12
Zozi nʋn ɛnwʋnmɩan ele cɩan'n
(Maakɩ 2.23-28, Luku 6.1-5)
1 Ɛhɩ anzin, *ɛnwʋnmɩan ele cɩan kʋn, Zozi nʋn yɩ́ menian'n-mɔ kɔ kpɛ nun *bele ebo kʋn asʋ. Anɩn ɛhɔɛ lɛ kun yɩ́ menian'n-mɔ, nán b'a tɩtɩ bele'n bie b'a li.
2 Mɔ *Falisifʋɛ'n-mɔ nwunlin yɩ́ sɔ'n, bɛ kɔ han bɛ kɔ hele Zozi kɛ: “Nɩan, like mɔ yɛ́ mala'n tua yɛ́ kɛ nán yɛ yɔ yɩ́ ɛnwʋnmɩan ele cɩan'n, wɔ́ menian'n-mɔ yɔ.”
3 Ɛhɩ a, Zozi nwan: “Mɔ ɛhɔɛ hunlin *Davidi nʋn yɩ́ menian'n-mɔ'n, like'n mɔ bɛ yɔlɩ mɔ b'a hɛlɛ'n, ɛmɔ kɩnngalɩ man yɩ́ lé ɔ?
4 Ɔ nʋn yɩ́ menian'n-mɔ bɛ wʋlʋlɩ Nyanmɩan sua nɩn anun. Kpaʋn'n-mɔ mɔ b'a fa b'a man Nyanmɩan, mɔ yɛ́ mala'n kele kɛ sʋanlan fɩ́ɩ́ n'ɔ di bie kɛ Nyanmɩan *tɛɛyɩfʋɛ'n-mɔ ala'n, bɛ lili kpaʋn sɔ'n-mɔ.
5 Asʋ ɛmɔ kɩnngalɩ man yɩ́ Moyizɩ mala nɩn anun lé kɛ tɛɛyɩfʋɛ'n-mɔ mɔ bɛ di junman ɛnwʋnmɩan ele cɩan'n Nyanmɩan awulo nɩn anun'n, bɛ tʋn mala'n, kʋsʋ bɛ mmu man bɛ́ kɛ bɛ yɔ ɛtɛ ɔ?
6 Nan mɩɩn kan mɩn kele ɛmɔ kɛ sʋanlan kʋn wɔ ɛwa, ɔ tɩ kpili tala Nyanmɩan awulo'n.
7 Nyanmɩan hanlɩn kɛ: Mɩn kulo kɛ menian'n-mɔ nwun anwunnvoe bɛ́ afian ɔ tala tɛɛ ɛyɩɛ nɩn anwʋn ninnge'n mɔ bɛ yɔ bɛ man mɩ́n'n. Sɛ ɔ tɩ kɛ ɛmɔ tɩ ɛjɔlɛ ɛhɩ abʋ a, ahan ɛmɔ mmua man menian'n-mɔ kpɔfʋndɛɛ.
8 Ɔ sanlɩn kɛ *Mân Baa'n y'ɔ sie ɛnwʋnmɩan ele cɩan nɩn ɔ.”
Zozi 'ba man bian kʋn mɔ yɩ́ sa a jɔ nɩn anwʋn sa
(Maakɩ 3.1-6, Luku 6.6-11)
9 Bɛ hanlɩn ɛhɩ m'ɔ yuelɩ'n, Zozi fi ɛbɛlɛ yɩ́ nʋan y'ɔ le bɛ́ asɔnɩn sua nɩn anun.
10 Anɩn bian kʋn wɔ asɔnɩn sua nɩn anun, yɩ́ sa kʋn a jɔ. Bɛ́ mɔ bɛ wɔ ɛbɛlɛ'n, bɛ kɔ bisa Zozi kɛ: “Asʋ yɛ́ mala'n kele kɛ yɛ mán wuluwafʋɛ bie anwʋn sá *ɛnwʋnmɩan ele cɩan nɩn ɔ?” Bɛ lɛ bisa yɩ́ sɔ bɛ nɩan m'ɔ kɔ bua'n, nán b'a jinlan sʋ b'a se kɛ ɔ'a tʋn mala.
