8
Nihwəti miꞌi kwasəbə Yesəw
1 Dzəghwa, ləy hwəm shi va ki na, mbaꞌa Yesəw maɗiy ka dza dzar mbə məlməhi dikə dikə ni, lə dzar mbə ni jəw jəw ni gwaꞌa. Mbaꞌa gəzanavəshi Yəwən kwəma wəzə naa dzəkən sləkə tsa dza Hyala ta sləkə mbəzli. Ma ghalaɓa na, kwasəbə mbəzli ta səɗa ci va məŋ lə bakə ni niy nza,
2 ghəshi lə nihwəti miꞌiy niy mbəlanti na va gazlaka, mbaꞌa va nihwəti zəleghwer ghənghən ghənghən gwaꞌa. Avanay slən tsa miꞌi va: Marəy ka Magədala, mbərfəŋ niy tihəkəvəri Yesəw hyeler mbə ghən nzə.
3 Mbaꞌa Zhanə, mali Shəwza ndə ghəra sləni kaa mazə *Erədə, mbaꞌa Səwzanə, mbaꞌa nihwəti miꞌi ghənghən ghənghən. Shi və shi niy ɓəvə ghəshi ta kəəkəəti kar Yesəw ghəshi lə mbəzli ta səɗa ci. Tsəgha niy nza ghəshi.
Ɓəli fir lə kwəma ndə sləka ha
(Mt 13:1-9; Mk 4:1-9)
4 Dza mbəzli tə nahwəti vici ɓa, ɗaŋ ghəshi ɓasəkəvashi, səəkə mbə məlməhi ghənghən ghənghən dzəvəgha Yesəw. Ma sa nashi na mbəzli ɓasəshi tsəgha na, dza na tapə ta ɓəlanshi fir.
5 Ma kə na: «Tə nahwəti viciy mbaꞌa tsahwəti ndə za maɗiy dzəmti ta sləka ha. Ma sa tsəhəy na na, dzəghwa na tapə ghəci ta kihwə ha va kihwə kihwə. Ma ghəci mbə kihwə ha va ki na, dzəghwa pəriŋ nahwəti ha pəpəriŋətaa dzəghwa kwal. Ma mbəzli mbə dza kwa kwal tsa va na, mbaꞌa ghəshi kaɗamti, zhini ꞌyegwer ɓa, im im im ghəshi səəkəə iməhwə.
6 Dzəghwa nahwəti ɓa, mbaꞌa pəpəriŋətaa dzəti kwərhə. War sa pəsəta na na, nzaꞌjəw ghənzə ghwə ghwəlita, sa nzəy ma yam mbə kwərhə.
7 Dza nahwəti diɓa mbaꞌa pəpəriŋəta dzəghwambə jipə tekesli. Ma sa pəsəta na na, tapə ghəshi ka kəli lə tekesli gwanashi, dzəghwa tekesli tisl ghəshi kəələhwə ha va kala mbə ghənzəə zhiniy kəli.
8 Ma dzəghwa nahwəti nanzə ki na, mbaꞌa dzataa dzəmbə hiɗi wəzə ni, dzəghwa na, mbaꞌa pəsəta, ka kəli kəli nzə. Ma sa kəlita na na, mbaꞌa ɓəvə hwər, mbaꞌa fəti mətsə wəzə wəzə» kə Yesəw.
Ma sa kəɗamti Yesəw gəzə kwəma va kaa mbəzli tsəgha, ma kə kaa ngəshi na: «Ma ntsa nza sləmə və ta fa kwəmay, fə tə ghəci ghən ta kwəma va!» kə.
Sa wana gəzə Yesəw kwəma kaa mbəzli kwa fira?
(Mt 13:10-17; Mk 4:10-12)
9 Dzəghwa *mbəzli ta səɗa Yesəw tapə ghəshi ta ɗəw sləkar tsa fir tsa ɓəli na va kaa mbəzli.
10 Ma kə Yesəw kaa zləɓanshi na: «Ta na na ghwəyəy, a Hyala ndaŋwəy məhərli ta sənashi shiy dzəkən sləkə tsa dza na ta sləkə mbəzli. Ma na kaa nihwəti mbəzliy, kwa fir gəzanshee kwəma. Sa nzana, ghəshi na nashiy,
lə mətsəhi və shi ta nighə pi na,
a ka nay pi ghəshiw.
