13
Tyerrtye areyele Barnabas uthene Saul uthene akngakeme ayeye mwerre ilerle-aperretyeke
Kele Antioch-ele aneke Jesus-kenhe areyele-arlenge arrpenhe areye nhenge angkentye Ngkarte-kenhe awemele ilerle-apentye akngerre akenhe Jesus-akerte-arlke akaltyele-anthenhe-anthenhe: Barnabas uthene Simeon uthene, arritnye arrpenhe-kenhe ikwerenhe aneke “Urrperle-arle”, arrpenhe akenhe Lucius arritnye Cyrene-arenye-arle, artwe arrpenhe Manaen arritnye aneke, Herod uthenenge-arle apurte amangkeke Saul-arlke. Artwe yanhe areye apurte-irreke Ngkarteke angkemele tnakemele anerrirretyame merne-arlke arlkwetyakenhele. Utnenge Akngerre anteme itneke alakenhe angkeke, “The Barnabas uthene Saul uthene akngakeke atyenge urrkapetyeke, kele arrantherre renhe-atherrenhe urrkapetyeke arrernaye atyenge.” Itne akwete anthurre Ngkarteke angkemele aneke merne-arlke arlkwetyakenhele. Kele angkeke-arle iperre itne iltye akaperte ikwere-atherrenheke-arleke arrernemele Ngkarte apayuthnemele renhe-atherrenhe arntarnte-aretyeke imerte renhe-atherrenhe ilemele urrkapentye Utnenge Akngerrele-arle ileke mpwaretyeke.
Paul uthene Barnabas uthene apmere Cyprus arritnye-werne alheme
Kele ratherre apmere Antioch-enge alherremele apmere Seleucia arritnye-werne kwatye alaye iterele Utnenge Akngerrele-arle renhe-atherrenhe yernekenge. Boat atningke apetyewarretyarte kwatye iterele aneke. Yanhe-ngentyele ratherre boat-eke antyemele alheke kwatye alayele tyanemele apmere akweke anyente Cyprus arritnyeke anteme ratherre arrernelheke. Apmere Salamis arritnyeke irremele ratherre ikwerele anerle-anerreke. Yanhele anemele ratherre tyatye Jew areye-kenheke irrpemele ayeye Ngkarte-kenhe Jesus-akerte itneke ileke. Artwe John-Mark arritnye alheke ikwere-atherrenge urrkapetyeke.
Kele itne-arle apmere renhe imperle-alhemele alheke akaltyele-anthemele tyatye Jew-kenhe ingkirrekenge ahelhe akweke-arle apmere Paphos-eke irretyeke-atwetye. Apmere ikwerele aneke artwe anyente Bar-Jesus arritnye, Greek angkentye akngerre areyele renhe arritnye arrpenhe ilentye akngerre Elymas akwele, arritnye nhenhele ileme “ngangkere.” Artwe re arne atningke mpwaretyarte, ngangkere akngerre-akertele-arteke; re urrtyirremele ilelheke rarle angkentye Ngkarte-kenhe awemele ilerle-apentye akngerre-arle akwele. Artwe re atyewe aneke artwe alartetye akngerreke apmere Cyprus-arenye. Artwe yanhe itelarentye akngerre aneke arritnye ikwerenhe Sergius Paulus. Re arrpenhe yerneke Barnabas uthene Saul uthene ikwere-werne akngetyeke; re ahentye-aneke Ngkarte-kenhe ayeye arratye Jesus-akerte awetyeke. Kenhe artwe nhenge Bar-Jesus re akenhe itneke akwetethe arrkngerte-arrkngerte angkerlenge iwenhe apeke renhe akngarte-iwetyeke ratherre Jesus-akerte angkerlenge. Re atere-irreke atyewe ikwerenhele apeke ayeye Ngkarte-akerte awemele ikwere akangkwe-irreketyenge. Kele Saul, Paul arritnye arrpenhe-arle re, Utnenge Akngerrele-arle utnenge lterrke anthekenge, ularreke-ularre angkeke alknge anthurre aremele, 10 “Unte kwenhe arrentye Satan-arteke, ayeye akurne-ileme! Unte kwenhe akwetethe-arle urrtyirreme ilentye akngerre tyerrtye mwerre areyeke itneke akurne-arlke mpwaremele. Unte angkentye Ngkarte-kenhe akurne-ilemele akngarte-iwentye akngerre mwerre-ilemele akwele. Ilengare-ame unte impelhetyenhe angkentye Ngkarte-kenhe akngarte-iwerle-anemele? 11 Kenhe Ngkarte akenhe ngkwenge ahele anteme-arle-irreme unte-arle akwetethe akurne mpwarerle-anemenge. Re ngenhe alknge martetyenhe, unte pwenge anteme irretyenhe arne-arlke aretyakenhe. Urreke-ante unte alknge-ampemele awethe aretyenhe.”