11 Ɛhɩ a, Zozi nwan: “Sɛ ɛmɔ anun bie le yɩ́ bʋa kʋn nán sɛ ɔ tɔ kunman nun ɛnwʋnmɩan ele cɩan nɩn an, asʋ ɔ ngɔ ju man kunman nɩn anun ɔ ngɔ yɩ man yɩ́ ɔ?
12 Sʋanlan anwʋn cian tala bʋa! Yɩ́ ti, yɛ̂ mala'n kele kɛ ɛnwʋnmɩan ele cɩan'n, yɛ yɔ́ sʋanlan ye.”
13 Zozi kacili yɩ́ nyɩn wuluwafʋɛ nɩn anwʋn ɛlɔ a, yɩ́ nwan: “Tɩnngɛ wɔ́ sa nɩn anun.” Bian'n 'tɩnngɛ yɩ́ sa nɩn anun an, asaa kɔ tɩnngɛ fɔ́ʋ́n kɛ nunhan kʋn'n.
14 Mɔ Falisifʋɛ'n-mɔ nwunlin mɔ Zozi a yɔ'n, bɛ kɔ hɔ yɩ́ ti ahuan, bɛ lɛ kpʋnndɛ atɩn mɔ bɛ sɩn sʋ a, bɛ kɔ nyan yɩ́ bɛ kɔ hun yɩ́'n.
Sʋanlan'n mɔ Nyanmɩan a fɛlɛ yɩ́'n
15 Mɔ Zozi tɩlɩ kɛ bɛ lɛ kpʋnndɛ yɩ́ bɛ kun yɩ́'n, ɔ fi ɛbɛlɛ lɩka sɔ'n ɔ jasʋlɩ. Mɔ ɔ 'kɔ'n, menian dɔʋn kpa sili yɩ́ sʋ. Ɔ manlɩn nwuluwafʋɛ'n-mɔ kʋalaa anwʋn salɩ.
16 Nan kʋsʋ ɔ totualɩ bɛ́ kɛ nán bɛ kɔ bɔ yɩ́ nwʋn kpayɛ kɛ yɩ́ yɛ̂ ɔ'a man b'a tɩ akpɔlɛ ɔ.
17 Ɔ man Nyanmɩan kpɔmanfʋɛ *Ezayi ɛjɔlɛ'n m'ɔ hanlɩn'n kpɩnlɩn sʋ. Ɔ hanlɩn kɛ Nyanmɩan nwan:
18 Nɩan, mɩ́n akʋa'n mɔ m'an yɩ yɩ́'n, mɩn kulo yɩ́
m'an fa mɩ́n lʋa'n kʋalaa m'an wula yɩ́ nun.
Mɩn 'fa mɩ́n Wawɛ'n mɩn wula yɩ́ nun,
ɔ 'kan mɩ́n ndɛɛ ebua nɩn anwʋn ɛjɔlɛ
ɔ kele mân mân'n-mɔ.
19 Ɔ nʋn sʋanlan fɩ́ɩ́ bɛ ngɔ su man akpʋlʋwa lé,
ɔ ngɔ tɛtɩan man lé, bɛ ngɔ tɩ man yɩ́ ngan gua sʋ lé.
20 Ndɛɛ'n mɔ ɔ'a bɩlɩ'n, ɔ mmu man nun,
kanlannɩɛ mʋnnzʋn-mʋnnzʋn'n, ɔ nnuan man yɩ́.
Ɔ 'yɔ sɔ dede ɔ man ananhɔlɛ'n di kunnunmun.
21 Mân mân'n-mɔ kʋalaa 'ba susu bɛ́ ti bɛ gua yɩ́ sʋ.
Zozi nʋn Bɛlɩzebulu
(Maakɩ 3.22-30, Luku 11.14-23)
22 Ɛhɩ, bɛ kɔ fa sʋanlan kʋn bɛ kɔ bɛlɛ Zozi. Sʋanlan sɔ'n, wawɛ ɛtɛ wɔ yɩ́ nun, ɔ'a man yɩ́ nyɩn nɩn a sin ɛsɛ ɔ a tɔ amunle. Zozi kɔ man sʋanlan sɔ'n kɔ jʋjɔ ɛsɛ ɔ kɔ nwun asɩ.
