24
Ngkartele imerneme urrkapentye akngerre Abraham-kenheke nthenheke anewe Isaac-eke inetyeke
Abraham kele artwe ampwe anthurre anteme aneke. Kenhe YAHWEH-ele renhe arne atningke anthurre antheke renhe akwetethe arntarnte-arlke-aretyarte. Arlte anyentele, Abraham antangkelheke urrkapentye akngerre atyeperre ikwerenheke imerte angkemele, “YAHWEH-nge arrekwele atyenge uternelhaye. Rarle nhenge alkere uthene apmere ahelhe nhenhe utheneke akngerrepate, atyenge uternelhaye unte-arle anewe akngaketyakenhe atyenge alereke Isaac tyerrtye nhenhe Canaan-arenye areye-ngentyele. Kele anteme, apmere-werne alpaye nthenhele-arle ayenge inteke-arle, anewe ikwere aretyeke atyenge-artweye areyenge.”
Kenhe urrkapentye akngerre re akenhe apayuthnerlenge, “Kele arelhe awenke the akngakeme, re apeke apale angkerlenge-artaye apmere ikwerenhe impetyakenhe atyengenge apetyetyeke? Nthakenhe-ame anteme ayenge irretyenhe? Kele the Isaac yerneye re-arrpe aneweke aretyeke?”
Abraham angkirtnerlenge, “Arrangkwe! Renhe akngirtnetyale nhakwe-werne, nthakenhe apeke irremele. YAHWEH kwenhe arne arrpe-anenheke akngerrepate aneme alkere akertnele ayenge kwenhe re tyerrelheke apmere ayenge-arle inteke-ngentyele nhenhe-werne akngetyemele atyenge ilemele rarle atyenge-artweyeke apmere nhenhe antheme akwete-ante. Alakenhe renhe-arle the Isaac yernirtnetye-kwenye apmere yanhe-werne ayenge-arle apetyeke. Unte alpemele aneweke aretyeke atyenge alereke, YAHWEH-ele utnenge alkere-arenye yerneme arrekwele ngkwenge imernetyeke unte atyenge alere anewe inetyenhenge. Unte apmere ikwere irremele unte arelhe renhe aretye-alhetyenhe. Kele arelhe re apeke ayene-irrerlenge, kele unte angkentye nhenhe atnyenetyeke arrangkwe anteme-arle. Kele alere atyinhe akwete akngirtnetyale nhakwe-werne.” Kele urrkapentye akngerre Abraham-eke uternelheke rarle arratye mpwaretyenhe rarle ilekenge.
10 Ikwerenge-ntyele anteme, urrkapentye akngerre re kamule ten-pele inemele ikwerenge akngetyeke alethe alhemele. Re arne mwerre akngerre atningke inemele apurtelhe-ilemele akngeke, arne nhenge areye Abraham-kenhe, arne gold uthene silver uthenenge-arle mpwareke, mantere mwerre akngerre areye-arlke, arne nhenhe itnenhe re kwentye-kwentye-ilemele kamule areyeke-arleke utyerneke. Kele re arnpenheke urrkapentye akngerre Abraham-kenhe arrpenhe areye-akerte-arlke itne apurte alethe alherlte-iweke apmere ayerrere Syria-werne, kake Abraham-kenhe Nahor-arle aneke-werne.
11 Kele re apmere ikwere itweke anteme irreke nthenhele-arle Nahor aneke ikwere-werne re ngkernelhemele kamule areye ltyerretyeke arrerneke kwatye ngentye apmere akweke itepele. Kele angwerrele anthurre anteme, arelhe awenke urrpetye apetyeke apmere angathenge-ntyele kwatye itne akwetethe inepineme ikwere-werne. 12 Nhenge urrkapentye akngerre Abraham-kenhele areke arelhe awenke itne apetyerlenge kwatye-werne-atheke re Ngkarteke angkeke apayuthnemele alakenhe:
“YAHWEH, unte kwenhe Ngkarte akngerrepate atyinhe Abraham-kenhe, Ngkarte nhenge rarle utyernemele tnakerlenge. The ngenhe apayuthneme unte ikwere mwerre anetyeke angkentye ngkwinhe atnyenemele ayenge ipmentye Isaac aneweke aretyeke lyete. 13 Arelhe awenke itne lyete ware apetyetyenhe kwatye ngentye nhenhe-werne itne kwatye inetyeke. 14 Itne nhenheke-irremele the marle anyente apayuthnetyenhe atyenge kwatye inetyeke. Kele re apeke kwatye inemele atyenge anthemele the antywetyeke re atyenge akangkentye-arlke ilelheme anteme kele kamule areye-arlke kwatye anthemele, kele the itelareme renhe-arle unte ineke Isaac-eke anewe anetyeke. Kele alakenhe-arle the itelaretyenhe unte-arle akngerrepate atyinheke alhilentye ngkwinhe atnyeneke.”