Iparrpe anthurre re pwenge-irreke, rarle apmere ingwemertele-arteke anemele. Re apale-apale irremele untherle-apeke tyerrtyeke unthemele renhe iltyenge inemele akngetyeke. 12 Akngerrepate apmere yanhe-arenyele areke atyewe ikwerenhe-arle pwenge-anteme, re Jesus-eke akangkwe-irreke. Itnenhe-arle ayeye Ngkarte-kenhe akaltyele-antheke iperre re apatemele alakenhe itirreke, “Nhenhe kwenhe lyete-ante the angkentye mwerre anthurre aweke alakenhe.”
Paul uthene Barnabas uthene Jesus-akerte angkerle-anerreme apmere Antioch uthene Pisidia uthenenge
13 Yanhe-ngentyele Paul arrpenhe areyenge-arlke boat-eke antyemele alheke apmere Paphos impemele kwatyele tyaneke. Yanhenge itne arrernelheke apmere Perga arritnyeke apmere akngerre Pamphylia-nge. Yanhenge John-Mark-ele itnenhe impemele alpeke Jerusalem-werne. 14 Paul uthene Barnabas uthene ingke alherreke Perga-ngentyele, arlenge-arle alheke iperre ratherre apmere Antioch arrpenheke irreke apmere akngerre Pisidia mpwepele. Arlte Saturday-ele, arlte apurrkele, ratherre apurte-irreke Jew areyenge tyatye-ke imerte itnekenge arrernelhemele. 15 Arrpenhele angkentye Moses-kenhenge anteme ayeye read-eme-ileke, ayeye arrpenhe-arlke nhenge angkentye Ngkarte-kenhe awemele ilerle-apentye akngerre areyele-arlke-arle intelhe-ileke. Kele rarle ayeye read-eme-ileke iperrele, artwe tyatye arntarnte-arentye akngerrele artwe arrpenheke ileke Paul uthene Barnabas utheneke angketyeke alhetyeke. Kele re alhemele ikwere-atherre angkeke, “Atyewe anwerne-akenhe! Mpwele apeke-arle ayeye mwerre-akerte atnyeneme angketyeke utnenge tyerrtye areye-kenhe atnerre-irretyenhenge. Kele angkerle-anerraye.”
16 Kele Paul akeme-irremele, iltye akertne-ilemele itnenhe nterte-irretyeke, alakenhe anteme re itneke angkeke, “Yewe, Israel-arenye areye-aye, Jew anetyakenhe arrantherre-arlke, arrantherre ingkirreke Ngkarteke akangkwe-irrentye akngerre. Ayenge awerrirraye, the arrekantherre iletyenhenge! 17 Ngkarte anwerne-arle utyerneme tnakemele, Re akwetethe tyerrtye Israel-arenye areye arntarnte-aretyarte arrule. Re arrenge-arrenge anwerne-akenhe areye akngakemele ineke Re itneke mwerre anthurre aneke itne-kenheke-artweye areye-arle atningke anteme irretyenhenge. Itne apmere ipenye Egypt-ele anetyarte, year 400-pele ulkereke. Kele Re itnenhe apmere yanhenge tyerremele akngetyeke ngangkere lterrke akngerre-akertele. 18 Re itnekenge arrwekeleke-irreke arrule anthurreke-atwetye ahurratyele year 40-peleke-atwetye, itne-arle renhe awetye-akenhenge-itanye. 19 Re itnenhe ngangkere antheke itne tyerrtye apmere 7-pele-arenye atwetyeke apmere Canaan-arenye areye. Re tyerrtye ikwerenhe areye apmere itnekenhe antheke itne anerlte-anetyeke. 20 Yanhe-ngentyele Ngkartele artwe akngerrepate areye akngakeke re itnenhe arrerneke ikwerenhe areye mwerrantye arntarnte-aremele anetyeke, tyerrtye arrpe-anenhe Israel-arenye areye. Ikwere iperre re akngakemele arrerneke artwe akngerrepate Samuel arritnye, nhenge angkentye Ikwerenhe awemele ilerle-apentye akngerre. 21 Kele yanhenge anteme tyerrtye areyele Ngkarte apayuthneke itneke King inetyeke pwathe arratye akngerre. Kele Ngkartele itneke Saul arrerneke akngerrepate anetyeke. Arrantherre itelareme, artwe rarle arrenge-arrenge anwerne-kenhe Benjamin-ngentyele. Artwe re Saul, alere Kish-kenhe-arle, akngerrepate aneke Israel-arenye areyeke year 40-peleke-atwetye. 22 Yanhe-ngentyele Ngkartele renhe ipmentye iweke, imerte David akngakemele akngerrepate arrernemele Israel-arenye areyeke. Alakenhe anteme Ngkarte angkeke, ‘Tharle David-arle akngakeke, artwe Jesse arritnyeke alere, ayenge-arle ikwere anteme akangkemenge. Rarle atyenge aywerrke-irremele urrkapentye atyinhe akwetethe mpwarekenge.’
