Inkoo ha soꞌoyi kara maasana hida wakinay? 64 Unkuray gonkokunaa haã akhasidiri gimbakee kosi gu belendeqesa Iliitleemu, inkoo unkuray bee tuba mala? Aarimida kaawa, inkoo heediki haguti malee laqana?” Gonkoinaa hingigi ila⁄imbidiri, gi kaayri tuba, “Gu lou, heedikee ba⁄ay duguti gaasiye!”
65 Da hheꞌesi hida wakinay gugi ilii cubuquniri, gi khiidiniri ilaa kosi hari qayru na may arimaa, gugi puukhiri, gu tooinaa maamisiyay, inay bee, “Aare tletimi, miyaa ningii maahhasi ugu?” Teꞌesaa da hheꞌesi sirikaarii gugii oyiri, inay see gugi tooinaa difiri.
Peetiro idoo giyaa ilii tlanki Yeesu
(Mataayo 26:69-75; Luuka 22:56-62; Yohaana 18:15-18, 25-27)
66 Qatlaykee sliimaa Peetiro yaa wana yade hhapeege, efeenaa da marakeesii gu hhapalooay gu didiru loige. Inkoo sagameeriya waka yaa wanta teꞌesii, ina naa yondimiisoꞌoo da hhapalooaykee, yaagii catidi hari daqa daa iliiwane Peetiro. 67 Qatlay giyaa ilii anti Peetiro mici aslaa, ina gugi iliikaasidi naraꞌa. Da hheꞌesi gi kaadi tuba, “Ugu see haã sliimaa wantaabaslii haa Yeesu, heedikaꞌa gu Nasareeti?”
68 Teꞌesii Peetiro gi tlanki gimbakee tuba, “Ana heedikee haguti hhidima, kara haã caahhiiba coko⁄o seei gimbakee ga giimaamiside.” Da hheꞌesi gi tosaa gii sati yade kaꞌafu gurii ca⁄araage, teꞌesii konkaku gi ceei.§
69 Qatlay sagameeriyatee gwaa ilii anti ina teꞌesii, gi kara kaadi sa hida hhakee gwaa ciyoomoo gosii waaree tuba, “Gu lou, heediki see ti danaꞌa gooina!” 70 Teꞌesii Peetiro gi kara tlanki gimbakee. Qariqaaqari hida hhakee see gwaa qadimidee teꞌesii coomoo gosii, gi kaayri sa Peetiro, inay bee, “Hiiye, gu lou, ugu ti danaꞌa gooina, sa gimba ugu see ti heedi gu Galilaaya.”
71 Teꞌesii Peetiro hingigi tlaatleesi ilawaamisu, haa gi seelimi pandaa dooinay tuba, “Iliitleemu hini ⁄agitine, bere ana sanguũ kaayiiba gimba gu lou! Yeraa, heedikee ga giimaamisidee, ana haguti hhidima sumuku!”
72 Teꞌesii cirakiray lenge konkaku gi ceei ceearaa da cadii. Teꞌesii Peetiro gi cira ilahudeesi, gimbakira sugwaa kaay ha Yeesu tuba, “Qatlay konkaku giyoo ilii kahhiye ceearaa ceeoo cada, ugu hanoo tlankida ana waa tami.” Peetiro giyaa ilii caahhi, idoo giyaa laqi, gi tlaatleesi ⁄aa⁄imu hari slahhaaꞌamee.
* 14:1 14:1 losona gu mukaatee doóba iliiqaasa hamiira: Hiĩ naa losona waku gu hida gu Yahuudi giyaay slaslaaslayee, idoo okookoiĩ koina giyaa ilii ca⁄iri ciraai hhapee da Misirigo. Yuꞌudii kitaabuu gu Hiica⁄araa 12:14-20. 14:3 14:3 du⁄iya da kooma tafu gu hhou: Du⁄iyatee dagaraa kibeeri gu khaimoo waku boo⁄imisi, uma gosi na naarido. 14:5 14:5 peesay wa⁄a: Hari Yunaanaisoo dinaari miyaa tami haa idoo waka. Qatlaykiray yondimiisee yaa slaslaaslayay dinaari leẽ sa yondu gu baloo leẽ. § 14:5 14:5 hadimisi sa kwaeeli: Wayahuudi yaa hadiidimisiyay idadu sa kwaeeli hari khwayaiĩ hhakee gu losona gu Pasaaka. 14:27 14:27 Yuꞌudii kitaabuu gu Sakariyaa 13:7. * 14:36 14:36 Aaba: Hiĩ na gimba gu Araamaisoo, maꞌaana dosi na Taataa goy. Kaawaratee yaa laqanti Yeesu idoo giyaa ilii ibiidi ciyoomoo haa Taataa gosi, Taataa Iliitleemu. 14:44 14:44 humbaꞌade: Haã naa amoo da cehheemisuu, gwaa laqamu muree da heedi sa maarimuu gosii. 14:58 14:58 kara hoo asu tleehha mara gu caduu balalu tami kilesi: Tiꞌii Yeesu yaati giimaamisi gimba gu gwaaꞌaraa dosi haã hiica⁄araa dosi see waꞌay gu ayisago. 14:62 14:62 Yuꞌudii kitaabuu gu Danieeli 7:13. § 14:68 14:68 teꞌesii konkaku gi ceei: Gimbakee yaa wanaaba daqa handikaa wakage da wakaꞌalee loi.