5
Zozi 'ba fʋ bʋka kʋn asʋ
ɔ kekele yɩ́ menian'n-mɔ Nyanmɩan ninnge
1 Mɔ Zozi nwunlin meninsʋnman'n, ɔ kɔ fʋ bʋka kʋn asʋ, ɔ kɔ tanlan asɩ. Yɩ́ menian'n-mɔ kɔ kpʋ yɩ́,
2 ɔ kɔ hehele bɛ́ Nyanmɩan ninnge. Yɩ́ nwan:
Nyila nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
(Luku 6.20-23)
3 “Nyila hán bɛ́ mɔ bɛ sɩ yɩ́ fɔ́ʋ́n kɛ Nyanmɩan anyunnun bɛ tɩ wawɛ nun ehianfʋɛ'n. Ɔ sanlɩn kɛ Anwunno Belemgbin Mân'n tɩ bɛ́ dɩɛ.
4 “Nyila hán bɛ́ mɔ bɛ́ lʋa a bɔ bɛ́ nwʋn'n. Ɔ sanlɩn kɛ Nyanmɩan 'ba cɩcɩ bɛ́ lʋa.
5 “Nyila hán bɛ́ mɔ bɛ bɛbɛlɛ bɛ́ nwʋn asɩ'n. Ɔ sanlɩn kɛ Nyanmɩan 'ba fa asɩɛ'n sie bɛ́ ajâ.
6 “Nyila hán bɛ́ mɔ bɛ yɔ biala bɛ bu mân'n sɛsɛ kɛ Nyanmɩan lɛ kpʋnndɛ yɩ́'n. Ɔ sanlɩn kɛ Nyanmɩan 'ba man bɛ́ yɩ́ nwʋn anwʋnsɛlɛ kpa.
7 “Nyila hán bɛ́ mɔ bɛ nwun bɛ́ manngʋn'n-mɔ anwʋn anwunnvoe'n. Ɔ sanlɩn kɛ Nyanmɩan kʋsʋ 'ba nwun bɛ́ nwʋn anwunnvoe.
8 “Nyila hán bɛ́ mɔ bɛ fa bɛ́ ahʋnlɩn'n kʋalaa bɛ kulo Nyanmɩan bɛ yɔ like m'ɔ kulo'n. Ɔ sanlɩn kɛ bɛ 'ba nwun Nyanmɩan.
9 “Nyila hán bɛ́ mɔ bɛ man bɛ́ manngʋn-mɔ tanlan anzʋnunjɔ nun'n. Ɔ sanlɩn kɛ Nyanmɩan 'ba fa bɛ́ yɔ yɩ́ mma.
10 “Nyila hán bɛ́ mɔ bɛ bu mân'n sɛsɛ kɛ Nyanmɩan lɛ kpʋnndɛ'n mɔ yɩ́ ti bɛ lɛ kele bɛ́ yalɛ'n. Ɔ sanlɩn kɛ Anwunno Belemgbin Mân'n tɩ bɛ́ dɩɛ.
11 “Nyila hán ɛmɔ mɔ bɛ tɩ mɩ́n menian'n. Mɛlɛ mɔ menian'n-mɔ 'kpɛ ɛmɔ nzʋba, bɛ kele ɛmɔ ahʋlʋwa ɛsɛ bɛ kpɛ ɛsʋan ngacile biala bɛ tʋ ɛmɔ abʋ'n,
12 ɛmɔ lí fɛ, bɛ mán bɛ́ nwʋn tɛ́ bɛ́! Ɔ sanlɩn kɛ nyanmɩansʋ ɛlɔ, ɛmɔ ahatua'n tɩ kpili kpa. Asannan nán b'a wʋ ɛmɔ'n, ahʋlʋwa'n mɔ bɛ helelɩ mgbɔmanfʋɛ'n-mɔ daba'n, yɩ́ kʋnmgba nɩn ala yɛ̂ bɛ 'kele ɛmɔ kʋsʋ ɔ.