15-16 Nhenge rarle YAHWEH-eke akwete angketyamenge, marle mwerre akngerre arlwekere-arenye apetyeke kwatye ikwere-werne kwatye-kenhe untyele akngemele, Rebekah arritnye aneke. Marle nhenhe artwenge arrekwele intetyakenhe. Re ampe Bethuel-kenhe, alere kake Abraham-kenhe Nahor-kenhe anewikwe Milcah uthene-kenhe. Nhenge Rebekah apetyemele urrkapentye akngerre Abraham-enge anpere alheke, imerte kwatye ngentye-werne alhemele. Re kwene irremele tyampite ikwerenheke kwatye theleke anteme. Kele re kwatye thelemele tyampite ikwere, akertne-ilemele untyeke arrernemele untyeme-irremele alheke. Kele re alpemele. 17 Urrkapentye akngerre Abraham-kenhe unteke marle ikwere-werne imerte angkemele, “Kwatye akweke ayenge anthaye.”
18 Kele re tyerneke, “Ayenge-arle akangkemele-arle ngenhe kwatye anthetyeke.” Re tyampite iparrpele untyenge-ntyele atnarnpelhe-ilemele renhe iltyele arntwirrkeke rarle antywetyenhenge. 19-20 Kele rarle antywerlenge ipenhe, arelhe re angkeke, “Urreke, the kwatye inetyeke alheme kamule ngkwinhe areyele kwatye antywemele alyure anetyeke.” Kele re iparrpe alheke kwatye inetyeke thelemele tyampite-ngentyele urtne akwekeke-arleke kamule areye antywenheke. Re akwete-akwete kwatye inemele akngernetyeke kamule areyele awethe antywetyeke. 21 Rarle kwatye inetyamenge urrkapentye akngerre Abraham-kenhe angketyakenhe aneke, kele re areke ingkirreke Rebekah-ele mpwarerlenge, rarle ahentye-anekenge itelaretyeke marle nhenhe apeke-arle YAHWEH-ele akngakeke.
22 Kele kamule areyele kwatye antyweke-arle ipenhe, urrkapentye re alheke yakwethe ineke kamule-ngentyele, gold iltye-kenhe mwerre akngerre, gold amulte-kenhe akngerre atherre-arlke. Re akngemele Rebekah antheke. Re iltye-kenhe antheke alhe ikwerenheke gold amulte-kenhe-arle. 23 Re imerte renhe apayuthneke, “Atyenge ilaye angwenhe-ame akngeye ngkwinhe. Re-ame apmere atnyeneme anwerne lyete ingwele intetyeke?”
24 Re angkirtnerlenge, “Akngeye atyinhe-arle Bethuel-arle, Nahor uthene Milcah utheneke alere. 25 Anwerne-arle apmere atnyeneme-arle unte-arlke urrkapentye ngkwinhe areye-arlke intetyeke, anwerne atherrke-arlke atningke atnyeneme kamule areyeke-arlke.”
26 Kele urrkapentye akngerre re akaperte kwene-irremele YAHWEH-eke angkeke, 27 “YAHWEH, Ngkarte akngerrepate atyinhe Abraham-kenhe-aye, ayenge akangkeme anthurre unte-arle ayenge ikwere-artweye areye-werne akngetyekenge alhilentye ngkwinhe arratye atnyenemele.”
