19
Ri Zaqueo kukꞌul ri Jesús chirocho
Ri Jesús xopon Jericó, e riꞌ katajin rikꞌowik chupa ri tinamit. Kꞌo kꞌu jun achi chiriꞌ Zaqueo rubꞌiꞌ, aj wach ke raj tzꞌonol puaq re tojonik yey rire lik bꞌeyom. Rire lik kutij riꞌ che suꞌanik karil uwach ri Jesús, pero na utz taj karilo kuma rukꞌiyal winaq, ma xa chꞌutiꞌn raqan. Lik kꞌut kanik xeꞌek xnabꞌej bꞌi chikiwach ri winaq y xaqꞌan chwi jun cheꞌ chaꞌ karil uwach ri Jesús, ma chiriꞌ kikꞌow wi Rire.
Echiriꞌ xopon ri Jesús chuxeꞌ ri cheꞌ, xtzuꞌn chikaj y xril pan ri Zaqueo; y jekꞌuwaꞌ xubꞌiꞌij pan che:
—Zaqueo, choqꞌotan qaja lo la, ma waqꞌij lik chirajawaxik kineꞌkanaj kan chi ocho la —xchaꞌ.
Y ri Zaqueo maji chik xqaj loq y xukꞌul ri Jesús chirocho rukꞌ kiꞌkotemal.
Ekꞌuchiriꞌ xkil waꞌ ri winaq, konoje xkijeq kechꞌaꞌt chirij ri Jesús ma xkanaj kan chirocho jun achi lik aj mak.*
Ekꞌuchiriꞌ, ri Zaqueo xtakꞌiꞌik y jewaꞌ xubꞌiꞌij che ri Qanimajawal:
—Tape la, wajawal: Pa nikꞌaj che ri nubꞌeyomalil kansipaj chike ri nibꞌaꞌibꞌ; yey we nuꞌanom eleqꞌ che junoq rukꞌ sokosoꞌnik, kajlaj rukꞌaxel kantzelej che —xchaꞌ.
Ewi ri Jesús xubꞌiꞌij:
—Waqꞌij xkꞌun ri kolobꞌetajik chupa wa rocho ri Zaqueo, ma rire e kukꞌil ri ralkꞌoꞌal kan ri Abraham. 10 Yey ri in Alaxel Chikixoꞌl Tikawex, in kꞌuninaq che kitzukuxik y che kikolobꞌexik ri e sachinaq pa mak —xchaꞌ.
Ri kꞌambꞌal naꞌoj puwi ri xkiꞌan lajuj aj chakibꞌ rukꞌ ri puaq xyaꞌ kan pakiqꞌabꞌ
11 Echiriꞌ kakitataꞌ waꞌ ri winaq, ri Jesús xujeq utzijoxik jun kꞌambꞌal naꞌoj chike. Ma xa naqaj chi kꞌo wi che ri tinamit Jerusalem yey e chikiwach ri winaq, echiriꞌ ri Jesús kok chiriꞌ, kuqꞌalajisaj uwach y jelaꞌ kajeqer rutaqanik ri Dios. 12 Xubꞌiꞌij kꞌu ri Jesús:
«Kꞌo jun achi lik kꞌo uwach e riꞌ keꞌek chupa jun tinamit lik naj chaꞌ chilaꞌ kaꞌan rey che; y jelaꞌ echiriꞌ katzelej loq, kujeq rutaqanik puwi rutinamit. 13 Yey echiriꞌ kꞌamajaꞌ keꞌek, xebꞌusikꞌij lajuj raj chakibꞌ y xuya kan chike chikijujunal jun saqil puaq “mina” kecha che y xubꞌiꞌij kan chike: “Chixchꞌakan chirij wa puaq xaloqꞌ riꞌin na in jintaj, y kiya tanchi chwe echiriꞌ kintzelej loq” xchaꞌ.