Mbaꞌa slimim vəshi ta favə kwəma na,
a ka favə kwəma ghəshiw, tsəgha» kə.
Yesəw ci sləkar tsa fir tsa ɓəli na va lə sləka ha
(Mt 13:18-23; Mk 4:13-20)
11 Dzəghwa ma kə Yesəw ki na: «Avanɗa taa gəzaŋwəy kwəma ɗi fir tsee vaa gəzə: Ma hwəlfə vay, ghənzə na kwəma Hyala.
12 Nefer nihwəti mbəzliy, nja kwal tsa pəriŋəta nahwəti hwəlfə ha vaa dzəghwa na. Sa ka ghəshiy favə gəzə kwəma Hyalay, ka *ndə jaka tsa Hyala səəkə mbaꞌa ɓanti kwəma va mbə nefer shi, va nəghətaa ghəshi dzaa mbəlishi, sa ka ghəshi ɓanavə nefer shi kaa kwəma va.
13 Ma nefer nihwəti mbəzli ɓay, nja kwərhə tsa pəriŋatəvata nahwəti ha va ti na ghəshi. Gəla mbəzli vay, war favə ma ghəshi kwəma Hyala tsəgha na, nzaꞌjəw ka ghəshiy ɓanavə nefer shi lə vəshi. Ma ləy hwəm ɓa ki na, ka zlata kwəma va ghəshiy nza gar tsəhəvə hililiŋə ghənzə wəzə mbə nefer shiw, war ta vici jəwə ka ghəshiy zləɓavə gwaꞌa tsəgha. War səəkəy ma ngəraꞌwəə dzəkən shiy, ka ghəshiy dza, mbərəkə ghəshi zlata kwəmaa niy zləɓavə ghəshi va.
14 Ma nefer nihwəti mbəzli diɓa na, nja pi ndə tekesli tsa dzəghwata nahwəti ha va mbə. Niva mbəzliy, sa ghəshiy favə kwəma Hyala na, mbaꞌa ghəshi zləɓavə, ka ghəshi dza diɓa na mbaꞌa ghəshi ghati zəzə kwəmaa kən shi, lə kwəma shi tə hiɗi, mbaꞌa wəzə tsa nzəy tsa tə hiɗi. Ka niva shiy dza ki na, mbaꞌa ghəshi makəti kwəma Hyala kala zhini ghənzəə ghəra sləni mbə nefer shi.
15 Ma nefer nihwəti mbəzli nashi kiy, nja hiɗi wəzə ni va dzəmbəta hwəlfə haa dzəmbə shi na. Sa favə ghəshi kwəma Hyalay, mbaꞌa ghəshi zləɓavə, dza tasl, ghəshi kəsəvə kwəma va mbə nefer shi wəzə wəzə. Ka nəw kwəma Hyala ghəshi lə kwal, ghəshi na shiy ghəra sləni wəzə na ɗi Hyala kala zlata» kə.
Ɓəli fir lə ghwə kwa gərkəwa
(Mk 4:21-25)
16 Zhəghwa ma kə Yesəw ɓa na: «A ghwəmmə sənay, ndə tiɓa, mbaꞌa tsəꞌwaghwa ghwə kwa gərkəwa na, zhini dzəɓə dzəɓakən tasaw bərkə shiy kən, awə kə bay na, mbaꞌa mbələy dzəy ta pi həni tsa ciw. Mbaꞌa kə məndi pəhaghwa ghwə kwa gərkəway, tə pətsa ɗal tsa ka məndiy fəy, ta mbə ghənzəə mbərə, ma nza mbəzliy dzəmbə ciki nay pi waŋ.
17 Tsəgha na ki, ya wa shi mbəmbə niy, ta səvərishi dza ghəshiy dzəti ngwəla, ya wa kwəma ghələhwə məndi gəzə nzəy, cəkeꞌ dza məndiy sənata, zləŋ məlmə.
