20
Angwenhele-ame Jesus renhe alartetye anetyeke arrerneke?
(Matthew 21:23-27; Mark 11:27-33)
Arlte arrpenhele, Jesus temple Jew-kenhele aneke tyerrtye itnenhene akaltyele-anthemele Ayeye Mwerre Ngkarte Ikwerenge-ntyele. Kenhe kwertengerle tyeperre tyatye-arenye areyele-arlke, akaltyele-anthenhe-anthenhe areyele-arlke, apmereke-artweye areyele-arlke, artwe ampwe arrpenhe areyele-arlke, itne yanhe ikwere renhe arerrirreke apayuthnerrirremele renhe, “Angwenhele alartetye anthurrele-arle ngenhe ileke mane-akerte artwe alartetye nhenge ingkirreke aywepetyeke tyatye nhenhenge-ntyele. Anwerneke ilaye?”
Kenhe Jesus re akenhe itneke angkirtnerlenge, “Awerrirraye ayenge arrekantherre angkerlenge. Angwenhele apeke John kwatyeke akwernentye akngerre renhe ileke tyerrtye itnenhene kwatyeke akwernetyeke baptise-eme-iletyeke? Ngkartele apeke, artwe arrpenhele apeke? Atyenge ilerrirraye.”
Kenhe itne Jesus renhe awerrirremele angkerlenge, itne angkerreke, “Anwerne ikwere angkerrirretyakenhe Ngkartele-arle renhe ileke, tyerrtye itnenhene kwatyeke akwernetyeke, rarle anwernenhe apayuthnetyenhe-ketye, ‘Iwenheke-ame arrantherre ikwere akangkwe-irretyakenhe?’ Kenhe anwerne ikwere alakenhe angkerrirretyakenhe, ‘Artwe arrpenhele-arle renhe ileke-arle tyerrtye itnenhene kwatyeke akwernetyeke,’ arrpenhe itne apeke anwerneke ahele-irrerirretyenhe-ketye apwertele-inpe atwerrirretyeke itne-arle itirrewarrerlenge John-arle angkentye Ngkarte-kenhe awemele ilerle-apentye akngerre-arle aneke. Kele nthakenhe-ame anwerne angkerrirreye?”
Alakenhe ikwerenge anteme itne Jesus-eke angkirtnewarreke, “Anwerne akutne. Angwenhele-ame John ileke tyerrtye itnenhene kwatyeke akwernetyeke itnenhe baptise-eme-iletyeke?”
Kenhe Jesus re akenhe itneke angkirtnerlenge, “Arrantherre ayenge tyernewarretyakenhe, kenhe the akenhe arrenhantherrenhe tyernirtnetyakenhe arrekantherre ilemele angwenhele-arle ayenge alartetye anetyeke arrerneke, arne nhenhe areye mpwaretyeke.”
