12
Hida gu deni gu Yahuudi ⁄⁄ idoo giyaa ilii sisiꞌiri Tawaaloo da Iliitleemu
(Mataayo 21:33-46; Luuka 20:9-19)
Da hheꞌesi Yeesu gi tlaatleesi gimba sa hida hhakee gu deni gu Yahuudi hari ilaꞌaaꞌaatimisu tuba, “Yaa wana heedi waku yaa daamisi sabiibu qaymoo dosii. Ina gii khangaꞌasi qwaama qaymoo goõ, gi fooli bonda hhafidage sa iliitinqiru ⁄aamu gu sabiibu, haa gi tleehhi tlankoo sa ga⁄aw gu qaymootee. Da hheꞌesi, qaymotee gigi dubisi sa dooslimiisee wakinay, ina gi hhiyuudi hhapee wakayge da segenge. Qatlay gu we⁄inay gu sabiibu giyaa ilii day, ina yaa ya⁄abi tongimoo gosi daqa dooslimiisetiray, ma sugwaa hiioyi daqa dooinaa bara da ⁄aamu gosi. Qatlay yondimiisaykee giyaa ilii day yade, inay gwaa tooinaa ooyiri, gugi difiri hari khisla, gugi tooinaa gusiniri, ina gi tosaa ki⁄i ayage hari dabaiĩ kilesi, idoo lensee hhaka giyaati hubidi. Teesaaqay, looimoo gu qaymotee gi ya⁄abi tongimoo waku daqa dooinay. Heedikee dugwaa saga dadahhi ha hida hhakee, gugi muriidisiri hari khisla loi. Looimoo gu qaymotee gi kara ya⁄abi yondimiisay waku, hikee gwaati gaasiri sumuku. Da hheꞌesi gi kara ya⁄abimi yondimiisee wakinay wa⁄a, wakinay giyaati difiri, wakinay giyaati cu⁄iri sumuku.
Inkoo yaa meeti heedi leẽ kilesi gu ya⁄aba, hikee yaa nankosi gu leẽ giyaa slaiye hari khisla. Asunkuilee, gugi tosaa ya⁄abi daqa dooinay, gi kaay tuba, ‘Inkoo, inay gu muriidiyay nankoy.’
Qatlay nankosi giyaa ilii day teꞌesii, dooslimiisetira gi gimbuusiri inay haa inay tuba, ‘Yeraa, hiĩ na asu aalimiisayi gu qaymoti. Inkoo, hagu gaasanee, aalimeeti ma toori tleehhiti!’ Teesaaqay inay gugi ooyiri, gugi tooinaa gaasiri, tuuꞌuna dosi gi tooinaa kwahha kayri kenga gu qaymoteesii da sabiibuge.
Inkoo ga ilatahhadee looimoo gu qaymotee, dooslimiisetee giti malee laqi? Gu lou, ina yooti khay sa hhamisa da dooslimiisetee, doo hheꞌesiye qaymotee giyoo tosaa kara dubisi sa wakinay. 10 Unkuray haa somintiriibaslii gimbaki Handikaa da Iliitleemuge? Teꞌesii daa kaay tuba,
‘Tlaa⁄ukira daa siꞌi tlehhidiisee,
hikee hiĩ tlaa⁄u gu didiru tleehhidi gu musingi.
11 Gimbaki yaa daqa Taataa Iliitleemu dahhi,
kara ina nugwaa yondiidi,
daqa doorii guti hhou khisla.’ ”
12 Hida hhakee gu deni gu Yahuudi qatlay giyaa ilii akhasiri teesaaqay, yaa caahhiri tuba, gimbakee diĩ gimbuusi ha Yeesu, inay diginiĩ ilaꞌaaꞌaatisi haa dooslimiisetira, kara haa tlehhidiisetira. Teꞌesii yaa slahhaahhaairi hari khisla, gi dabiidiri amoo da oowaraa Yeesu. Inkoo inay gwaa tlaꞌamuudiri oowaraa dosi sa raqatee da hida daa teꞌesii waara, gugi mayri, gi tooinaa waaudiri teꞌesaa.