18 Va tsəgha ki, a nə ya ngəŋwəyəy, mənim məhərliy dzəkən kwəma fa ghwəy. Sa nzanay, ntsa nza nihwəti shiy və na ta mətsahanavə nihwəti shiy dza məndi. Ma na ntsa kama shiy vəy, ta zhini dza məndiy tsaləhwə ya ni jəw ni va shiy niy fə na ghən ti shi» kə.
Mbəzliy nəw kwəma Hyalay niva mbəzli na ngwarməhiy Yesəw lə mbəghəy
(Mt 12:46-50; Mk 3:31-35)
19 Dza kar mbəghəy Yesəw lə ngwarməhiy, mbaꞌa ghəshi maɗishi ta dza ta nighə ci. Dza ghəshi ndəs tsəhəshi tə pətsa nza na va. Ma sa tsəhəshi ghəshi na, kala mbə ghəshiy dzar dzəvəgha Yesəw sa nza mbəzli ɗaŋshi.
20 Ma sa nashi mbəzli na, mbaꞌa ghəshi dzaa kəsay Yesəw. A kə məndi ngəci na: «Ava kar məŋa lə ngwarməhiŋa pərikə tə ngwəla ka ɗəwŋa ta nighətəŋa, kə ghəshi» kə məndi ngəci.
21 Ma kə Yesəw kaa zləɓanshi na: «Na neyey, mbəzliy fa kwəma Hyala va, ka nəw ghəshi njasa gəzəkə nay, ghəshi na ni ya ngwarməhira, zhini ghəshi nee mərə» kə.
A bərci va Yesəw dzəkən kar safə tsa dikə tsa lə kwəfa
(Mt 8:23-27; Mk 4:35-41)
22 Ma tə nahwəti vici na, dza Yesəw mbaꞌa dzay dzəghwa kwambəwal ghəshi lə *mbəzli ta səɗa ci. Ma sa dzəghwashi ghəshi, a kə kaa ngəshi na: «Taŋəmmə ghwəmməə dzəvəri tsahwəti həlbə» kə. Sa gəzəkə na tsəgha na, dza ghəshi mbaꞌa ghəshi kafəshi, ka dzashi.
23 Ma ghəshi mbə dza kwa kwambəwal na, mbaꞌa Yesəw ɓəhwə hi. War dzəghwa safə tsəgha vətəghə ghava viy lə bərci mbə tərəŋw tə yam va. Dza yam paf ghəshi təhay kwambəwal, ka ndava ghənzəə dzəmbə yam, jəw ghəshi tərmbə ta yəpəshi.
24 Nzaꞌjəw mbəzli ta səɗa Yesəw kətəghəvashiy dzəvəgha Yesəw. Mbaꞌa ghəshi fərghay tə hi. Ma kə ghəshi ngəci naa: «A Metər, a Metər, gwaꞌa ghəy!» kə ghəshi. Dza Yesəw pəlhəm satiy, sa satiy na na, naɓə naɓəti kar safə, lə legweper dzəy tə ghən yam va lə bərci. Sa gəzanakəshi na kwəma na, mbaꞌa safə tsa va zlay viy, mbaꞌa yam va dəkəshi, ɗekəɗekə pi məniy tsəgha.
25 Ma kə Yesəw kaa mbəzli ta səɗa ci ki na: «Wa shiy ghəraŋwəya? Kwəma kəray ni ghwəy nefer ɓanavə ghwəy kaa Hyalaa?» kə.
Sa nata mbəzli ta səɗa ci kwəma mənti Yesəw va nashi ki na, mbaꞌa hazləni ghəratishi. Ka mananshi maɗaŋa nava kwəma gwaꞌa tsəgha. Ma kə ghəshi kwa jipə shi na: «Kay, kwətiy gəla tsatsa ndə ki! Ya kar safə lə yam na a ghəshi ɗanati fəti sa gəzanakəshi na kwəma lə bərci ni!» kə ghəshi.