23 “Kele-arle alhileke iperre, Ngkartele Jesus yerneke David-kenhe areye-ngentyele, re tyerrtye Israel-arenye areye itetheke mpwaretyenhenge. 24 Urreke-arle Jesus apetyetyenhenge John-ele ikwere-akerte tyerrtye areyeke iletyame itne awetyeke, arne akurne itnekenhe impetyeke, apure-irremele itne kwatyeke irrpetyeke itnenhe baptise-eme-iletyenhenge. 25 Kele ingkwe warrke Ngkarte-kenhe uyerrelhe-iletyenhenge, re alakenhe angketyarte, ‘Arrantherre apeke-arle itirreme ayenge-arle akwele Ngkartele-arle alhilemele yernekeke-athene. Kenhe arrangkwe-arle, artwe rarle atyengenge ingkerne-arle apetyeme. Rarle akngerrepate anthurre-arle atyengenge mwerre akngerre-ulkere. Ayenge-arlke-arteke alakenhe, tharle ingke-kenhe ikwerenhe uyarne-arle ilyweme, ayenge-arle akweke-ulkerenge. Artwe mwerre anthurrele-ante-arle alakenhe mpwareme rarle atyeperre anthurre anemenge.’ Alakenhe-arle John angkeke.
26 “Atyewe atyinhe areyaye! Abraham-eke-artweye areye-aye, ayenge awerrirraye. Jew anetyakenhe arrantherre-arlke ayenge awerrirraye arrantherre kwenhe Ngkarteke akangkwe-irrentye akngerre anteye! Ngkartele kwenhe ayeye Jesus-akerte imerneke re anwernenhe itetheke mpwaretyeke. Re anwerneke ayeye nhenhe imerneke anwerne ingkirrekele renhe awetyeke ikwere akangkwe-irretyenhenge. 27 Kele Jew Jerusalem-arenye areye akngerrepate itnekenhe-arlke Jesus alhengke-aretyakenhe-arle aneke renhe ikwele-aremele. Itne-arle uyarne itelareke ayeye nhenge angkentye Ngkarte-kenhe awemele ilerle-apentye akngerre areyele-arle arrule intelhe-ileke. Itne akwetethe-arle angkentye read-eme-ilemele arlte Saturday arrpe-anenhele itne apurte-irremele Ngkarte utyernemele tnaketyeke. Itne akenhe angkentye ikwere akangkwe-irretyakenhele-arle renhe apale ilperneke. Alakenhe-arle Ngkarte arrule angkeke, kele arratye anteme alakenhe-irreke. 28 Tyerrtye areye angkerrirreke Jesus-ele-arle mpwarekeke itne renhe atwetyeke. Itne akenhe akngerrepate Pilate apayuthneke thultye areye uternetyeke renhe irrerlknge atwetyeke. Pilate-le anteme mpwareke itne-arle apayuthneke. 29 Thultye yanhe areyele Jesus-eke mpwareke angkentye awemele ilerle-apentye akngerre areyele-arle arrule intelhe-ileke-arteke akwete. Itne Jesus nail-ele arne arntarlkweke-arleke arlpare arrerneke. Atyewe Jesus-kenhe areyele anteme tyerrtye ikwerenhe arne arntarlkwe ikwerenge irlwemele inteyeke athenetyeke akngerlte-iwemele. 30 Ngkartele anteme renhe itethe-ilirtnemele ilweke-arle iperrele renhe akemelhe-ileke. 31 Yanhenge anteme tyerrtye itne Jesus-enge-arle apurte unthetyartele areke itneke atningke-ngare arraterlenge. Tyerrtye Jesus-enge-arle unthetyarte areye apmere Galilee-nge Jerusalem-werne atheke. Tyerrtye yanhe itne anteme ayeye ikwere-akerte ileke tyerrtye Israel-arenye areyeke.