Jesus-ele ayeye arratye merne atherrke ngkernentye akngerre-akerte ileke
(Matthew 21:33-46; Mark 12:1-12)
Arlte arrpenhele, Jesus-ele ayeye akweke-arle nhenhe ileke itnenhene akaltyele-anthetyeke Ngkarte-kenhe iwerre-akerte: “Apmere arrpenhele, apmereke-artweye anyentele arne kripethe areye kele ngkerneke. Rarle ahelhe renhe akethe-iletyarte. Kele renhe akethe-ileke-arle-iperre re anteme arne kripethe areye ngkernemele. Urreke re apmere arrpenhe-werne alhetyenhenge, re kartene ikwerenhe artwe arrpenhe itnenhene antherle-alheke arntarnte-aretyeke. Kele imerte re apmere yanhe ikwerenge-ntyele impemele apmere arrpenhe ikwere-werne alheke urrekeke-ante anetyeke. 10 Kenhe urreke kripethe yanhe areye amangkemele mpenge-irrerlenge, artwe apmere yanheke-artweye re urrkapentye anyente ikwerenhe yanhe ikwere-werne yernirtneke. Alartetyele anteme urrkapentye renhe yerneke kripethe akngetye-alpetyeke akwele, akalkelhe-ilekenge ikwerenhe akwele. Kenhe urrkapentye akngerre arrpenhe areyele renhe arntwirrkewarremele atwerrirreke imerte yernirtnemele iltye-ante. Re anteme alpemele iletye-alpeke alartetye ikwerenheke, ‘Artwe nhakwe areyele ayenge atwerrirreke. Iwenhenge-arle-aye?’ 11 Kenhe artwe karteneke-artweyele awethe-arle artwe arrpenhe anteme yerneke. Kenhe nhenge warrkene yanhe areyele renhe arnarewarremele itneke-werne-atheke apetyerlenge renhe anteme arntirrkwewarremele anthurre atwerrirretyeke anteye, renhe merne-kwenye yernirtneke. 12 Kenhe kartene yanheke-artweyele awethe-arle artwe arrpenhe renhe apmere ikwerenhe-werne yerneke. Kenhe warrkene areyele awethe-arle renhe anteme-arle arnarewarreke itneke-werne-atheke apetyerlenge renhe anteme-arle arntirrkwewarremele anthurre atwerrirremele renhe apmere-ngentyele aketheke iwerrirremele. Kenhe re akenhe yanhe ikwerenge-ntyele alpemele iletye-alpeke alartetye ikwerenheke, ‘Artwe nhakwe areyele ayenge atwerrirreke. Iwenhenge-arle-aye?’
13 “Kele imerte, artwe kripethe ngkernentye akngerre yanheke-artweye re-arrpe angkeke, ‘Iwenhe-ame the mpwaretyenhe? Atyinhe anyente-arle, re impene anthurre atyenge the apeke renhe yernemere-artaye, itne apeke renhe awerrirretyenhenge atwerrirretyakenhele.’ Kele renhe yerneke.
14 “Kenhe urrkapentye akngerre areyele akenhe renhe arnarewarremele itneke-werne-atheke apetyerlenge, itne-arrpe angkerreke, ‘Yanhe araye, alere apmereke-artweye-kenhe nhenhe-werne apetyerlenge. Anwerne renhe irrerlknge atwerrirreye, kele anwerne imerte ahelhe nhenhe ikwerenge rakewarremele!’ 15 Kele itne renhe arntirrkwewarremele tnyante atwerrirreke, renhe apmere merne ngkernentye akngerrenge-ntyele aketheke iwerrirremele.”
Ikwere iperrele Jesus-ele itnenhene apayuthneke, “Iwenhe-ame artwe apmere yanheke-artweyele warrkene areyeke rarle apmere ikwerenhe-werne apetyalpemele? 16 Nhenge re apetyalpemele akurne anthurre yanhe areye irrerlknge atwetyenhe. Ikwere iperrele re warrkene arrpenhe itnenhene kripethe ngkernentye akngerre renhe anthetyenhe itne arntarnte-aretyeke.”
Nhenge alartetye Jew areyele-arle Jesus renhe awerrirremele alakenhe angkerlenge, itne arlkerrirreke, “Arrangkwe-arle! Anwerne-arle itne-arteke anetyakenhe!”
17 Kenhe Jesus re akenhe itnenhene aremele angkeke, “Mwantye itirrewarraye Payepule ikwerele atyenge-akerte-arle angkeme:
‘Kenhe apwerte renhe-arle urrkapentye akngerre itne akethe-werne iwerrirreke,
kenhe arrpenhe areyele akenhe Apwerte nhenge apmere anthurreke arrerneke,
apwerte nhenge arrpenhe ingkirrekenge mwerre akngerre anthurre ulkere aneke!’ Psalm 118:22.