Buꞌuduu gu koodi sa Kaysaari
(Mataayo 22:15-22; Luuka 20:20-26)
13 Qariqaaqari hida hhakee gu deni yaagi ya⁄abiri Farisaayoo wakinay haa hida hhakee see gwaa iliiaꞌaaꞌawee mutemi Heroode,* magu maasiri Yeesu hari cirihhimaa, magu koisiri hatliru gimba gosii. 14 Qatlay giyaa ilii dayri daqa dosii, gi kaayri tuba, “Ye Maarimuu, ha khuana, ugu na heedi goó gimbuusa gimba gu lou, sa gimba hoó tlaꞌamutaaba hida, kara hoó gwaa⁄adaaba kofiyaa da heedi lenseei. Ha khuana ugu hoó caacaahhamisida hida gimba gu Iliitleemu hari amoo da loi. Inkoo, aare sandi kaade, hiti naraꞌaa buꞌuduu koodi sa Kaysaari, baku hiti naraꞌaaba? Ugu bee mala, hati buanaa kooditee, baku hati mayna buꞌuduu?”
15 Cirakiray lenge Yeesu yaa caahhi tuba, hida hhakee gwaati slaiyay hatliru hari cirihhimaa, gi kaay sa inay tuba, “Unkuray hani soꞌoyi slaꞌaday hatliru ana? Inkoo aarimida sinaa hiioodee goboriya leẽ,§ maga arimi.” 16 Teꞌesii inay yaagii oyiri goboriyatee, gigi hadisiri sa ina. Yeesu gigi maasi inay tuba, “Kalay haa uma gu miyaa na wana goboriyatii?” Inay gugi ilaki⁄isiri tuba, “Kalay haa uma gu Kaysaari na wana goboriyateesii.”
17 Da hheꞌesi Yeesu gi kaay sa inay tuba, “Haã kaadiri naraꞌa! Inkoo idadu gu Kaysaari hadisa sa Kaysaari, kara idadu gu Iliitleemu hadisa sa Iliitleemu.” Teꞌesii inay yaati bakairi hari khisla sa ilaki⁄isatee tosi.
Caacaahhamisu gu Yeesu sa slafaraa da hida gwaa kaka⁄ee
(Mataayo 22:23-33; Luuka 20:27-40)
18 Da hheꞌesi Sadukaayoo, goó ⁄imbee tuba, hida gwaa kaka⁄ee maa slafiyaiiba yaagii ca⁄iyay ayisago, yaagi khayri daqa Yeesuge, inay see gugi maasiri ina tuba, 19 “Ye Maarimuu, Musaa yaa handikimi ilakaawage tuba, bere heedi hhia gosi hiĩ hhami, hiĩ may hadee dosi kontaaba yaꞌay, heedikee kwanda gi aaline kwaꞌalitoꞌotee, ma laqwali yaꞌay sa hhia gosi. 20 Inkoo yaa wanay yaꞌay fanqu gu hhawatee gu mara leẽ. Hhia gooina gu badiisu gi khabimi, qariqaaqari gi tosii hhami, guba slawaraa yaꞌay. 21 Hhia gu caduu gi aalimi hadetee da nankooina, hikee see gi tosii hhami, ina see yaa slayiiba yaꞌay haa hadetee. Hhia gu tamiisee gi aalimi hadetee, gi hhami, ina see yaa slayiiba yaꞌay haa hadetee. 22 Asunkuilee hhiee hhakee gu fanqu, gonkoinaa yaati kaka⁄iri, hhaku lenseei gwaa slaw yaꞌay haa hadetee. Yade pandaage hadetee see gi tosii hhanti. 23 Inkoo aare sandi kaade, baloo hida gwaa kaka⁄ee gimaa iliislafisiye yaagii ca⁄iyay ayisasugo, hadeti damaa miyaa tla⁄aã gu hhiee hhakeesii gu fanqu. Sa gimba inay gonkoinaa giyaa khabiibiniri hadetee?”
24 Da hheꞌesi Yeesu gi ilaki⁄isi sa inay tuba, “Unkuray haã dakusidiri, sa gimba hhidintay Handikaa da Iliitleemu, kara ha hhidintay ⁄uuru gu Iliitleemu see idoo giyoó iliiwane! 25 Yuꞌudaa, qatlay hida gwaa kaka⁄ee gimaa iliislafiyee yaagii ca⁄iyay ayisasugo, maa khabiibinaaiiba haa digimaa khabiibinaaba. Qatlaykeesii inay maati ibiidiyay malayika da Iliitleemu pahha raw gu rawge. 26 Kara ha caahhana Handikaa da Iliitleemugo tuba, hida gwaa kaka⁄ee, gu lou, maa slafiyay yaagii ca⁄iyay ayisasugo. Unkuray haa somintiriibaslii kitaabuu gu Musaage, yaqay saa arimi rukutiya daa ooyiiyima aslaa, ci⁄a see daba? Teꞌesii Iliitleemu yaa kaay sa Musaa tuba, ‘Ana na Iliitleemu gu Aburahaamu, Iliitleemu gu Isaaka, haa Iliitleemu gu Yakoobo.’* 27 Ina ti Iliitleemu gu hida gwaa kaka⁄ee gooba. Ina, ti Iliitleemu gu hida gu slafee. Unkuray hoó dakumisiday hari khisla soó kaadee ubee, hida gwaa kaka⁄ee maa slafiyaaiiba!”