32-33 “Ilerne anteme apetyeke ayeye mwerre arrekantherre iletyeke. Ayeye nhenge Ngkartele-arle arrule alhileke arrenge-arrenge anwerne-kenhe areyeke. Ngkartele-arle alhileke kwenhe arratye irreke Jew anwerneke Jew anetyakenhe areyeke-arlke. Ngkartele alakenhe mpwareke alere ikwerenhe Jesus itethe-ilirtnemele rarle ilweke iperrele. David-ele intelhe-ileke Psalm 2-enge tyerrtye rarle ilwemele itethe-irrirtneme-akerte alakenhe,
‘Lyete the imerneke tyerrtye areyeke unte-arle alere atyinhe,
ayenge-arle akngeye ngkwinhe arratye-arlke-arle aneme.’ Psalm 2:7.
34 “Ngkarte anyentele kwenhe Jesus itethe-ilirtneke rarle ilweke iperre imerte akertne-ilemele, re anteme awethe ilwetyakenhe. Alakenhe-arle Ngkarte angkeke alere ikwerenhe-akerte,
‘The arrenhantherrenhe ingkirreke mwantyele arntarnte-aretyenhe.
Tharle akngerrepate David alhileke-arteke.’ Isaiah 55:3.
35 “Kele ayeye arrpenhenge, David-ele ileme Ngkartele-arle yerneke-akerte alakenhe,
‘Ayenge ilwerlenge unte tyerrtye atyinhe arntirte-irretyeke impetyale, ayenge-arle ngkwenge arnterre anthurre ahentye-anemenge ngkwenge akangkwe-irremele.’ Psalm 16:10.
36 “Rarle anetyartenge, David-ele mpwareke Ngkartele-arle renhe ileke. David-elarle warrke Ngkarte-kenhe uyerrelhe-ileke iperre re ilweke anteme. Tyerrtye areyele renhe iperteke anteme arteke, yanhele intemele re arntirte-irremele ahelhe anteme irreke. 37 Nhenge David-ele arrule intelhe-ileke Jesus-akerte. Jesus ilweke anteye, kele Ngkartele renhe itetharle-ilirtnerlenge. Tyerrtye ikwerenhe akenhe arntirte-irretyakenhe-arle anerlenge, re awethe ilwetyeke arrangkwe-arle. 38-39 Atyewe areyaye! Ayeye nhenhe mwantyele awerrirraye! Anwerne arrekantherre ileme arrantherre itelaretyenhenge, Ngkartele anwernenhe ilpernetyakenhe aneme akurne mpwarerlenge Jesus-elarle anwerneke mpwarekenge. Arrantherre-arle angkentye Moses-kenhe apentetyartenge, Ngkarte ipeltye-irretyakenhe anetyarte arrenhantherrenhe atyewe ikwerenhe aketyakenhele. Kele nhenhe arrantherre Jesus-eke akangkwe-irremenge anteme re alakenhe mpwareme. Kele Jesus-eke akangkwe-irraye. Kele Ngkartele arrenhantherrenhe ilpernetyakenhe aneme, akurne areye urrparemele arrantherre mpwarerlenge, anyente anteme re arrekantherrenge irreme, ipeltye-irremele. 40 Akangkwe-irremele, ilernpenye anthurre anaye, nhenge iwenhe apeke renhe angkentye Ngkarte-kenhe awemele ilerle-apentye akngerre areyele ileke arrekantherre irreme-ketye-arle. Itne alakenhe intelhe-ileke,
41 ‘Awerrirraye, arrantherre ularele angkeme nthakenhe-arle Ngkarte angkemeke,
arrantherre arratye apatetyenhe aremele nthakenhe-arle Ngkartele mpwaremeke,
arrantherre arratye ilwetyenhenge.
Arrantherre apatemele akangkwe-irretyakenhe anemele.
Tyerrtyele arrekantherre arratye ilerlenge-arlke, arrantherre akangkwe-irretyakenhe anetyenhe.’ Habakkuk 1:5.
“Kele mwantyele awemele Jesus-eke akangkwe-irretyeke, arrantherre ilweme-ketyenge!” Alakenhe-arle Paul itneke angkeke.