“Alakenhe rarle Payepule ikwerele angkeke. 18 Tyerrtye apeke-arle apetyetyenhenge. Apwerte yanhele anteme renhe tyelpelhe-ileme atnyetyeke mpwaretyenhenge. Kele ngkwerne ingkirreke ikwerenhe ultake-arle-lheme. Kele apwerte re apeke tyerrtye arrpenheke-arleke-arle atnyeke iperre, imerte tyerrtye renhe ngkweltye-arle-ilemele.” *
19 Kenhe nhenge Pharisee akngerrepate areyele kwertengerle akngerrepate tyatye-arenye areyele awerrirremele angkentye-arle Jesus-ele ilekenge kripethe ngkernentye akngerreke-artweye ikwere-akerte, kenhe itne akenhe itelarerrirreke re itneke-akerte-arle angkeke. Kele imerte itne ikwere itirrewarremele nthakenhe renhe arntirrkwewarretyeke. Kenhe tyerrtye arrpenhe areye akenhe itne itirrewarreke Jesus-arle angkentye akngernentye akngerre Ngkarte-kenhe rarle. Alakenhe ikwerenge anteme alartetye yanhe areye atere-irrerirreke renhe imperrirremele arrpenhele itnenhene atweketye.
Tyerrtye Jew alartetye areyele Jesus arrkernemele urrtyirretyeke
(Matthew 22:15-22; Mark 12:13-17)
20 Arlte arrpenhele artwe Jew alartetye areyele Jew arrpenhe mwerre akwele yernewarreke Jesus-ele-arlenge apentewarretyeke renhe angkerlenge awerrirretyeke. Itne akarelherrirreme renhe awerrirretyeke ahentye-anemele re apeke apale angkemenge Ngkarte ikwere-akerte. Re apeke apale angkerlenge itne imerte renhe rakemele akngetyewarretyenhenge apmere Rome-arenye alartetye ikwere-werne court-eke rarle ikwere itirretyeke. 21 Itne Jesus ikwere-werne apetyewarreke-iperre ikwere alakenhe angkerrirremele, “Akaltyele-anthenhe-anthenhe-aye, anwerne itelareme unte tyerrtye ingkirrekeke akwetethe arratye angkentye akngerre. Unte alartetye areyeke-arlke akwenpe anthurre angkemele. Unte-arle angkentye arratye Ngkarte ikwere-akerte itneke ileme. Kele arratye mwerre rarle. 22 Nthakenhe-ame unte itirreme? Kele mwerre-ame anwerne tax mane artwe alartetye Caesar anthetyeke? Nthakenhe-ame anwerne irreye?”
23 Kele Jesus-ele itelareke itne-arle renhe ularele ware apayuthnetyeke aneke re imerte itneke alakenhe-arle angkemele, 24 “Atyenge-werne mane ngkweltye anyente akngetyaye, the renhe aretyeke.” Itne arratye akngetyemele renhe antheke. Mane ngkweltye areke-arle iperre, Jesus-ele itnenhe apayuthneke, “Inngerre angwenhe-kenhe-ame ngkweltye ikwerele aneme?” 25 Kenhe itne ikwere angkirtnerlenge, “Artwe nhenge Caeser.”
Awethe Jesus itneke angkeke, “Arne areye Caesar-kenhe renhe anthirtnewarraye. Kenhe iwenhe apeke renhe Ngkarte-kenhe, Renhe anthirtnewarre.”
26 Nhenge itne Jesus renhe awerrirremele angkerlenge itne apatewarremele nthakenhe-irretyeke itirrewarreke. Kenhe Jesus re akenhe arrwekele tyerrtye ingkirrekenge apale-arlke angketyakenhe aneke, alartetye itne-arle ikweretye ulyeye anetyeke arrangkwe-arle anerrirreke, angketye-arlke-akenhe.