Njɩn nʋn kanlannɩɛ nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
(Maakɩ 9.50; 4.21, Luku 14.34-35)
13 “Asɩɛ nɩn asʋ ɛwa, ɛmɔ tɩ kɛ njɩn m'ɔ man like nzɛcɩ man ɔ. Nan sɛ njɩn'n ta a, bɛ 'yɔ sɛ nán b'a man ɔ'a yɔ kalʋ-kalʋ biekun? Bɛ ngʋala man yɩ́ like fɩ́ɩ́ kʋ́n yɔ. Asɩ ala yɛ̂ bɛ ju bɛ gua bɛ man menian'n-mɔ tetia sʋ ɔ.
14 “Eyuadɩ nɩn anun, ɛmɔ tɩ kɛ kanlannɩɛ. Kulo mɔ bɛ kɔ si yɩ́ bʋka sʋ'n, kulo sɔ'n, ɔ nvɩa man.
15 Sɛ bɛ sɔ kanlannɩɛ a, bɛ nva man like bɛ mmutu man sʋ. Nan bɛ sɔ bɛ sie like sʋ anwunno sua nɩn anun maan ɔ ta bɛ́ kʋalaa bɛ nwun asɩ.
16 Menian'n-mɔ anyunnun, ɔ di kɛ ɛmɔ ta kɛ kanlannɩɛ maan bɛ nwun ɛmɔ nyɔlɩɛ kpa'n nán b'a yɩ ɛmɔ Asɩ m'ɔ wɔ anwunno nɩn ayɛ.
Moyizɩ mala nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
17 “Nán bɛ jʋnlɩn kɛ m'an a *Moyizɩ mala'n nʋn mgbɔmanfʋɛ'n-mɔ ngehele nɩn abʋsʋ enunnuan. Nán yɩ́ enunnuan ati yɛ̂ m malɩ ɔ. Nan m malɩ kɛ mɩn 'ba maan ɔ kpɩn sʋ.
18 Mɩɩn kan yɩ́ ananhɔlɛ mɩn kele ɛmɔ kɛ mɛlɛ mɔ anwunno nʋn asɩ tɛ wɔ ɛbɛlɛ'n, bɛ mgbɔcɩ man abesede nzɔlɛ'n m'ɔ tɩ kaan tala nzɔlɛ'n-mɔ kʋalaatin m'ɔ wɔ mala nɩn anun'n, anaan nun ɛjɔlɛ kpɔlɛ kaan sʋa bɛ ndʋ man. Ɔ 'ka ɛbɛlɛ sɔ dede ɔ kɔ ju mân nɩn ayuelɩɛ.
19 Yɩ́ sɔ ati, sʋanlan m'ɔ kɔ tʋn mala'n nunhan m'ɔ tɩ kaan ɔ tala bɛ́ kʋalaa'n, nán sɛ ɔ kele menian'n-mɔ kɛ bɛ nɩ́an yɩ́ dɩɛ nɩn asʋ bɛ yɔ́ bie a, sʋanlan sɔ'n, ɔ 'kaci kaan ɔ tala Anwunno Belemgbin Mân nɩn anun menian'n-mɔ kʋalaatin. Sʋanlan kʋsʋ m'ɔ di mala nɩn asʋ, mɔ ɛsɛ ɔ kele menian'n-mɔ maan bɛ di sʋ'n, sʋanlan sɔ'n, ɔ 'kaci sʋanlan kpili wɔ Anwunno Belemgbin Mân nɩn anun.
20 Mɩɩn kan mɩn kele ɛmɔ kɛ, sɛ ɛmɔ a mmɔ man bala kpa m'ɔ sɔ Nyanmɩan anyɩn b'a ndala man *mala nɩn asʋ mgbain'n-mɔ nʋn *Falisifʋɛ'n-mɔ a, Nyanmɩan ngɔ man man ɛmɔ atɩn maan bɛ ngɔ wʋlʋ man yɩ́ mân nɩn anun ɛlɔ.
