12
Artwe akurne areyele apmere akweke merne kripethe-akerte arntarnte-areme alartetye itne-kenheke
(Matthew 21:33-46; Luke 20:9-19)
Jesus-ele angkentye arrpenhe artemele angkeke, “Apmere arrpenhele, apmereke-artweye anyentele arne kripethe areye kele ngkerneke. Re arrkngerte ngkerneke itepe arrpe-anenhele, iperte atnyetyeke nhenge kripethe itnenhe ingkele arterte-iletyeke ngkwarle mpwaremele. Re apmere arlpentye akngerre arteke nhenge re akertne-ngentyele arerle-anetyenhenge tyerrtye areyele-arle merne anyelkngele ineketye. Urreke re apmere arrpenhe-werne alhetyenhenge, re merne ngkernentye akngerre ikwerenhe artwe arrpenhe itnenhene antherle-alheke ikwere arntarnte-aretyeke. Kele imerte re apmere ikwerenhe-ngentyele impemele apmere arrpenhe ikwere-werne alheke urrekeke-atwetye anetyeke. Kenhe urreke kripethe yanhe areye amangkemele mpenge-irrerlenge, artwe apmere yanheke-artweye re urrkapentye anyente ikwerenhe yanhe ikwere-werne yernirtneke. Alartetyele anteme urrkapentye renhe yerneke kripethe akngetye-alpetyeke akwele, akalkelhe-ilekenge ikwerenhe akwele. Kenhe mpwarentye akngerre areyele renhe arntwirrkewarremele atwerrirreke imerte yernirtnemele iltye-ante. Kele apmereke-artweyele urrkapentye akngerrele arrpenhe anteme yerneke. Kenhe garden arntarnte-arentye akngerre itne akenhe akaperte atweke, iltemele renhe yernirtneke. Kenhe apmereke-artweyele arrpenhe anteme yerneke. Kenhe itne renhe atwemele, irrerlknge atweke renhe. Re akwetethe yernetyame arrpenhe areye-arlke, mpwarentye akngerre areyele itnenhe alakenhe akwete mpwaretyame. Arrpenheme itne atwetyame warele. Kenhe arrpenheme akenhe itne atwetyame irrerlkngeke-antele. Kele imerte, artwe kripethe ngkernentye akngerre yanheke-artweye re-arrpe angkeke, ‘Iwenhe-ame the mpwaretyenhe? Alere atyinhe anyente-arle, re impene anthurre atyenge the apeke renhe yernemere-artaye, itne apeke renhe awerrirretyenhenge atwerrirretyakenhele.’ Kele renhe yerneke. Kenhe mpwarentye akngerre areyele akenhe renhe arnarewarremele itneke-werne-atheke apetyerlenge, itne-arrpe angkerreke, ‘Yanhe araye, alere apmereke-artweye-kenhe nhenhe-werne apetyerlenge. Anwerne renhe irrerlknge atwerrirreye, kele anwerne imerte ahelhe nhenhe ikwerenge rakewarremele!’ Kele itne renhe arntirrkwewarremele tnyante atwerrirreke, renhe apmere merne ngkernentye akngerrenge-ntyele aketheke iwerrirremele.”
Ikwere iperrele Jesus-ele itnenhene apayuthneke, “Iwenhe-ame artwe apmere yanheke-artweyele mpwaretyenhe urrkapentye akngerre areyeke rarle apmere ikwerenhe-werne apetyalpemele? Nhenge re apetyalpemele akurne anthurre yanhe areye irrerlknge atwetyenhe. Ikwere iperrele re mpwarentye akngerre arrpenhe itnenhene kripethe ngkernentye akngerre renhe anthetyenhe itne arntarnte-aretyeke.” 10 Kenhe Jesus re akenhe itnenhene aremele angkeke, “Mwantye itirrewarraye Payepule ikwerele atyenge-akerte-arle angkentye angkeme:
‘Kenhe apwerte renhe-arle urrkapentye akngerre itne akethe-werne iwerrirreke,
kenhe arrpenhe areyele akenhe Apwerte nhenge apmere anthurreke arrerneke,
apwerte nhenge arrpenhe ingkirrekenge mwerre akngerre anthurre ulkere!
11 Ngkartele apwerte renhe akngakemele yanhe ikwere arrerneke.’ Psalm 118:22-23.
“Alakenhe itne Payepule-nge intelhe-ileke. Kele anwerne ingkirrekele areme apwerte nhenge yanhe ikwerele tnerle-anerlenge arratye mwerre akngerre anthurre.”