Ayeye nhenhe Ngkarte-akerte nhenge Re tyerrtye itnenhene itethe-ilirtneme
(Matthew 22:23-33; Mark 12:18-27)
27 Tyerrtye arrpenheme Sadducee, itne Jesus-werne apetyewarreke. Nhenhe areye angkerrirretyarte Ngkartele-arle akwele tyerrtye ilweke-arle-ngentyele areye itethe-ilirtnetyeke arrangkwe. 28 Itne Jesus apayuthnerrirreke, “Akaltyele-anthenhe-anthenhe-aye, arrule artwe Moses-ele pipe-ke intelhe-ileke anewenhenge angwenhe apeke ikwere-atherre-akerte. Kele imerte artwe anewikwe re apeke ampeke arrangkwe akwete-arle ilweke, kenhe atyeyikwe re anteme-arle warlekwerte renhe anewe akemele, anewenhenge atherre-arle ampe atnyenetyeke kikweke. Deuteronomy 25:5.
29 “Kenhe lyete anwerne angkentye kenhenge-nhenge seven pele-akerte ngkwenge ileme. Kenhe artwe atyeyenhenge areye itne amangkemele akngerre-irrerirremele, meye anyentenge uthene akngeye anyentenge uthene itnekenhe. Kenhe kake akngerre akenhe anewe akemele ampeke arrangkwe akwete-arle ilweke. 30 Kenhe atyeyikwe re anteme-arle arelhe warlekwerte renhe anewe akeke, kele imerte re anteme-arle ampeke arrangkwe ilwemele. 31 Kele anyenteke-anyentele atyeyikwe yanhe areyele arelhe warlekwerte yanhe renhe anewe akeke, kele imerte itne anyenteke-anyente anteme ilwerrirremele, ampeke arrangkwe akwete. 32 Kele ikwerenge-ntyele, arelhe yanhe re anteme-arle ilweke. 33 Kenhe urreke re akenhe, Ngkartele itnenhene itethe-ilintye-alpetyenhe, kenhe anewe angwenhe-kenhe-arle-ame arelhe re anetyenhe? Anwerneke ilaye.”
34 Kenhe Jesus re itneke angkirtnerlenge, “Lyete-ulkere ahelhe nhenhele, artwe areye-arlke arelhe areye-arlke itne anewe akerreme. 35-36 Kenhe tyerrtye angwenhe apeke areye Ngkarteke mwerre-arle anerrirreme areye, urreke rarle Re itnenhene ilweke-arle-ngentyele itethe-ilirtnetyenhe, itne arntyele alkere-arenye areye-arteke anerrirretyenhenge, ilwerrirretyakenhe anteme, arrangkwe-arle. Kele ikwerenge-ntyele re, yanhe iperre awethe anewe akerretyeke arrangkwe anteme. Kenhe Ngkartele akenhe itnenhene ampe ikwerenhe areye anteme-arle mpwaretyenhe ikwerele-arlenge anetyeke. 37 Kenhe arrantherre-ame itelareme angkentye Moses-kenhe Payepule-larle anemeke arrule anthurre-ngentyele nhenge Moses-elarle aremele alkngenthe arne-ngentyele arraterlenge? Arrantherre-ame angkentye nhenge itelarerrirreme nthenhele-arle Moses Ngkarte-akerte alakenhe angkerlenge, ‘Unte-arle Ngkarte Abraham-eke Jacob-eke Isaac-eke-arlke.’ Exodus 3:6.
38 Itelaraye, ilweke-arle areyele akenhe Ngkarte utyernemele tnaketyakenhe-arle. Kenhe itethe areyele-ante ware Ngkarte utyernemele tnakewarreme akwete. Abraham, Isaac, Jacob itne ilweke arrule anthurrenge iperre, urreke Moses intetyenhenge, kenhe Ngkarte angkerlenge itne-arle renhe utyernemele tnakewarreme akwete-arle! Itne lyete itethe-arle aneme, ilweke-arle kwenye.”