Ɛya ɛfɛ nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
21 “Ɛmɔ tɩlɩ kɛ bɛ hanlɩn bɛ helelɩ ɛmɔ anan-mɔ kɛ: Ɛ ngɔ li man awue, yɩ́ ti, sʋanlan m'ɔ kɔ li awue'n, bɛ sánman yɩ́ bɛ mán kpain'n m'ɔ di ɛjɔlɛ'n.
22 Nan mɩ́n dɩɛ, mɩ́n nwan: Sʋanlan m'ɔ kɔ fɛ yɩ́ manngʋn anwʋn ɛya'n, ɔ fata nzanman. M'ɔ kɔ se yɩ́ manngʋn kɛ: ‘Laka!’ (Ɔ tɩ *ebele anɩɛ, yɩ́ bʋ y'ɔ le ‘ati to’), sʋanlan sɔ'n, ɔ fata ahɩnlɩnnvie. Yɛ̂ sʋanlan m'ɔ kɔ se yɩ́ manngʋn kɛ: ‘Sɛnvʋɛ!’, yɩ́ kʋsʋ ɔ fata kɛ bɛ tʋ yɩ́ sɩ̂n'n m'ɔ le man ayuelɩɛ nɩn anun.
23 “Yɩ́ sɔ ati, sɛ ɛ 'fa like kɔ man Nyanmɩan, sɛ ɛ ju Nyanmɩan awulo nɩn anun lɩka mɔ bɛ yɩ tɛɛ'n nán ɛ kacɩ kɛ a se wɔ́ manngʋn bie sa a,
24 anɩn wɔ́ like'n mɔ ɛ 'fa man Nyanmɩan'n, yaci yɩ́ ɛbɛlɛ, kɔ tʋa wɔ́ manngʋn'n bɛ sésie bɛ́ afian, nán afɩ a sa a fa wɔ́ like nɩn a man Nyanmɩan.
25 “Sɛ sʋanlan bie kɔ sanman wɔ́, mɔ ɛmɔ kɔ fa atɩn'n mɔ bɛ lɛ kɔ'n, ɛbɛlɛ ala, tʋa yɩ́, ɛmɔ sésie ɛjɔlɛ sɔ'n bɛtɛɛ sʋ, nán ɔ'a nva man wɔ́ ɔ'a mman man kpain'n m'ɔ di ɛjɔlɛ'n, nán yɩ́ kʋsʋ ɔ'a nva man wɔ́ ɔ'a mman man nzalafʋ'n, nán b'a ndʋ man wɔ́ fiadɩ.
26 Nɩan, mɩɩn kan yɩ́ ananhɔlɛ mɩn kele wɔ́ kɛ sɛ ɛ yuelɩ man yɩ́ kalɛ'n kʋalaatin tua a, sɛ yɩ́ babulu kʋn bɔbɔ ka wɔ́ sʋ a, ɛ fi fiadɩ sua nɩn anun ɛ ngɔ fite man lé.
Ajaa ɛtʋan nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
27 “Bɛ hanlɩn bɛ helelɩ yɛ́ nan-mɔ kɛ: Ɛ ngɔ tʋn man ajaa.
28 Nan mɩ́n dɩɛ, mɩɩn kan mɩn kele ɛmɔ kɛ sʋanlan m'ɔ kɔ hulo balasua m'ɔ tɩ man yɩ́ yɩ mɔ yɩ́ nwʋn nna ajʋnlɩn kɔ a yɩ́ ti anun'n, sʋanlan sɔ'n, anɩn ɔ'a tʋn ajaa yɩ́ ahʋnlɩn nɩn anun dada angʋnmɩn.
29 Sɛ wɔ́ nyɩn fama'n yɛ̂ ɔ cʋɩn wɔ́ kɔ ɛtɛ nɩn anun an, tu yɩ́ tʋ mʋa. Sɛ ɛ minlin wɔ́ nwʋnnaan'n lɩka bie nán ɛ nyan ngʋan an, ɔ tɩ kpa ɔ tala kɛ wɔ́ munmuan'n kʋalaa kɔ hɔ sɩ̂n'n m'ɔ le man ayuelɩɛ nɩn anun.
