4
Ri cꞌambal naꞌoj puwi ri awanel
(Mt. 13:1-9; Lc. 8:4-8)
Ri Jesús xujek tanchi cacꞌutun chuchiꞌ ri mar y lic e qꞌui ri ticawex xemolotaj chiriꞌ pa cꞌo wi Rire. Ruma cꞌu riꞌ xoc chupa jun barco cꞌo chwi ri mar, xtzꞌuyiꞌ chupa y conoje ri ticawex e cꞌo pana chuchiꞌ la mar. Xujek cꞌu cacꞌutun chiquiwach rucꞌ uqꞌuiyal tak cꞌambal naꞌoj, yey jun che tak rucꞌutunic e waꞌ:
«¡Chitapeꞌ! Cꞌo jun awanel xel bi chaꞌ queꞌawanok. Ecꞌuchiriꞌ catajin che ujopopexic rijaꞌ,* cꞌo xtzak can chuchiꞌ ri be. Xecꞌun cꞌu lo tzꞌiquin, y xoꞌlquitija bi.
»Cꞌo ijaꞌ xtzak can pa tak abaj; yey ruma na jinta uqꞌuiyal ulew chuxeꞌ, xel tan lo rijaꞌ. Ecꞌuchiriꞌ xel lo ri kꞌij, xcꞌatic; yey ruma na jinta ratzꞌayak, xchakijic.
»Cꞌo ijaꞌ xtzak can pa tak qꞌuix. Echiriꞌ ri qꞌuix xqꞌuiyic, rijaꞌ xjikꞌ can chuxeꞌ; ruma cꞌu riꞌ, na jinta rekaꞌn xuyaꞌo.
»Noꞌj cꞌo ijaꞌ xtzak can pa chomilaj ulew. Ecꞌu riꞌ waꞌ xel lok, xqꞌuiyic y lic xuꞌan rekaꞌn. Cꞌo jujun rakan xuya treinta, jujun chic xuya sesenta y cꞌo ne xuya jun ciento» xchaꞌ.
Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xubiꞌij tanchi chique: «China cꞌu ri cꞌo utanibal che utayic, ¡chuta cꞌu riꞌ!» xchaꞌ.
Saꞌ ruchac tak ri cꞌambal naꞌoj
(Mt. 13:10-17; Lc. 8:9-10)
10 Echiriꞌ ri Jesús xcanaj can utuquel, ri e cꞌo chunakaj y ri cablajuj utijoꞌn xekib rucꞌ, xquitzꞌonoj cꞌu che saꞌ queꞌelawi wa cꞌambal naꞌoj xuya chique. 11 Ecꞌu ri Jesús xubiꞌij chique:
«Chiwe riꞌix yaꞌtalic cakꞌalajisax runaꞌoj ri Dios chwi rutakanic. Noꞌj chique tak ri winak na e jinta chupa rutakanic, xa rucꞌ tak cꞌambal naꞌoj cabiꞌx ronoje chique. 12 Ma tob rique quetzuꞌnic, e junam rucꞌ na quetzuꞌn taj; tob quetanic, e junam rucꞌ na quetan taj y e riꞌ na jinta cꞌo caquimaj usucꞌ. Na cacaj ta cꞌu riꞌ caquitzelej quitzij chaꞌ jelaꞌ cacuytaj quimac» xchaꞌ.
Ri Jesús cukꞌalajisaj ri cꞌambal naꞌoj puwi ri awanel
(Mt. 13:18-23; Lc. 8:11-15)
13 Ecꞌuchiriꞌ, xutzꞌonoj chique:
«¿Na quimaj ta cami usucꞌ riꞌ wa cꞌambal naꞌoj? ¿Saꞌ cꞌu uꞌanic riꞌ quimaj usucꞌ ronoje tak ri cꞌambal naꞌoj cancꞌut chiwach?
14 »Ri awanel e pachaꞌ ri caticow Ruchꞌaꞌtem ri Dios.
15 »E cꞌo cꞌu jujun ticawex e pachaꞌ rijaꞌ xtzak can chuchiꞌ ri be; waꞌ xtic Ruchꞌaꞌtem ri Dios pa canimaꞌ y caquita ne riꞌ. Pero cacꞌun cꞌu lo ri Satanás y cumaj bi ri Chꞌaꞌtem xtiquiꞌ pa canimaꞌ.