28 Urrkapentye akngerre Abraham-kenhe uthene Rebekah uthene-arle angkerreke iperre, Rebekah apmere-werne unteke ikwere-artweye areyeke iletyeke ingkirreke nthakenhe-arle irrerlenge. 29-30 Re apmereke irreke re ikwere-artweye areyeke ileke ingkirreke nthakenhe-arle irreke. Nhenge rarle kake ikwerenhe Laban-ele awetyame re imerte awemele nthakenhe-arle urrkapentye akngerre Abraham-kenhe-arle angkeke, re imerte aremele iltye-kenhe alhe-larlenge, amulte-kenheke irrperlenge. Yanhenge rarle angkeke ipenhe, Laban re unteke apmerenge arratemele urrkapentye akngerre Abraham-kenhe renhe arneke-arnare-irretyeke, re alhemele urrkapentye akngerre renhe aretye-alheke kwatye iterele kamule ikwerenhe areye-akerte urrkapentye akngerre arrpenhe areye-arlke. 31 Laban re anyente-irretyeke alheke ikwere angkeke, “Tharle itelareme-arle YAHWEH-elarle ngenhe mwantyele akngetyeke nhenhe-werne. Atyengenge apmere-werne apetyaye. Ahelhe akethele akwete anetyale. The arrekantherre apmere atnyenemele warle anwerne-kenhele, kamule arrekantherrenhe areyeke-arlke ltyerretyeke merne atherrke-arlke arlkwetyeke.”
32 Kele urrkapentye akngerre Abraham-kenhe kwatye ngentye imperle-alheke Laban-akerte apmere-werne alhemele. Ratherre arratetye-alheke apmere Laban-kenheke, urrkapentye akngerre Laban-kenhele kamule-ngentyele arne areye atnarnpelhe-ileke imerte itnenhe merne atherrke anthemele arlkwetyeke. Kamule itne arlkwerlenge kele urrkapentye itne kwatye apmere kwene-werne akngeke, urrkapentye akngerre Abraham-kenhe areye ingke alhewelhetyeke. 33 Ingke-arle itne alhewelheke iperre, urrkapentye akngerre Laban-kenhele merne itneke akngetyeke arlkwetyeke. Kele urrkapentye akngerre Abraham-kenhe angkerlenge Laban-eke, “Urreke the arlkwetyenhenge, the arrekantherre iletyeke iwenhenge ayenge apetyeke.”
Laban akenhe angkirtnerlenge “Kele ilaye, iwenhenge unte apetyeke.”
34 Kele urrkapentye akngerre Abraham-kenhele renhe alakenhe ileke: “Ayenge-arle urrkapentye akngerre Abraham-kenhe. 35 YAHWEH kwenhe mwerre anthurre aneke akngerrepate atyinheke imerte re akngerre anthurre irrerlenge. Re renhe yepe-yepe atningke antheke, nanikute areye-arlke, pweleke, kamule areye-arlke, tangkeye areye-arlke, silver akngerre uthene gold akngerre uthene, urrkapentye akngerre atningke-arlke. Re kwenhe mwerre anthurre arne rarle mpwareme areyeke YAHWEH-elarle renhe arntarnte-arerlenge-arle akwetethe. 36 Kenhe Sarah akenhe, akngerrepate atyinheke anewe, re kwenhe ampe atnyenetyakenhe ampwe anthurre irremele-ante. Kele re arelhe ampwe-irremele urreye akweke atnyeneke, akngerrepate atyinhele akenhe ikwere alere arne atningke antheke. 37 Ayenge akngerrepate atyenge alhilelhemele the akwele iwenhe apeke mpwaretyeke re ayenge ilerlenge. Re anteme atyenge ileke, ‘Ayenge ahentye-aneme unte alhetyeke anewe inetyeke atyenge alereke Isaac-eke. Apmere nhenhele anetyale anewe akngaketyeke arelhe apmere nhenhe-arenye areyenge, apmere Canaan-arle aneme nthenhele-arle anwerne lyete anepaneme kwenhe. 38 Kele alpaye, apmere nhenge-werne atyinheke-artweye areye-arle anerlte-aneme, anewe inetyeke alere atyinheke atyenge-artweye areyenge.’
39 “Kele the akngerrepate atyinhe apayuthneke, ‘The arelhe awenke renhe aremele ngkwenge alereke, nthakenhe-ame ayenge irretyenhe re apeke mwernte-irrerlenge, atyengenge apetyalpetyakenhe?’
40 “Akngerrepate atyinhe akenhe angkerlenge, ‘The kwenhe akwetethe YAHWEH awenhe-awenhe ikwere akangkwe-irremele, the itelareme re utnenge alkere-arenye yernetyenhe unte-arle unthemele aretyeke atyenge-artweye areye itweke. 41 Kele unte renhe areke-arle ipenhe itne ikwere ayakemele unte renhe akngetye-alperlenge, kele unte alhilentye atyinhenge impentye anetyeke.’