Ilakaawa dayii looi da Iliitleemu sa hida kosi
(Mataayo 22:34-40; Luuka 10:25-28)
28 Inkoo teꞌesii maarimuu waku gu sariyaa yaa wana ciyoomooge, gi akhasi inay, idoo giyaa ilii idaruurumisiyee. Qatlay giyaa ilii akhasi Yeesu, idoo giyaa ilii ilaki⁄isi naraꞌa sa hida hhakee, ina see gi tosaa maasi Yeesu tuba, “Daqa ilakaawatiray da wa⁄a da Iliitleemuge, ilakaawa haloo nayii looi hari khisla?”
29 Teꞌesii Yeesu gi ilaki⁄isi tuba, “Ilakaawa dayii looi, da kooma ⁄uuru na nahaã tuba, ‘Ye hida gu Israeeli, itatiisa, Taataa Iliitleemu ti Iliitleemu goori, ina leẽ kilesi na Looimoo goori.’ 30 Inkoo balalu sliimaa ‘Slae Taataa Iliitleemu, Iliitleemu googu, hari muuna googu goõ, hari ilahudaa koku goõ, hari waaway googu goõ haa ⁄uuru googu goõ.’ 31 Ilakaawa da cadii dayii looi na nahaã tuba, ‘Slae hida danaee koku, idoo hangu iliislaꞌade gooay ugu lenkoogu.’ Wantaaba ilakaawa waka dayii looi, da kooma ⁄uuru da hantaa gooay da cada.”
32 Teꞌesii maarimukee gu sariyaa da diini gi kaay sa Yeesu tuba, “Maarimuu, naraꞌa loi! Ugu haã boo⁄isidi kaawaraa tuba, Iliitleemu ti leẽ kilesi, kara wanaaba gu caduu. 33 Kara gu lou, slaꞌamuu Iliitleemu hari muuna googu goõ, hari waaway googu goõ, hari ⁄uuru googu goõ, kara slaꞌamuu hida, idoo heedi hingoó iliislaiye gooay, hhakee na idadu gu hhoi hari khisla ba⁄ay da hadisaraa sadaaka da hhamisaraa aslaage, slime haa hadisaraa sadaaka goõ sa Iliitleemu.”
34 Qatlay Yeesu giyaa ilii akhasi heedikee guũ ilaki⁄isi ina hari waaway, gi kaay sa ina tuba, “Gu lou, ugu haã daadaauusidi slawaraa Tawaaloo da Iliitleemu muuna googuu.” Teꞌesaa hhaku heedi lensee gwaa kara koisu maasaraa Yeesu.
Yeesu ti nanku miyaa
(Mataayo 22:41-46; Luuka 20:41-44)
35 Qariqaaqari, qatlay Yeesu giyaa ilii caacaahhaahhamisiye hida efeenaa da mara gu didiru gu Iliitleemuge, yaa maasi inay tuba, “Inkoo maarimamatee da sariyaa da diini yoó soꞌoyi kaayay tuba, Kristu ti Nanku Dawdi, mutemikira gu wakaꞌalee? 36 Ha khuꞌuday tuba, Dawdi nama inakee leẽ yaa gimbuusi hari ⁄uuru gu Muuna gu Iliitleemu tuba,
Taataa Iliitleemu yaa kaay sa Looimoo goy gu Goõ tuba,
‘Ibiidi hari bara doyi da ⁄uya,
qatlaykaꞌa naqatloo gamaa ilii qaase fa⁄ayaa doogu,
biraa gu yeꞌeeroo kokuu.’
37 Teesaaqay ha arintayi tuba, bere Dawdi loi, Masiiya gwaati eteediidina, ‘Looimoo gu Goõ.’ Inkoo Masiiya malee kara nankosi tleehhidi?”