Kar Yesəw lə ndə gazlaka
(Mt 8:28-34; Mk 5:1-20)
26 Ma ləy hwəm shi va ki na, dza kar Yesəw mbaꞌa ghəshi kafəshi tə hiɗi ka Galilee taŋəshi dzəvəri tə kwəfa ka Galile. Mbaꞌa ghəshi dzətishi tə hiɗi ka Gerazeni.
27-29 Mbə məlmə vay, mbaꞌa tsahwəti ndə gazlaka niy nza tiɓa. Tərəŋw ghəci niy hiy mbə gazlaka ci va. Kala dza ma ghəci lə kwəbeŋer. Kala hi ma kəghi, war dzar mbə kwəlihi nzəy tsa ci gwaꞌa tsəgha. Ka sanci ngəraꞌwə ghənzə. Sa ka məndiy dza, tsa məndi tsaghwa dividivi ci lə shiɗshiɗ ci kwa dəŋw tsahi, ta mbay məndiy ndəghwəti na, ka na ghavə cəkeꞌ ngəəlivəri niva shiy na naci. Sa ka gazlaka vaa dza na, zləŋər zləŋərəghə dzar mbə gamba, war tsəgha.
Ma sa səkway Yesəw kwa kwambəwal na, mbaꞌa ndə gazlaka tsa va nay. Dza na mbaꞌa ngwəmata lala, kə ka dzar dzəmbə kwəma Yesəw. Dza na tsəfəkwə tsəfəkwəy, ka gəzə kwəma kaa Yesəw zlaŋzlaŋ, a kə na: «A Yesəw Zəghwə Hyala ta ghwəmə, ta njaa ɗi gha lə ya?» kə. Dza Yesəw ka gəzə kwəma kaa hyeler va lə bərci, a kə na: «Səvəriŋwəyəm mbə ntsa» kə. Ma kə ndə gazlaka tsa va ki na: «A cəꞌwəŋee, ka sara ngəraꞌwə gha na gha ma» kə.
30 Sa gəzəkə ntsa va tsəgha, ma kə Yesəw kaa ngəci ki na: «A slən tsa ghaa?» kə. Ma kə ntsa va na: «Mbəzli ɗaŋ» kə. Ɗaŋ tərəŋw niy ɓasambəvashi hyeler mbə ghən ci, va tsəgha niy gəzə na kwəma va tsəgha.
31 Dzəghwa hyeler va tapə ta cəꞌwə Yesəw, ma kə ghəshi na: «Titihwə ka tihəŋəy gha səvəri mbə ghən ntsa, ta dza ta kalaghwaŋəy kwa kəꞌwə tsa hwərhwər tsa va ma» kə ghəshi.
32 Geꞌi tə pətsa məniva shi va vay, a garəwa ngəreder tərəŋw niy nza tiɓa. Mbə pala shi zəmə shi dzəghwa vəgha kəlaŋ. Dza hyeler va tapə ta cəꞌwə Yesəw diɓa, a kə ghəshi na: «Ndaŋəy kwal, a ghəy səvəriŋəy dzaŋəy dzəmbə ngəreder ni» kə ghəshi. Dza Yesəw mbaꞌa zlatanavəshi kwal.
33 Sa zlatanavəshi Yesəw kwal ki na, dza hyeler va shaa ghəshi səvərishi mbə ghən ntsa va, shəɓətə shəɓətambəvashi mbə ghən ngəreder va. Dza ngəreder va gəgəgəgə ghəshi kafəshi səəkə mə kəlaŋ tsa va, səəkə ghəshi naꞌi ghəshi shakatəvashi tə kwəfa. Bətə ghəshi zashi kwaɓa.
34 Mbəzliy niy makə ngəreder va na, tiɓa ghəshi niy nza ka nata kwəmaa məniva. Ma sa nata ghəshi na, bəvbəpə ghəshi hwəshiy dzəmbə məlmə, lə dzar mbə giwahi vəgha məlmə, mbaꞌa ghəshi dzaa gəzanshi tsava bar kaa mbəzli.