42 “Rarle atyenge alakenhe ileke ipenhe the apmere impemele alheke anwerne-arle anetyarte imerte kwatye ngentye nhenge-werne apetyemele. Ayenge-arle nhenge arrekwele apetyetyenhe, ayenge nterte-arle irreke tneke YAHWEH-eke apayuthnemele, ‘YAHWEH, akngerrepate atyinhe Ngkarte Abraham-kenhe-aye, the ngenhe apayuthneme atyenge imernetyenhe nthakenhe the anewe aretyenhe ikwerenhe alerikweke, 43 nhenge ayenge kwatyele anekenge.’ The YAHWEH apayuthneke atyenge imernemele tharle itelaretyeke. Ayenge ikwere angkemele, ‘Kele arelhe awenke apetyemele apmere itwenge-ntyele kwatye inetyeke ngentyenge-ntyele, the renhe apayuthnetyenhe kwatye inetyeke imerte ayenge akweke anthemele antywetyeke. 44 Re apeke ayenge kwatye anthemele imerte re angkemele kamule atyinhe areye kwatye anthetyeke-arlke, kele the itelareme marle wenke nhenhe re athewe unte-arle ineke-arle alere akngerrepate atyinhe-kenhele anewe aketyenhenge.’
45 “Urreke-arle ayenge YAHWEH-eke angkeke ipenhe, Rebekah apetyerlenge kwatye-kenhe untyele akngernerle-apemele. Re ngentye-werne apetyemele kwatye ineke yakwethe ikwerele theleke. Yanhenge re yakwetheke-arle theleke ipenhe re untyeke-arleke utyerneke the renhe kwatye antywetyeke apayuthneke. 46 Re iparrpele yakwethe untyenge atnarnpelhe-ileke atyenge angkemele, ‘Nhenhe kwatye antywetyeke. Unte-arle antyweke iperre the kamule ngkwinhe areyeke kwatye inetyenhenge.’ Kele the kwatye renhe antyweke, yanhe-ngentyele re kamule areye anteme kwatye antheke. 47 Kele kamule areyele kwatye antyweke iperre the renhe apayuthneke angwenhe-ame ikwerenhe akngeye, kele re angkirtnerlenge, ‘Akngeye atyinhe-arle Bethuel-arle Nahor uthene Milcah utheneke alere.’ Nhenhe awemele-arteke ayenge alheke ikwere iltye-kenhe gold-akerte ineke alhe-ke imerte arrernemele, re imerte amulte-kenhe areye-arlke iltye akantyeke-arleke arrernemele. 48 Kele ayenge akaperte kwene-irremele ahelheke amperele-arlenge tnemele YAHWEH utyernemele tnakeke, Ngkarte akngerrepate atyinhe Abraham-kenhe. Ayenge akangkeke arnterre ayenge-arle YAHWEH-ele akngetyeke akngerrepate atyenge-artweye areye-werne, the itnenhe ampe marle itne-kenheke apayuthnetyenhenge ikwere-artweye areye marle re anewe anetyeke alere akngerrepate atyinhe-kenheke. 49 Ayenge anteme iletyeke ahentye-aneme unte apeke arratye-arratye apeke mpwaretyeke akngerrepate atyinheke. Unte-ame ikwere mwerre anemele renhe Rebekah antheme ithwenge apeke, the apeke marle awenke arrpenheke unthemele aretyeke?”
50 Kenhe Laban uthene Bethuel uthene angkirtneke, “Kele anwerne itelareme YAHWEH-elarle nhenhe mpwareke, kele anwerne mpwaretyeke YAHWEH-arle ileke-arteke. 51 Anwerne nhenheke akangkeme anthurre. Kele anteme apmere nhenhe impemele akngerrepate ngkwinhe Abraham-werne alpaye Rebekah-arlke akngemele re alere akngerrepate ngkwinhe-kenhe anewe aketyenhenge, YAHWEH-elarle ileke-arteke.” 52 Urrkapentye akngerre Abraham-kenhe akangkemele akaperte kwene-irreke YAHWEH-eke angkemele. 53 Kele itne-arle angkerreke ipenhe urrkapentye akngerre Abraham-kenhe alheke arne mwerre akngerre arrpenhe areye inetyeke imerte Rebekah anthemele, mantere nhenge, arne arrpenhe areye silver uthene gold uthenenge-arle mpwareke. Re arne mwerre akngerre arrpenhe areye antheke kake ikwerenhe meye ikwerenhe-arlke.