16 »E cꞌo jujun chic e pachaꞌ rijaꞌ xtzak can pa tak abaj. Waꞌ e ri caquita Ruchꞌaꞌtem ri Dios y na jampatana caquicꞌul rucꞌ quiꞌcotemal. 17 Pero ruma na e tiquil ta chi utz, na quecowin taj. Ma echiriꞌ cacꞌun lo ri cꞌambal quipa o queternabex rucꞌ cꞌax ruma quicꞌulum Ruchꞌaꞌtem ri Dios, quepajtaj cꞌu riꞌ.
18 »E cꞌo jujun chic e pachaꞌ rijaꞌ xtzak can pa tak qꞌuix. Waꞌ e ri quetaw Ruchꞌaꞌtem ri Dios. 19 Pero rubis quicꞌuꞌx chwi tak ri cajawax chique, rucꞌ ri socosoꞌnic re ri beyomalil y ri quirayibal che tak ronoje ri cꞌolic; ronoje cꞌu waꞌ e cusach uwach Ruchꞌaꞌtem ri Dios cꞌo pa canimaꞌ. Ruma tak cꞌu riꞌ waꞌ na jinta cꞌana quijikꞌobalil quilitaj che ri quibinic.
20 »E cꞌo cꞌu jujun e jelaꞌ pachaꞌ rijaꞌ xtzak pa chomilaj ulew. Waꞌ e ri caquita Ruchꞌaꞌtem ri Dios, caquicꞌul chi utz y lic cꞌo quijikꞌobalil quilitaj che ri quibinic. E jelaꞌ pachaꞌ rijaꞌ lic xuꞌan rekaꞌn; cꞌo jujun rakan xuya treinta, jujun chic xuya sesenta y cꞌo ne xuya jun ciento» xchaꞌ.
Ri cꞌambal naꞌoj puwi ri candil
(Lc. 8:16-18)
21 Ri Jesús xubiꞌij tanchi chique:
«¿Cꞌo neba junok cutzij juna akꞌ y cuchꞌuk uwiꞌ rucꞌ juna mulul re pajbal o cujuꞌ chuxeꞌ ruwarabal? ¿Na re ta neba cuya lo chupa rucꞌolibal chicaj? 22 Ma copon ri kꞌij echiriꞌ janipa ri na kꞌalajisam taj, cakꞌalajisax na; yey janipa ri ewatalic, quetaꞌmaxic. 23 China cꞌu ri cꞌo utanibal che utayic, ¡chuta cꞌu riꞌ!» xchaꞌ.
24 Jewaꞌ xubiꞌij tanchi chique:
«Lic chita chi utz janipa ri cambiꞌij chiwe, ma “rucꞌ ri pajbal quixpajan wi riꞌix, rucꞌ tanchi wa pajbal caꞌan pajanic chiwe.” Ecꞌu ri Dios cuya na chiwe lic quimaj usucꞌ ri cambiꞌij, we lic e quita ri nutzij. 25 Ma china ri cucꞌul chi utz janipa ri cacꞌut chwach, riꞌ cacꞌut ne más chwach y jecꞌulaꞌ cumaj más. Yey china ri na cucꞌul ta ri cacꞌut chwach, riꞌ camaj ne che janipa ri cuchꞌobo umajom chi usucꞌ» xcha ri Jesús.
Ri cꞌambal naꞌoj puwi ruqꞌuiyibal rijaꞌ
26 Xubiꞌij tanchi ri Jesús chique:
«Rutakanic ri Dios e jelaꞌ pachaꞌ juna achi cutic rijaꞌ pulew. 27 Rachi chakꞌab queꞌwarok y pakꞌij cawaꞌlij tanchic; yey na cumaj ta usucꞌ suꞌanic quel lo rijaꞌ y caqꞌuiyic. 28 Ma rulew utuquel cuꞌan rib che uqꞌuiyisaxic ri ticoꞌn. Nabe na e quel lo ri rakan ri ticoꞌn, teran cꞌu lo rutzicꞌ; tecꞌuchiriꞌ, cawachinic. 29 Ecꞌuchiriꞌ ya xriꞌjobic, catzak bi ri jos che ma e riꞌ xopon rukꞌijol molonic» xchaꞌ.