12 Kenhe Jew alartetye areyele akenhe awerrirreke angkentye-arle Jesus-ele ilerlenge artentye akngerre-akerte, itne itelarerrirreke itne-akerte-arle angkeke, itnenhe ilpernemele. Itne renhe arntwirrkewarretyeke. Kenhe itne atere awelhemele renhe impeke nhenge tyerrtye areye itneke ahele-irreme-ketye.
Mane apeke anthetyeke apmere Rome-arenye alartetye, arrangkwe apeke?
(Matthew 22:15-22; Luke 20:20-26)
13 Jew akngerrepate areye anyente-irremele angkerretyame, Jesus renhe ularele apayuthnetyeke, urrtyirremele, rarle apale angkemere. Itne itirrewarretyame, re apeke apale angkerlenge itne renhe arntwirrkewarretyeke imerte Rome-arenye alartetye iltye anthetyenhenge. 14 Itne alhemele ikwere angkeke, “Akaltyele-anthenhe-anthenhe-aye, anwerne itelareme unte tyerrtye ingkirrekeke akwetethe arratye angkentye akngerre. Unte tyerrtye akngerre areyeke-arlke akwenpe anthurre angkemele. Unte-arle angkentye arratye Ngkarte ikwere-akerte itneke ileme. Kele arratye mwerre rarle. Nthakenhe-ame unte itirreme? Kele mwerre-ame anwerne tax mane artwe alartetye Caesar anthetyeke? Nthakenhe-ame anwerne irreye?”
15 Kele Jesus-ele itelareke itne-arle renhe ularele ware apayuthnetyeke aneke re imerte itneke alakenhe-arle angkemele, “Arrantherre kwenhe tyerrtye urrtyirremele ware-arle anerlte-aneme mwerre akwele. Iwenheke-ame arrantherre ayenge urrtyirremele apayuthneme? Atyenge-werne mane ngkweltye anyente akngetyaye, arrantherre-arle Caesar renhe anthentye akngerre, the renhe aretyeke.”
16 Itne arratye akngetyemele renhe antheke. Mane ngkweltye areke-arle iperre, Jesus-ele itnenhe apayuthneke, “Inngerre-arlke arritnye-arlke angwenhe-kenhe-ame ngkweltye ikwerele aneme?”
Kenhe itne ikwere angkirtnerlenge, “Artwe nhenge Caeser.”
17 Awethe Jesus itneke angkeke, “Arne Caesar-kenhe areye renhe anthirtnewarraye. Kenhe iwenhe apeke renhe Ngkarte-kenhe, Renhe anthirtnewarre.”
Kenhe itne Jesus renhe awerrirreke angkerlenge itne apatewarremele nthakenhe-irretyeke itirrewarreke.
Ayeye nhenge Ngkarte-akerte nthakenhe-arle re nhenge tyerrtye areye ilweke-arle-iperrenge itethe-ilirtneme
(Matthew 22:23-33; Luke 20:27-40)
18 Tyerrtye arrpenheme Sadducee areye-arle akeme, itne Jesus-werne apetyewarreke. Nhenhe areye angkerrirretyarte Ngkartele-arle akwele tyerrtye ilweke-arle-ngentyele areye itethe-ilirtnetyeke arrangkwe. Itne Jesus renhe apayuthnerrirreke, 19 “Akaltyele-anthenhe-anthenhe-aye, arrule artwe Moses-ele pipe-ke intelhe-ileke anewenhenge angwenhe apeke ikwere-atherre-akerte. Kele imerte artwe anewikwe re apeke ampeke arrangkwe akwete-arle ilweke, kenhe atyeyikwe re anteme-arle warlekwerte renhe anewe akemele, anewenhenge atherre-arle ampe atnyenetyeke kikweke. 20 Kenhe lyete anwerne angkentye kenhenge-nhenge seven pele-akerte ngkwenge ileme. Kenhe artwe atyeyenhenge areye itne amangkemele akngerre-irrerirremele, meye anyentenge uthene akngeye anyentenge uthene itnekenhe. Kenhe kake akngerrele nhenge re anewe akeke ampeke arrangkwe akwete-arle ilweke. 21-22 Kenhe atyeyikwe re anteme-arle arelhe warlekwerte renhe anewe akeke, kele imerte re anteme-arle ampeke arrangkwe ilwemele. Kele anyenteke-anyentele atyeyikwe yanhe areyele arelhe warlekwerte yanhe renhe anewe akeke. Kele imerte itne anyenteke-anyente anteme ilwerrirremele, ampeke arrangkwe akwete. Kele ikwerenge-ntyele, arelhe yanhe re anteme-arle ilwemele. 23 Kenhe urreke re akenhe, Ngkarte re itnenhene itethe-ilintye-alpetyenhe, kenhe anewe angwenhe-kenhe-arle-ame re anetyenhe? Anwerneke ilaye.”