23 Ɛjɔlɛ'n sinlin menian'n-mɔ kʋalaa anwʋn, bɛ́ nwan: “Asʋ nán belemgbin *Davidi anʋnman nɩn an?”
24 Nan mɔ *Falisifʋɛ'n-mɔ tɩlɩ ɛjɔlɛ sɔ'n, bɛ́ nwan: “*Bɛlɩzebulu m'ɔ tɩ mmɔnsanmʋn'n-mɔ kpain'n, yɩ́ yɛ̂ ɔ'a man sʋanlan ɛhɩ tunmin m'ɔ fa fʋan wawɛ ɛtɛ'n-mɔ ɔ.”
25 Kɛmɔ anɩn Zozi sɩ ajʋnlɩn'n m'ɔ wɔ bɛ́ ti nɩn anun'n, ɔ kɔ han kɔ hele bɛ́ kɛ: “Belemgbin mân kʋn mɔ nun menian'n-mɔ kpɛ bɛ́ nyɩn bɛ kʋn ɛlɔɛ'n, mân sɔ'n bɔ. Kulo kʋn, anaan afilie kʋn mɔ nun menian'n-mɔ kpɛ bɛ́ nyɩn bɛ kʋn ɛlɔɛ'n, kulo sɔ'n, anaan afilie sɔ nɩn abʋsʋ bɔ.
26 Sɛ *Satan fʋan m'ɔ tɩ yɩ́ dɩɛ nɩn an, anɩn ɔ nʋn yɩ́ nwʋn lɛ kʋn, ɔ 'yɔ sɛ nán yɩ́ mân nɩn a hɔ yɩ́ nyunnun?
27 Sɛ ɛmɔ jʋnlɩn kɛ Belɩzebulu yɛ̂ ɔ man mɩ́n tunmin maan mɩn fa mɩn fʋan wawɛ ɛtɛ'n-mɔ a, anɩn ɛmɔ menian'n-mɔ dɩɛ, nwan yɛ̂ ɔ man bɛ́ tunmin maan bɛ fʋan wawɛ ɛtɛ'n-mɔ ɔ? Ɛmɔ menian'n-mɔ kele kɛ ɛmɔ di fʋɔ.
28 Nan sɛ Nyanmɩan Wawɛ'n yɛ̂ mɩn fa mɩn fʋan wawɛ ɛtɛ'n-mɔ a, anɩn ɔ kele kɛ Nyanmɩan Belemgbin elie mɛlɛ nɩn a tʋ ɛmɔ.
29 “Sʋanlan mɔ yɩ́ nwʋn yɔ sɩ kpa'n, sʋanlan fɩ́ɩ́ ngʋala man kɛ ɔ kɔ wʋlʋ yɩ́ sua nɩn anun ɔ wua yɩ́ ninnge nɩn ɔ. Sannan ɔ 'di mʋa ɔ cɩcɩ yɩ́ kʋalaaka nán ɔ'a hʋala yɩ́ wua.
30 “Sʋanlan m'ɔ tɩ man mɩ́n dɩɛ'n, anɩn ɔ kpɔ mɩ́n. Sʋanlan kʋsʋ m'ɔ nʋn mɩn ngohuan man ninnge'n-mɔ anʋan'n, sʋanlan sɔ'n, anɩn ɔ bɔ bɛ́ asanndɩɛ.
31 Yɩ́ sɔ ati, mɩɩn kan mɩn kele ɛmɔ kɛ: Ɛtɛ biala mɔ sʋanlan kɔ yɔ'n, ɔ nʋn ɛjɔlɛ ɛtɛ biala mɔ sʋanlan kɔ han'n, Nyanmɩan kʋala kɛ ɔ fa yɩ́ nwʋn sa ɔ ce yɩ́. Nan sʋanlan m'ɔ kɔ han ɛjɔlɛ ɛtɛ kɔ tia Wawɛ Nwannzan-nwannzan'n, Nyanmɩan nva man yɩ́ ɛtɛ'n ɔ nje man yɩ́ lé.