30 Sɛ wɔ́ sa fama'n yɛ̂ ɔ cʋɩn wɔ́ kɔ ɛtɛ nɩn anun an, kpɛ tʋ mʋa. Sɛ ɛ kpɛ wɔ́ sa'n kʋn nán ɛ nyan ngʋan an, ɔ tɩ kpa ɔ tala kɛ ɛ kɔ fa yɩ́ nnyuan'n ɛ kɔ hɔ sɩ̂n'n m'ɔ le man ayuelɩɛ nɩn anun.
Eyila nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
(Matie 19.9, Maakɩ 10.11-12, Luku 16.18)
31 “Ɛsɛ bɛ hanlɩn bɛ helelɩ yɛ́ nan-mɔ kɛ: Sɛ sʋanlan kʋn kulo kɛ ɔ yila yɩ́ yɩ a, anɩn ɔ hɛ́lɛ kalata m'ɔ kele kɛ b'a yila'n ɔ fá mán yɩ́.
32 Nan mɩ́n dɩɛ, mɩ́n nwan: Belenzua kʋn mɔ yɩ́ yɩ a mmɔ man bian, sɛ ɔ yila yɩ́ maan belenzua fʋfɔlɛ ja yɩ́ a, anɩn ɔ'a man balasua nɩn a tʋn ajaa. Yɛ̂ sʋanlan kʋsʋ m'ɔ kɔ ja balasua mɔ yɩ́ hun a yila yɩ́'n, anɩn sʋanlan sɔ nɩn a tʋn ajaa.
Ndâ ɛhan nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
33 “Ɛmɔ tɩlɩ kɛ bɛ hanlɩn bɛ helelɩ yɛ́ nan-mɔ kɛ: Like mɔ ɛ kɔ han ndâ wɔ Nyanmɩan anyunnun kɛ ɛ 'yɔ'n, n'ɛ kpɔ ndâ'n, nan yɔ like sɔ'n sakpa.
34 Mɩ́n dɩɛ, mɩɩn kan mɩn kele ɛmɔ kɛ nán bɛ kan ndâ bɔbɔ fɩ́ɩ́. Nán bɛ kan ndâ bɛ fa anwunno nɩn adanzɩɛ, ɔ sanlɩn kɛ ɛlɔ yɛ̂ Nyanmɩan belemgbin bia'n wɔ ɔ.
35 Nán bɛ kan ndâ bɛ fa asɩɛ nɩn adanzɩɛ, ɔ sanlɩn kɛ asɩɛ'n tɩ Nyanmɩan bia m'ɔ sesie yɩ́ ja sʋ ɔ. Nán bɛ kan ndâ bɛ fa Zoluzalɛmʋn kulo nɩn adanzɩɛ, ɔ sanlɩn kɛ ɛbɛlɛ tɩ Nannan Nyanmɩan Kpili kulo.
36 Nán bɛ kan ndâ bɛ fa sʋanlan ati nɩn adanzɩɛ, ɔ sanlɩn kɛ ɛmɔ ngʋala man kɛ bɛ man bɛ́ ti enyuan kʋnmgba cein fi fufue anaan bile.
37 Ɛmɔ hán yɩ́ tika kɛ: ‘Yuo’ anaan ‘Cɛcɛ.’ Yɩ́ nzin dɩɛ'n kʋalaa mɔ bɛ kan bɛ gua sʋ'n, ɔ fi Abɔnsanmʋn ɛlɔ.
Bɛ́ mɔ bɛ kele yɛ́ yalɛ nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
(Luku 6.29-30)
38 “Ɛsɛ bɛ hanlɩn bɛ helelɩ yɛ́ nan-mɔ kɛ: Sɛ sʋanlan bɔ wɔ́ nyɩn kʋn an, bɔ yɩ́ dɩɛ'n bie sie yɩ́ bʋsʋ. Sɛ sʋanlan tu wɔ́ je kʋn an, tu yɩ́ dɩɛ'n bie sie yɩ́ bʋsʋ.