24 Jesus itneke angkirtnerlenge, “Arrangkwe, arrantherre untyeme itirreme, akutne iwenhele arrule intelhe-ileke-akerte Payepule-nge. Arrantherre akutne Ngkarteke nhenge arne iwenhe apeke-arle Re ngangkerele mpwaremeke. 25 Kenhe tyerrtye areye akenhe itne ilweke-arle iperre itne itethe-irrirtneke, anewe akerretyakenhe anetyenhe. Itne utnenge alkere-arenye areye-arteke alkerele anetyenhe, anewe akerrentye akngerre kwenye. 26-27 Arrantherre ayenge apayuthnerrirreke Ngkartele apeke tyerrtye areye itethe-ilirtneme-akerte ilweke-arle-iperre. Arrantherre-ame angkentye nhenge itelarerrirreme Ngkarte-arle Moses-eke angkekeke, arrule anthurrenge Abraham, Isaac, Jacob-arlke ilwekenge? Ngkarte ikwere angketyame arrule anthurre iperre Abraham, Isaac, Jacob-arlke-arle ilwekenge. Re alakenhe angkeke ‘Ayenge Ngkarte, Abraham, Jacob, Isaac-elarle utyernemele tnakewarremeke akwete.’ Kenhe ilweke-arle areyele akenhe Ngkarte utyernemele tnaketyakenhe-arle. Kenhe itethe areyele-ante ware Ngkarte utyernemele tnakewarreme akwete. Abraham, Isaac, Jacob itne ilweke arrule anthurrenge, urreke Moses intetyenhenge, kenhe Ngkarte angkerlenge itne-arle renhe utyernemele tnakewarreme akwete-arle! Itne lyete itethe-arle aneme, ilweke-arle kwenye. Arrantherre apale anthurre itirrewarreke.”
Iwenhe-ame angkentye Ngkarte-kenhe arrpenhe areyenge atyeperre ulkere?
(Matthew 22:34-40; Luke 10:25-28)
28 Artwe anyente, angkentye Moses-kenhe akaltyele-anthenhe-anthenhe yanhe ikwerele tnetyame. Re aweke Jesus angkerlenge angkentye arratye anthurre Sadducee areyeke. Re anteme apetyemele Jesus apayuthneke, “Ngkartele anwernenhe angkentye atningke akaltyele-antheke, iwenhe-ame angkentye anyente akngerre-ulkere?”
29 Kenhe Jesus anteme angkirtneke, “Angkentye nhenhe arrpenhenge arrekwele aneme, angkentye nhenhe arrpenhe areyenge impene-ulkere: ‘Israel-arenye areye, awerrirraye. Ngkarte-ante kwenhe Alartetye aneme anwerneke renhe-ante ware utyernemele tnakewarraye. 30 Unte Ngkarteke-ante ware ahentye-anetyeke atyepe-atyepe. Ikwerenge untyeme-irretyeke arrangkwe. Ikwere-ante ware urrkaperle-anetyeke atyepe-atyepe!’ 31 Angkentye arrpenhe akngerre akenhe aneme-arle alakenhe: ‘Arrpenhe areyeke ahentye-anetyeke, ngkwenge-arrpe ahentye-aneme-arteke.’ Alakenhe-arle. Angkentye yanhe atherre arrpenhe areyenge akngerre anthurre-ulkere.”
32 Nhenge angkentye Moses-kenhe akaltyele-anthenhe-anthenhele renhe awemele re angkeke, “Yewe Akaltyele-anthenhe-anthenhe, unte kwenhe arratye anthurre angkerne. Ngkarte kwenhe anyente, ngkarte arrpenheke arrangkwe-arle. 33 Anwerne Ngkarte Ikwere-ante ware akangkentye anetyeke. Ikwerenge untyeme-irretyeke arrangkwe-arle. Ikwere-ante ware urrkaperle-anetyeke atyepe-atyepe. Arrpenhe areyeke ahentye-anetyeke, ngkwenge-arrpe-arle unte ahentye-aneme-arteke. Alakenhe re. Anwerne yepe-yepe irrerlknge atwemele itnenhe Ngkarteke itemele. Kenhe angkentye yanhe atherre nhenhenge impene ulkere.”
34 Kenhe Jesus-ele aweke-arle-iperre re akangkeke alakenhenge artwe-arle mwerre anthurre angkerlenge. Re angkeke, “Unte kwenhe kele-arle Ngkarte ngkwenge alartetye anetyeke.”
Kele imerte itne nterte anthurre irrerirreke anteme. Itne atere-irrerirremele renhe awethe apayuthnerrirreketye.