32 Sʋanlan biala m'ɔ kɔ han ɛjɔlɛ kɔ tia mân Baa'n, Nyanmɩan 'fa yɩ́ nwʋn sa ɔ ce yɩ́. Nan sʋanlan biala m'ɔ kɔ han ɛjɔlɛ ɛtɛ ɔ kɔ tia Wawɛ Nwannzan-nwannzan'n, Nyanmɩan nva man yɩ́ ɛtɛ'n ɔ nje man yɩ́ mɛlɛ ɛhɩ anun ɔ nʋn mɛlɛ'n m'ɔ lɛ ba nɩn anun.”
Ɔ le baka kʋn nʋn yɩ́ mma
(Luku 6.43-45)
33 “Baka kpa nɩn asʋ yɛ̂ bɛ tɩ mma kpa nɩn ɔ. Baka ɛtɛ nɩn asʋ kʋsʋ yɛ̂ bɛ tɩ mma ɛtɛ nɩn ɔ. Ɔ sanlɩn kɛ baka kʋn m'ɔ jin'n, sɛ ɔ tɩ kpa o, sɛ ɔ tɩ ɛtɛ o, yɩ́ mma m'ɔ kɔ su'n yɛ̂ bɛ fa bɛ nwun yɩ́ ɔ.
34 Ati anun ɛtɛ mma kɛ owo, ɔ 'yɔ sɛ nán ɛmɔ a han ɛjɔlɛ kpa? Afɩ ɛjɔlɛ m'ɔ wɔ ahʋnlɩn nɩn anun'n, y'ɔ fite bɛ́ nʋan ɔ.
35 Sʋanlan mɔ yɩ́ ti anun tɩ kpa'n, ɛjɔlɛ m'ɔ tɩ kpa'n yɛ̂ ɔ fi yɩ́ nʋan fite ɔ. Sʋanlan kʋsʋ mɔ yɩ́ ti anun tɩ ɛtɛ'n, ɛjɔlɛ ɛtɛ yɛ̂ ɔ fi yɩ́ nʋan fite ɔ.
36 Mɩɩn kan mɩn kele ɛmɔ kɛ: Ndɛɛ ebua cɩan nɩn anun, mgban-mgban ɛjɔlɛ'n mɔ menian'n-mɔ hanlɩn'n, bɛ 'nwun yɩ́ nwʋn ɛjɔlɛ.
37 Afɩ ɛjɔlɛ m'ɔ fi wɔ́ nʋan kɔ fite'n, yɩ́ nwʋn yɛ̂ bɛ 'nɩan bɛ bua wɔ́ ndɛɛ ɔ.”
Menian'n-mɔ 'ba bisa Zozi asinbɛnwʋn like kʋn
(Maakɩ 8.11-12, Luku 11.29-32)
38 Mɔ Zozi hanlɩn sɔ yuelɩ'n, *mala nɩn asʋ mgbain'n mmie-mɔ nʋn *Falisifʋɛ'n mmie-mɔ kɔ han kɔ hele Zozi kɛ: “Kpain, yɛ kulo kɛ ɛ yɔ asinbɛnwʋn like kʋn maan yɛ nɩan.”
39 Ɛhɩ a, Zozi nwan: “Ajulisʋ menian ɛtɛfʋɛ ɛhɩ-mɔ mɔ bɛ nzʋ man Nyanmɩan ananhɔlɛ nun'n lɛ kpʋnndɛ asinbɛnwʋn like bɛ nɩan. Bɛ nyɔ man asinbɛnwʋn like fɩ́ɩ́ kʋ́n bɛ ngele man bɛ́ kɛ Nyanmɩan kpɔmanfʋɛ Zonasɩ dɩɛ nɩn ala.
40 Afɩ kɛmɔ Zonasɩ lili cɩan nsan ejue kpili nɩn akunnun'n, yɩ́ sɔ kʋsʋ ala, *Mân Baa'n 'ba li cɩan nsan asɩɛ nɩn abʋ.
41 Ndɛɛ ebua cɩan nɩn anun, Ninninvʋ amma'n-mɔ 'bu ajulisʋ menian'n-mɔ fʋɔ. Ɔ sanlɩn kɛ mɔ Ninninvʋ kulo nɩn asʋ amma'n-mɔ tɩlɩ Nyanmɩan Anʋan Ɛjɔlɛ'n mɔ Zonasɩ hanlɩn'n, bɛ nunlin bɛ́ nwʋn bɛ kacili bɛ́ abalabɔ'n. Nan sʋanlan kʋn wɔ ɛwa, ɔ tɩ kpili tala Zonasɩ.