35 Sa favə mbəzli nava kwəma na, kəram ghəshi maɗishi, ta dzaa nata kwəmaa mənta va. Ndəs ghəshi tsəhəshi vəgha Yesəw. Mbaꞌa ghəshi kəsay zal tsa səvərita gazlaka va mbə ghən ci mənzəy vəgha Yesəw. Mbaꞌa pakən kwəbaŋ kən ghən ci, lə məhərli ci və wəzə. Ma sa nay ghəshi tsəgha na, ka ghəranshi hazləni.
36 Dzəghwa mbəzliy niy nashi shi va va gwanashi njasa mənishi ghəshi, mbaꞌa ghəshi slanakəshi kaa mbəzliy səəkəshi va, njasa gha gazlaka vaa səvərita mbə ghən ntsa va.
37 Ma sa favə ghəshi kwəma va na, dza mbəzli mbə məlmə va gwanashi, ka cəꞌwə Yesəw a ghəci ɓarvay tə hiɗi shi, sa nzana tərəŋw ghəshi hazlənishi va nava kwəma. Mbaꞌa Yesəw zhay zhəghwa kwambəwal, ka dzay.
38-39 Dza ntsa səvərita gazlaka va mbə ghən ci, tapə ta cəꞌwə Yesəw, ma kə na: «Yaŋ pə gha, e nəwvəŋa» kə. Ma kə Yesəw ngəci na: «Awə, mbalaa jighi, a gha dzaa gəzanshi kwəma məntəŋa Hyala na gwanata kaa nihwəti mbəzli» kə. Sa gəzanakə Yesəw tsəgha ki na, dza ntsa va ka dzay jighi. Jighi na na, ka gəzanshi kwəma mananati Yesəw va kaa mbəzli mbə məlmə gwanashi.
Kar Yesəw lə Zhayrəsə mbaꞌa nahwəti mali səkwa miymiy kwa hwər nzə
(Mt 9:18-26; Mk 5:21-43)
40 Dzəghwa ki sa zhəghəkəvay Yesəw səəkə pəri tsahwəti həlbə na, mbaꞌa mbəzli ɓasəshi tərəŋw, sa nzana mbə ndəghə ghəshi niy nza gwanashi. Dza mbaꞌa ghəshi kaꞌwəti ki.
41-42 Mbaꞌa tsahwəti ndə niy nza tiɓa, ntsa dikə tsa ghəci mbə *ciki ɓasəva tsa ka Zhəwifə. Zhayrəsə, kə məndi kaa slən tsa ci. Mbaꞌa zha və kwətiŋta, məŋ lə bakə piya nzə.
Dza na mbaꞌa tərəta gwərapəta tərəŋw, tərə na war miy nəfə. Dza ntsa va ndəs səəkəy dzəvəgha Yesəw. Dza na tsəfəkwə tsəfəkwəy tə shinin ci kwa kwəma Yesəw ta cəꞌwə, a kə kaa ngəci na: «Titihwə dzam dzakə ghi tsee, a gha dzaa mbəlitəra zhee nza na gwərapəta» kə. Dza Yesəw mbaꞌa zləɓavə. Kafə ghəci kafəy ta dzaa dzakə ghi tsa va. Ma ghəci mbə kwal na, war a mbəzliy nəw dishi, rəɗ rəɗ rəɗ ghəshi kwasəbə.
43 Mbə mbəzli va na, mbaꞌa nahwəti mali niy nza tiɓa, gwərapəta ghənzə. Piya nzə məŋ lə bakə, war mbə səkwa miymiy kwa hwər nzə. Pəŋw pəŋw ghənzə daŋəramti shi ta dəvə nzə kaa ka ciki ghwəꞌi, ta pəla mbəli ghən tsa nzə. Tərəh ntsaa mbay mbəliti.
44 Dza na ki, kət kətəghəvataa dzəvəgha Yesəw zhəkə ləy hwəm ci, kə dapə, ghənzə dapay mətsəni kwəbaŋ tsa ci. War ghwəla tsəgha na, nzaꞌjəw miymiy nzə va slashi lə səkwa, mbaꞌa mbəlita.