54 Urrkapentye akngerre Abraham-kenhe uthene artwe areye ikwerele-arlenge uthenele merne uthene kere uthene arlkweke kwatye antywemele-arlke, imerte anemele inteke yanhe ikwerele. Ingwe-athnele anteme itne akeme-irremele, urrkapentye akngerre Abraham-kenhe Rebekah-eke-artweye areyeke angkeke, “Ayenge apeke alpetyeke Rebekah-akerte akngerrepate atyinhe-werne lyete-anteye?”
55 Kele Laban uthene mikwe uthene ikwere angkirtnerlenge, “Rebekah anwerneke impemele arlte ten-pele awethe anetyekaye, kele re ngkwengenge alpetyenhenge.”
56 Re akenhe angkerlenge, “Ayenge awethe ayaketyalaye awethe anetyeke. YAHWEH-ele ayenge kele-arle arratye-ilekenge anewe inetyeke alere akngerrepate atyinhe-kenheke. Kele anteme anwerne impeme lyete alpetyeke.”
57 Ratherre angkerle-anerrerlenge, “Mpe, Rebekah-eke-amparre apayuthnetyeke nthakenhe-arle re irretyenhe.” 58 Alhemele itne renhe apayuthneke, “Unte-ame ahentye-aneme apmere nhenhe impemele alhetyeke artwe nhenhenge lyete?”
Re angkirtnerlenge, “Yewe, ayenge ikwerenge alhetyeke lyete.”
59 Kele itne yewe angkerreke Rebekah arelhe ampwe-arlke iparrpe alhetyeke urrkapentye akngerre Abraham-kenhe-akerte artwe areyenge-arlke. Arelhe ampwe nhenhe akenhe atyewe-arle aneke ikwere-artweye areyeke re akenhe Rebekah akwetethe-arle arntarnte-aretyarte ampe akwekenge-ntyele re amangkelhe-ileke. 60 Ingkirreke itne YAHWEH-eke angkeke Rebekah ikwere, “Anwerne Ngkarte apayuthneme ngenhe ampe atningke anthetyeke atyemeye-arlke Re akwetethe anteme arntarnte-aretyenhe, tyerrtye apmere arrpenhe-arenye areyele itnenhe uyarne atweme itne apetyerlenge atwetyeke.” 61 Kele ikwerenheke-artweye areye-arle YAHWEH-eke angkeke ipenhe, Rebekah arelhe awenke arrpenhe areye-arlke arratyeke irreke apmere impemele alhetyeke. Itne akethe-werne alhemele kamule-ke antyerlte-alheke urrkapentye akngerre areye-arlke kele alheke urrkapentye akngerre Abraham-kenhe arrpenhe areyenge.
62 Yanhenge akenhe Isaac apmere Beer-lahai-roi-ngentyele apetyalpemele, apmere Negev-ele anetyame. 63-65 Ingwe anyentele re akethele unthetyame itirremele, re areke tyerrtye areye arlengenge apetyerlenge kamule-nge ikwere-werne atheke. Re arnpenheke itneke-werne-atheke. Nhenge Rebekah-ele renhe apetyerlenge areke; Re iparrpe ngkernemele kamule ikwerenhe-ngentyele atnarnpemele, imerte urrkapentye akngerre Abraham-kenhe apayuthnemele, “Angwenhe-ame artwe yanhe ularre apetyeme?”
Urrkapentye akngerre re akenhe angkerlenge “Re kwenhe akngerrepate atyinhe Isaac.” Kele Rebekah-ele mantere ineke re inngerre artelhetyeke, nhenge arelhe apmere yanhe-arenye areyele mpwaretyarte alhilentye itnekenhele areketyenge.
66 Kele Isaac itnekenge apurte-irremele, urrkapentye akngerre Abraham-kenhele ileke ikwere nthakenhe-arle irreke-akerte.
67 Ikwerenge anteme Isaac-ele Rebekah akngeke ilthe ikwerenhe, ikwere anewe anteme aneke re ikwere arnterre anthurre ahentye-aneke. Nhenge Isaac-arle irrare anthurre anetyarte meye ikwerenhe-arle aparlpe-ilekenge kele Rebekah anewe ikwerenhenge anteme, re akangkentye anteme awethe aneme.