42 Ndɛɛ ebua cɩan nɩn anun, balasua'n m'ɔ tɩ Saba mân nɩn asʋ belemgbin'n, ɔ 'bu ajulisʋ menian'n-mɔ fʋɔ. Ɔ sanlɩn kɛ yɩ́ m'ɔ fi mʋa'n, ɔ walɩ tielɩ Salomʋn bɛngɛlɛfʋɛ ɛjɔlɛ'n m'ɔ kan'n. Nan kʋsʋ sʋanlan kʋn wɔ ɛwa, ɔ tɩ kpili tala Salomʋn.
Wawɛ ɛtɛ nɩn esa ɛwalɛ nun
(Luku 11.24-26)
43 “Mɛlɛ mɔ wawɛ ɛtɛ kʋn fi sʋanlan kʋn anun kɔ fite'n, ɔ kɔ kpʋnndɛ lɩka wʋwʋsɩɩ'n-mɔ ɔ tanlan de yɩ́ ɛnwʋnmɩan.
44 Sɛ ɔ kpʋnndɛ nán ɔ'a nnyan man bie a, anɩn yɩ́ nwan: ‘Man n zá mɩ́n nzin n gɔ́ mɩ́n lɩka daba'n mɔ n vi n jasʋlɩ'n.’ Sɛ ɔ sa ba nán ɔ nwun kɛ sua'n tɩ to, b'a kpɔkpʋan nun b'a sesie nun kanlanman kpa a,
45 ɔ sa yɩ́ nzin ɔ kɔ kpʋnndɛ yɩ́ manngʋn nsʋ mɔ bɛ́ ti anun tɩ ɛtɛ kpa bɛ tala yɩ́ ɔ. Ɔ nʋn bɛ ba a tanlan ɛbɛlɛ. Sian dɩɛ, sʋanlan sɔ'n, ɛsɛcɩɛ m'ɔ kɔ sɛcɩ'n, ɔ tala daba'n. Kɛ ajulisʋ menian ɛtɛfʋɛ ɛhɩ-mɔ asɩtanlan'n 'yɔ yɩ́ nɩn ala anɩn.”
Zozi anianman'n-mɔ nʋn yɩ́ nin
(Maakɩ 3.31-35, Luku 8.19-21)
46 Zozi anʋan a ndɔ man, yɩ́ nianman'n-mɔ nʋn yɩ́ nin bɛ kɔ a. Anɩn bɛ jijin gua nɩn asʋ bɛ 'kpʋnndɛ atɩn bɛ kan ɛjɔlɛ bɛ kele yɩ́.
47 Sʋanlan kʋn kɔ han kɔ hele yɩ́ kɛ: “Nɩan, wɔ́ nin nʋn wɔ́ nianman'n-mɔ jijin gua sʋ ɛlɔ bɛ 'kpʋnndɛ kɛ bɛ kan ɛjɔlɛ bɛ kele wɔ́.”
48 Zozi kɔ bua sʋanlan sɔ'n kɛ: “Mɩ́n nin'n y'ɔ le nwan, yɛ̂ mɩn nianman'n-mɔ y'ɔ le nwan-mɔ?”
49 Nan ɔ tɩnngɛlɩ yɩ́ sa yɩ́ menian'n-mɔ anwʋn an, yɩ́ nwan: “Ɛmɔ nɩ́an, mɩ́n nin nʋn mɩ́n nianman'n-mɔ, bɛ́ yɛ̂ bɛ gugua ɛwa nɩn ɔ.
50 Ɔ sanlɩn kɛ sʋanlan m'ɔ yɔ mɩ́n Sɩ'n m'ɔ wɔ anwunno ɛlɔ nɩn akunnun like'n, sʋanlan sɔ'n tɩ mɩ́n nianman belenzua, ɔ tɩ mɩ́n nianman balasua, ɔ tɩ mɩ́n nin.”