39 Nan mɩ́n dɩɛ, mɩɩn kan mɩn kele ɛmɔ kɛ sɛ sʋanlan yɔ ɛmɔ ɛtɛ a, nán bɛ yɔ bie bɛ sie yɩ́ bʋsʋ. Sɛ sʋanlan kpacɩ wɔ́ nyɩn fama nɩn asʋ a, kaci bɛ̂'n maan ɔ kpácɩ sʋ.
40 Sɛ sʋanlan bie sanman wɔ́ nán yɩ́ nwan ɔ 'de wɔ́ taladɩɛ'n mɔ ɛ wula yɩ́ bʋ nɩn an, fa mɔ ɛ wula yɩ́ sʋ'n kʋsʋ bʋka sʋ man yɩ́.
41 Sɛ mân mgbain'n-mɔ bie fa yɩ́ ninnge tinndin wɔ́ kɛ ɛ sʋ́a ɛ hɔ́ sóman yɩ́ atɩn cilo kʋn an, kɔ dede ju cilo nnyuan.
42 Sʋanlan sɛlɛ wɔ́ like a, fa man yɩ́. Sɛ sʋanlan kulo kɛ ɔ fɛ wɔ́ like a, n'ɛ yɔ yɩ́ abɔlɛ.
Ehulo m'ɔ di kɛ yɛ kulo bɛ́ mɔ bɛ kpɔ yɛ́ nɩn anwʋn ɛjɔlɛ'n
(Luku 6.27-36)
43 “Ɛmɔ tɩlɩ kɛ bɛ́ nwan: Kulo wɔ́ manngʋn, nán kpɔ sʋanlan m'ɔ kpɔ wɔ́'n.
44 Nan mɩ́n dɩɛ mɩɩn kan mɩn kele ɛmɔ kɛ ɛmɔ húlo bɛ́ mɔ bɛ kpɔ ɛmɔ'n. Ɛmɔ sɛ́lɛ Nyanmɩan bɛ mán bɛ́ mɔ bɛ kele ɛmɔ ahʋlʋwa'n,
45 nán ɛmɔ a kaci ɛmɔ Asɩ'n m'ɔ wɔ anwunno nɩn amma. Afɩ Nyanmɩan man eyua'n fi ɔ man meninkpa'n-mɔ nʋn ɛtɛfʋɛ'n-mɔ kʋalaatin. Ɔ man esue'n tɔ ɔ man bɛ́ mɔ bɛ bɔ bala kpa ɔ nʋn bɛ́ mɔ bɛ yɔ ɛtɛ'n.
46 Sɛ bɛ́ mɔ bɛ kulo ɛmɔ nɩn ala yɛ̂ ɛmɔ kulo bɛ́ a, anɩn nzu nvasʋɛ dɩɛ yɛ̂ ɛmɔ nyan yɩ́ wɔ Nyanmɩan ɛlɔ ɔ? Ɛtɛfʋɛ kɛ bɛ́ mɔ bɛ dide ajule'n, kɛ bɛ́ kʋsʋ bɛ yɔ yɩ́ nɩn ala anɩn.
47 Sɛ ɛmɔ anianman'n-mɔ ala yɛ̂ ɛmɔ bisa bɛ́ ahɩn an, anɩn nzu like kpili dɩɛ yɛ̂ ɛmɔ a yɔ ɔ? Bɛ́ mɔ bɛ nne man Nyanmɩan bɛ nni man'n, kɛ bɛ́ kʋsʋ bɛ yɔ yɩ́ nɩn ala anɩn.
48 Yɩ́ sɔ ati, kɛmɔ ɛmɔ Asɩ m'ɔ wɔ anwunno'n tɩ sʋanlan kpa'n, ɛmɔ kʋsʋ káci meninkpa.