42 Kele Paul uthene Barnabas uthene tyatye Jew areye-kenhenge arratetyeke anemele, tyerrtye arrpenhe areyele renhe-atherrenhe apayuthneke awethe urreke apetyalpetyeke arlte Apurrke arrpenhele ayeye renhe anteye iletyeke. 43 Kele-arle tyatye-ke irrpeke iperrele tyerrtye areye arrateke arrpenhe areyele renhe-atherrenhe apenteke, Jew areyele Jew anetyakenhe areyele-arlke. Jew anetyakenhe nhenhe areyele Ngkarte tnakeke, Jew areyele-arteke. Paul uthene Barnabas uthenele ayeye ilerle-anerreke arrulenge arrpenheke-atwetye alakenhe ilemele, “Ngkarte akwete apenterlte-anaye, arrantherre-arle itelaremenge Ngkartele-arle anwernenhe mwantyele arntarnte-areme.”
44 Saturday arrpenhele anteme, arlte apurrkele, tyerrtye ingkirreke apurte-irreke Barnabas uthene Paul uthene awetyeke Jesus-akerte angkerlenge. 45 Kenhe akngerrepate Jew areye-kenhe areye akenhe arrkngerte anthurre-arle irrerlenge, itne-arle tyerrtye areye apetyerlenge areke Barnabas uthene Paul uthene awetyeke. Akngerrepate areyele renhe-atherrenhe ilteke aheke angkerremele. 46 Kele ratherre akenhe akwenpe anthurre-arle angkerle-anerrerlenge, “Ngkartele ilernenhe yerneke ayeye Jesus-akerte ikwerenhe angketyeke arrekantherre Jew areyeke-amparre. Kenhe arrantherre kwenhe ayeye Ngkarte-kenheke akangkwe-irretyakenhe. Kele arrantherre imerneme arrantherre-arle Ngkartenge akwete anetyeke-kwenye-arle. Kele arrantherre ikwere akangkwe-irretye-kwenyenge, ilerne Jew anetyakenhe areye-werne alheme ayeye nhenhe anteye itneke iletyeke. 47 Ilerne alakenhe mpwarerle-anerreme Ngkartele-arle ilernenhe ilekenge alakenhe mpwaretyeke. Re alakenhe angkeke,
‘The renhe-atherrenhe alkngenthe-arteke Jew anetyakenhe areye-werne yerneme, mpwele itelareme nthakenhe-arle alkngenthe pwarrtyeme arne areye alkngenthe-ilemele arltele-arteke, alakenhe-arle.
Mpwele ayeye mwerre itneke iletyenhe, itne akenhe awerlenge-arle, akangkwe-irremele, Ngkartele itnenhene itetheke mpwaretyenhe, tyerrtye apmere arrpe-anenhe-arenye areye.’ ” Isaiah 49:6.
48 Jew anetyakenhe areyele nhenhe awemele Paul angkerlenge itne arnterre anthurre akangkeke Ngkarteke renhe utyernemele. Itne alakenhe angkerreke “Ngkarte-aye! Ayeye ngkwinhe Jesus-akerte mwerre anthurre. Anwernele ngenhe arnterre anthurre utyerneme tnakewarremele.” Jew anetyakenhe ingkirreke Ngkartele-arle akngakeke ikwerenge akwete-ante anetyeke ayeye Jesus-akerteke akangkwe-irreke. 49 Nhenhe ikwerele-ureke, akangkwe-arle-irreke areye untherlte-apeke arrpenhe areyeke ayeye Jesus-akerte ilerlte-apemele apmere arrpe-anenhele. Tyerrtye awethe atningke anteme Jesus-eke akangkwe-irreke.
50 Kele Jew akngerrepate arrpenhe areye akwete ahele angkerreke Paul uthene Barnabas utheneke. Itne apurte-irreke akngerrepate apmere yanhe-arenye areyenge, arelhe akngerrepate areyenge-arlke Jew apententye akngerre areye ikwere-atherre arrkngerte irretyeke mpwareke. Akngerrepate itne ikwere-atherre ahele irrerreke imerte renhe-atherrenhe ayepwemele apmere arrpenhe-werne. 51 Kele ratherre apmere renhe impemele alheke, ratherre ingke-kenhe ilywerle-anerreke ulpmernte-arlke lernemele angkerle-anerreke, “Ilerne alakenhe mpwareme arrantherre-arle ayeye Jesus-akerte nhenheke apale angkekenge. Arrantherre iltemele ilernenhe yerneke Ngkarteke akutne areye-arteke.” Kele ratherre ingke-kenhe ikwere-atherrenheke irrperle-alherreke imerte alhemele apmere arrpenhe-werne Iconium arritnye-werne. 52 Kele apmere yanhele, apmere nhenge ratherre-arle imperle-alherreke, Jesus-kenhe areye akangkentye anthurre aneke. Utnenge Akngerre itnekenge akwetethe aneke.