Yeesu ilii⁄oo⁄i hida gimba gu maarimamaa da sariyaa
(Mataayo 23:1-36; Luuka 20:45-47)
Raqatee da didiri da hida yaa hhaꞌaluumidiri sa itatiimisu gu gimba gosi. 38 Qatlay Yeesu giyaa ilii ilakoomi caacaahhamisu, yaa kaay sa inay tuba, “Hangu ga⁄aydee haa maarimamaa da sariyaa da diini. Inay yoóti slaiyay khokhocu, tay hiĩ daamisiri jurungaguu gu tledi haa digima cehheemisi ha hida hari muree sokooniige. 39 Kara sinagoogige yoóti slaiyay ibinaa kiteeri gu pandaage, haa qatlay gu losonage, yoó slaiyay ibinaa kiteeri doó ilii ibiidiye dahaa gu muree. 40 Kara nama inay hhakee leẽ yoó afii⁄utlidiyayi idadu haã maraai see, tigay hhakee daa afakaka⁄i hhawatee. Kara yoóti firiirinay Iliitleemu hari firoo da tleedi, mangu laqaniri pandaa da hidage tuba, guti hhoi. Gu lou, hida gu teesaaqay slaqamisee digimaa ⁄agitina ha Iliitleemu.”
Kwaꞌalitoꞌoo daa hadisidi sadaaka hari muuna gu hhou
(Luuka 21:1-4)
41 Da hheꞌesi Yeesu gi tosaa ibinaa kay ilaciyaa haa daqa daa ilii qaasi sandikoo waka da sadaaka, gi khuꞌumi raqa da hida, idoo giyaa ilii slaslaaslakhiyeei peesay waꞌay gu sandikoteesii. Hindaqeeri wa⁄a yaay slaslakhiri peesay upa. 42 Inkoo teꞌesii yaagi khaydi mogombitoꞌoo waka kwaꞌalitoꞌoo, ina yaa hiislakhadi goboree cada kilesi, goboretee qoomay gosi gwaa coko⁄u loi.
43 Qatlay Yeesu giyaa ilii arimi teesaaqay, gi eteedi sirakoomiisee dosi, sigigi kaay tuba, “Yeraa, gu lou, sangu kaay unkuray, kwaꞌalitoꞌoti hingii slakhadi hari khisla sandikoo da sadaakage ba⁄ay da hida goõ. 44 Hida hhanki goõ hinti hadisiri sadaaka hindaqaruumaa dooinaa. Inkoo kwaꞌalitoꞌoti hari kwaꞌaluumaa dosi hinti hadisidi idadu goõ, giyaa konte sari ibinaa dosi.”
12:11 12:11 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 118:22-23. * 12:13 12:13 hida hhakee see gwaa iliiaꞌaaꞌawee mutemi Heroode: Hida hhakee yaa iliiaꞌaaꞌayay Kaysaari see, mutemikee gu didiru gu hida gu Ruumi. Karaai hida hhakee gu Heroode yaa yondimaamidiyaaiiba sliimaa haa Farisaayoo. 12:14 12:14 Kaysaari: Ina naa mutemi gu didiru gu hida gu Ruumi. Qatlaykeesii gu Yeesuge hida gu Yahuudi yaa buaaudiyay koodi sa ina, sa gimba yaa tawaaloo dosii wanay. 12:14 12:14 hiti naraꞌaa buꞌuduu koodi sa Kaysaari, baku hiti naraꞌaaba: Bere Yeesu yaa aloo kaay tuba, ti naraꞌa, hida gu Yahuudi giyaa aloo wakiyay. Bere yaa aloo kaay tuba, ti naraꞌaaba, hida gu Heroode yaa aloo slayay amoo dari gaasaraa ina. § 12:15 12:15 goboriya leẽ: Hari Yunaanaisoo gimbaki na dinaari. Goboriyatee daa boo⁄imisi ha hida gu Ruumi. * 12:26 12:26 Iliitleemu gu Aburahaamu: Taataa Iliitleemu yaa seelimi wakaꞌalee sa okookoiĩ hhakee gu Wayahuudi tuba, ina na Ilabuꞌumiisay gooina. Sa gimba gu seelirukee ina, hari ⁄uuru gosi gu didiru, gimaati ilabuꞌuna gwaaꞌaraago. Yuꞌudii kitaabuu gu Tlaatleesoo 12:3; 15:1; Hiica⁄araa 3:6. 12:30 12:30 Yuꞌudii kitaabuu gu Hiislaslaw gu Sariyaa 6:4-5. 12:31 12:31 Yuꞌudii kitaabuu gu Gimba gu Walaawi 19:18. 12:36 12:36 Yuꞌudii kitaabuu gu Daareesoo 110:1.