45 Ma sa ndəŋway mali va Yesəw na, dza Yesəw ka ɗəw va mbəzli, ma kə na: «Wa ntsaa daparaa?» kə. Ya wa ndə mbə mbəzli kwasəbə va na: «Am, yən na na yaw, am, yən na na yaw, am, yən na na yaw» ghəshiy gəzə. Ma kə Piyer na: «A ntsa ghəy dikə tsa, a nava kia? Mbaꞌa gha nashi mbəzli dishi rəɗ rəɗ rəɗ kwasəbə gha na, zhini gha ka ɗəw, wa ntsaa daparaa, pə gha shəkəna?» kə.
46 Ma kə Yesəw na: «Yaŋ war a ndə dapara, sa nzanay, e favə bərci tikəvərivashi mbə ya» kə.
47 Sa gəzəkə Yesəw tsəgha na, dzəghwa mali va mbaꞌa sənay, a məndi sənara, ka mbələyvara yaw, kə. Dza na shəlehwə shəlehwə səəkətaa dzəvəgha Yesəw kala gwərgwərə. Kə tsəfəkwə tsəfəkwəta kwa səɗa ci. Dza na cəkeꞌ gəzanakə kwəma dapə na ti kaa Yesəw, tiɓa kwa kwəma mbəzli gwanashi. Mbaꞌa gəzanakə njasa mbəlita na va zəlghwə tsa nzə ghala dapay na va.
48 Ma sa gəzəkə na tsəgha, ma kə Yesəw ngəta na: «A zhee, a gha mbəliŋa tə sa ndara gha nəfə tsa gha. Mbala lə zərkə mbə nəfə tsa gha» kə.
49 Ma Yesəw mbə gəzə kwəma va kaa mali va tsəgha na, ndəs ntsa kəghi tsa Zhayrəsə səəkəy. A kə kaa Zhayrəsə na: «A zha gha va mətita, ka maw ghaa gagay Metər ma» kə.
50 Mbaꞌa Yesəw favə kwəma gəzə ntsa va va. Ma kə kaa Zhayrəsə na: «A Zhayrəsə, ka dza her gha ma, ɓanavə nəfə tsa gha kaa Hyala gwaꞌa tsəgha, ta mbəlita dza zha gha va» kə. War a ghəshiy nəw lə kwal tsa shi.
51 Dza ndəs ghəshi tsəhəshi miy dəgha Zhayrəsə ki. Dza Yesəw mbaꞌa makəti mbəzli gwanashi ni va dzakə ghi tsa va kwasəbə. Kwataka Piyer, ghəshi lə kar Zhaŋ lə Zhakə, mbaꞌa kar dəta zha va lə mbəghəta shi pəməvə na gwaꞌa tsəgha.
52 Ma sa dzakəshi ghəshi na, mbaꞌa ghəshi kəsashi nihwəti mbəzli, war a ghəshiy wahə, ka tihwəniy dzəkən zha va. Ma kə Yesəw ngəshi na: «Kadiwəm, ka wahə ghwəy ma. Mətita zha naw, hiy ɓəhwə na gwaꞌa tsəgha» kə.
53 Ma sa favə mbəzli kwəma gəzəkə na va tsəgha na, njasa pəꞌwə na kwəma ka gazlaka ghəshiy nighə. Sa sənay ghəshi a zha va məti ta, kə ghəshi.
54 Dzəghwa Yesəw naci ki, tasl kəsəvə zha va tə dəvə nzə. Ma kə kaa ngəta zlaŋzlaŋ na: «A zhee, satiŋa!» kə
55 War sa gəzəkə Yesəw tsəgha na, nzaꞌjəw piy tsa nzə zhəkəy zhəmbə. Kə pəlhəm satita. Ma kə Yesəw kaa mbəzli, sa satita na na: «Ɓantam shi zəmə a ghənzə zəmə shi» kə.
56 Dza nava kwəma, mbaꞌa mananatishi maɗaŋa kaa kar dəta zha va, lə mbəghəta. Ma kə Yesəw kaa ngəshi ki na: «Əntaa ghwəy dzaa gəzə kwəma na ya kaa waɓa ma» kə.