Ri cꞌambal naꞌoj puwi rijaꞌ re moxtasa
(Mt. 13:31-32; Lc. 13:18-19)
30 Xubiꞌij tanchi ri Jesús:
«¿Saꞌ rucꞌ cakajunimaj wi rutakanic ri Dios, o saꞌ juna cꞌambal naꞌoj cukꞌalajisaj waꞌ? 31 E pachaꞌ rijaꞌ re moxtasa echiriꞌ catic pulew. Ma e ijaꞌ waꞌ más chꞌutiꞌn chwa tak rijaꞌ cꞌo che ruwachulew, 32 pero echiriꞌ tiquital chic, we xqꞌuiyic más canimar chwa tak ri ticoꞌn cꞌo pa ri werta. Quel cꞌu lo nimak tak ukꞌab y quecꞌun lo ri tzꞌiquin quexiqꞌuicꞌ che ruwa caj y quejekiꞌ chuxeꞌ rumuꞌj» xchaꞌ.
Suꞌbe ri Jesús cacꞌutun rucꞌ tak cꞌambal naꞌoj
(Mt. 13:34-35)
33 Rucꞌ uqꞌuiyal tak cꞌambal naꞌoj pachaꞌ tak waꞌ, xcꞌutun ri Jesús puwi Ruchꞌaꞌtem ri Dios, e chirij ri caquimaj usucꞌ ri winak. 34 Y na jinta cꞌo xucꞌutu we na rucꞌ ta cꞌambal naꞌoj xuꞌano; noꞌj chique rutijoꞌn xukꞌalajisaj ronoje echiriꞌ e cꞌo quituquel.
Ri Jesús cukꞌatej ri cakjikꞌ chwi ri mar
(Mt. 8:23-27; Lc. 8:22-25)
35 Chupa cꞌu laꞌ la jun kꞌij echiriꞌ xoc rakꞌab, ri Jesús xubiꞌij chique rutijoꞌn:
—Joꞌ, chojkꞌax chꞌaka yaꞌ —xcha chique.
36 Echiriꞌ ebuchꞌaꞌbem chi can ruqꞌuiyal winak, rutijoꞌn xquicꞌam bi ri Jesús e laꞌ chupa ri barco pa tzꞌul wi Rire, yey e cꞌo chi jujun barcos ecachbilam bi.
37 Xpe cꞌu jun nimalaj cakjikꞌ chwi ri mar. Ecꞌu ri yaꞌ curoj rib che ri barco; y waꞌ xujek canoj che yaꞌ, ya laj camukutajic. 38 Ecꞌu ri Jesús cꞌo pa ri barco puqꞌuisbal re chirij, cawar chwi jun chꞌacat.
Rutijoꞌn xeꞌquicꞌosoj y jewaꞌ xquibiꞌij che:
—¡Kajawal! ¿Na coc ta cami la il chike? ¡Ma ya cojcamic! —xechaꞌ.
39 Ecꞌu ri Jesús xyactajic, xukꞌatej ri cakjikꞌ y jewaꞌ xubiꞌij che ri yaꞌ:
—¡Chat-tanalok! ¡Chatcubulok! —xcha che. Ri cakjikꞌ xtaniꞌic y ri yaꞌ xyeniꞌic.
40 Tecꞌuchiriꞌ, xubiꞌij chique rutijoꞌn:
—¿Suꞌchac lic quixiꞌij iwib? ¿Suꞌbe na cubul ta icꞌuꞌx wucꞌ? —xcha chique.
41 Ewi xoc lo jun xiꞌin ib cucꞌ y xquibiꞌij chiquiwach:
—¿Saꞌ ruwach waꞌ waꞌchi? ¡Ma tob ne e ri cakjikꞌ y ri yaꞌ caquicoj utzij! —xechaꞌ.
* 4:4 E rojertan chilaꞌ Israel echiriꞌ caquiꞌan rawanic re ri trigo xa caquijopopej rijaꞌ pulew, tecꞌuchiriꞌ caquichꞌuk uwiꞌ rucꞌ ulew. 4:12 Is. 6:9-10