39 Kenhe nhenge angkentye akngerre akaltyele-anthenhe-anthenhe arrpenhemele Jesus awerrirremele alakenhe renhe angkerlenge ikwere angkerrirreke, “Akaltyele-anthenhe-anthenhe-aye, ayeye yanhe unte-arle ileke mwerre akngerre-arle!” 40 Kele imerte itne nterte anthurre irrerirreke anteme. Itne atere-irrerirreke renhe awethe apayuthneketye.
Alere angwenhe-kenhe-ame Christ re?
(Matthew 22:41-45; Mark 12:35-37)
41 Kenhe Jesus re angkentye yanhe ikwerele itneke angkeke, “Artwe nhenge Christ arritnye re, itelarentye akngerre Ngkarte-kenhe areye ikwere-akerte angkerrirreme, ‘Christ rarle akwele, artwe yanhe nhenge Ngkartele alhilekenge, David-eke-artweye-ngentyele aneme.’ Iwenhenge-ame itne alakenhe angkerrirreme? 42-43 Arrantherre itelareme, David alartetyele-arle pipe-ke intelhe-ileke ikwere-akerte alakenhe:
‘Ngkarte Alartetye re Alartetye atyinheke angkeke,
“Unte atyenge itweke arrernelhaye atyengenge alartetye anetyeke,
tharle tyerrtye yanhe areye ngkwenge ahentye-kwenye areye ingke ngkwengenge kwene-iletyenhenge,
kele itne ngkwenge akangkwe-irretyenhenge.” ’ Psalm 110:1.
44 “Arrantherre apeke itelarerrirreme? David angkerlenge artwe nhenge Ngkartele-arle alhileke-arle, alartetye ikwerenhe aneme. Nthakenhe-arle-ame artwe re urreke-arle apetyetyenhe David-engentyele uthene anetyenhe? Rarle David-engentyele aneke-iperre, re ikwere alartetye ikwerenhe-arlke aneme. Artwe nhenge Ngkartele-arle alhileke David-enge awethe arntwarre ulkere-arle.”
Jesus-ele tyerrtye areye alkngarre-ileme angkentye akngerre akaltyele-anthenhe-anthenhe areye-akerte
(Matthew 23:1-7; Mark 12:38-40)
45 Kenhe Jesus re yanhe itnekele-arlenge anemele akwete akenhe itne renhe awemele akwete. Kele imerte re atyewe ikwerenhe areyeke angkeke, 46 “Arelhewarraye! Angkentye Moses-kenhe akaltyele-anthenhe-anthenhe areye angwaretyale! Itne mantere arlpentyeke irrpemele untherlte-aperlenge tnakelhemele, itnenhe akwele tyerrtye areyele aretyenhenge. Nhenge itne alhemele merne uthene kere uthene inetyeke, itne arnterre anthurre-arle akangkemele tyerrtye arrpenhe areye itneke akaperte kwene-irrerlenge itnenhe akaltyele-anthenhe-anthenhe-arlke akerlenge. Kele itne imerte tyatye itne-kenheke apurte-irremele, apurtele apeke merne akngerre arlkwemele, itne chair impene anthurre areye-arle akngakeme, chair nhenge areye tyerrtye akngerre areyeke, tyerrtye areyele aretyenhenge itnenhe akwele tnaketyenhenge. 47 Itne apmere warlekwerte-kenhe areyeke irrpeme arne areye itnekenhe anyelkngele inerlte-anemele. Kele imerte itne mwerre akwele tyatye-ke irrpemele Ngkarteke akwete anthurre angketyeke. Kele mwerre anetyakenhe-arle alakenhe, akurne-arle alakenhe! Ngkartele-arle itnenhe arerle-aneme alakenhe mpwarerlenge, kele re itneke arne akenge anthurre mpwaretyenhe!”
* 20:18 Nhenge angkentye apwerte nhenhe-akerte angkemele Jesus kwenhe ikwere-arrpe angketyame.