Christ re apele Ngkartele-arle alhileke
(Matthew 22:41-46; Luke 20:41-44)
35 Jesus-ele akaltyele-anthemele tyerrtye areye tyatye akngerre Jew areye-kenhe kwenenge, re itnenhe apayuthneke, “Nthakenhe-arle-ame angkentye Moses-kenhe akaltyele-anthenhe-anthenhe areye angkeme Christ rarle akwele, artwe yanhe nhenge Ngkartele alhilekenge, David-eke-artweye-ngentyele aneme? 36 Arrantherre itelareme, David-elarle pipe-ke intelhe-ileke ikwere-akerte alakenhe:
‘Ngkarte Alartetye re Alartetye atyinheke angkeke,
“Unte atyenge itweke arrernelhaye atyengenge alartetye anetyeke,
tharle tyerrtye yanhe areye ngkwenge ahentye-kwenye areye ingke ngkwinheke kwene-iletyenhenge,
kele itne ngkwenge akangkwe-irretyenhenge.” ’ Psalm 110:1.
37a “Arrantherre apeke itelarerrirreme? Anwerne itelareme artwe arrwekele-arle aneme, re akwetethe ingkernenge akngerre-ulkere. David angkeke artwe nhenge Ngkartele-arle alhileke, alartetye ikwerenhe aneme. Nthakenhe-arle-ame artwe re urreke-arle apetyetyenhe David-engentyele uthene anetyenhe? Re David-engentyele apetyeke, re ikwere alartetye antime aneke. Artwe nhenge Ngkartele-arle alhileke David-enge awethe arntwarre-ulkere. Nthakenhe-arle-ame alakenhe?”
Jesus-ele tyerrtye areyeke alkngarre-ileme Pharisee areye uthene angkentye Moses-kenhe ilentye akngerre areye uthene-akerte
(Matthew 23:1-39; Luke 20:45-47)
37b Tyerrtye atningkele Jesus akangkentyele awerrirrerlenge itnenhe akaltyele-antheke. 38 Re itneke angkeke, “Arelhewarraye! Angkentye Moses-kenhe akaltyele-anthenhe-anthenhe areye angwaretyale! Itne mantere arlpentyeke irrpemele untherlte-aperlenge tnakelhemele, itnenhe akwele tyerrtye areyele aretyenhenge. Nhenge itne alhemele merne uthene kere uthene inetyeke, itne arnterre anthurre-arle akangkemele tyerrtye arrpenhe areye itneke akaperte kwene-irrerlenge itnenhe akaltyele-anthenhe-anthenhe-arlke akerlenge. 39 Kele itne imerte tyatye itne-kenheke apurte-irremele, apurtele apeke merne akngerre arlkwemele, itne chair impene anthurre areye-arle akngakeme, chair nhenge areye tyerrtye akngerre areyeke, tyerrtye areyele aretyenhenge itnenhe akwele tnaketyenhenge. 40 Itne apmere warlekwerte-kenhe areyeke irrpeme arne areye itnekenhe anyelkngele inerlte-anemele. Kele imerte itne mwerre akwele tyatye-ke irrpemele Ngkarteke akwete anthurre angketyeke. Kele mwerre anetyakenhe-arle alakenhe, akurne-arle alakenhe! Ngkartele-arle itnenhe arerle-aneme alakenhe mpwarerlenge, kele re itneke arne akenge anthurre mpwaretyenhe!”
Arelhe warlekwertele apwerte ngkweltye ikwerenhe antheme, ngkweltye akngerre-arteke akwele
(Luke 21:1-4)
41 Jesus tyatye akngerre Jew areye-kenheke irrpenheke re anetyame arne ngkweltye arrernentye akngerre itwele. Re aretyame tyerrtye areyele apwerte mane akngetyemele arne nhenge kweneke akwernemele. Kenhe apwerte ngkweltye akngerre-akertele itne akwernetyame ngkweltye akngerre. 42 Kenhe arelhe warlekwerte anteme irrpintyeke merneke arrangkwe. Re ngkweltye akweke atherrame ware akngetyemele kweneke akwerneke. 43 Kenhe Jesus re apententye akngerre ikwerenhe areyeke antangkeke itnenhe ilemele, “Nhenhe itelarerrirraye, arelhe yanhele rarle merne atnyenetyakenhe, re kweneke akwerneke apwerte ngkweltye nhenge akngerre-arteke, arrpenhe ingkirrekenge awethe ulkere. 44 Tyerrtye arrpenhe areyele apwerte ngkweltye arunthe-akertele, ngkweltye ampenye-ampenye akweke ware itne tyampite-ke iwerrirreke, kenhe arelhe alhengkeye re akenhe apwerte ngkweltye akweke ware atnyeneke, apwerte akweke renhe re ingkirreke antheke, mane rarle ahentye-aneme renhe-arle itetheke atnyenetyenhe utyakenge renhe.”