14 »Pero ri winaq re ri tinamit lik tzel kakilo y xekitaq kꞌu bꞌi jujun achijabꞌ chaꞌ keꞌkibꞌiꞌij che ri jun kayaꞌw re ri taqanik che: “Na kaqaj ta kuꞌan rey waꞌchi paqawiꞌ” kechaꞌ.
15 »Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, xyaꞌtaj che rachi kuꞌan rey. Ekꞌuchiriꞌ xtzelej loq, xutaq kisikꞌixik ri raj chakibꞌ uyaꞌom kan puaq pakiqꞌabꞌ, ma karaj karetaꞌmaj janipa ri xkichꞌak chikijujunal.
16 »Xkꞌun ri nabꞌe y jewaꞌ xubꞌiꞌij che: “Wajaw, rukꞌ ri jun mina yaꞌom kan la panuqꞌabꞌ, xinchꞌak chi lajuj chirij” xchaꞌ.
17 »Ri rey xubꞌiꞌij che: “Utz riꞌ. At jun utzilaj aj chak. Ruma kꞌu xariq uchapabꞌexik chi utz ri na kꞌi taj, woꞌora kanya paqꞌabꞌ at taqanel pakiwi lajuj tinamit” xchaꞌ.
18 »Xkꞌun kꞌu lo jun chik raj chak y jewaꞌ xubꞌiꞌij che: “Wajaw, rukꞌ ri jun mina yaꞌom kan la panuqꞌabꞌ, xinchꞌak chi woꞌobꞌ chirij” xchaꞌ.
19 »Y ri rey jewaꞌ xubꞌiꞌij che: “Riꞌat kanya paqꞌabꞌ at taqanel pakiwi woꞌobꞌ tinamit” xchaꞌ.
20 »Xkꞌun kꞌu jun chik y jewaꞌ xubꞌiꞌij che: “Wajaw, riꞌ ri jun mina la yaꞌom kan la panuqꞌabꞌ. Waꞌ lik nukꞌolom chi utz chupa jun suꞌt 21 ma lik xinxiꞌij wibꞌ cheꞌla ruma lik lal titzꞌitik. Rilal kaꞌan e la che ri na lal ta kꞌoloyom re, yey kamol ne la ri na xtik ta la” xchaꞌ.
22 »Ekꞌuchiriꞌ, ri rey xubꞌiꞌij che: “Riꞌat at jun aj chak na jinta kꞌana achak. Rukꞌ ne la chꞌaꞌtem xabꞌiꞌij, kanqꞌat tzij pawiꞌ. We xachꞌobꞌ raqan lik in titzꞌitik ma kanꞌan weꞌin che ri na in ta inkꞌoloyom re, yey kanmol ne ri na xintik taj, 23 ¿suꞌbꞌe kꞌu riꞌ na xaya ta ri nupuaq pa banco chaꞌ we xintzelej loq koꞌlnukꞌamaꞌ rukꞌ ri uchꞌakom chik?” xchaꞌ.
24 »Xubꞌiꞌij kꞌu chike ri e kꞌo chiriꞌ: “Chimaja ri mina che wa jun aj chak y chiyaꞌa che ri kꞌo lajuj mina rukꞌ” xchaꞌ.
25 »Ekꞌu rike xkibꞌiꞌij che: “Qajaw, ¡pero rire kꞌo chi lajuj mina rukꞌ!” xecha che.
26 »Y ri taqanel xukꞌul uwach: “Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: China ri lik kꞌi kꞌo rukꞌ, kayaꞌiꞌ ne más che;§ noꞌj ri na jinta kꞌo rukꞌ, kamajiꞌ ne che ri xa jubꞌiqꞌ kꞌo rukꞌ. 27 Ekꞌu woꞌora, chebꞌikꞌama lo wara ri winaq lik tzel kinkilo, ri na xkaj taj kinuꞌan rey pakiwiꞌ, y chebꞌikamisaj chinuwach” xchaꞌ.»
Ri winaq kakiyak uqꞌij ri Jesús echiriꞌ kok Jerusalem
(Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Jn. 12:12-19)
28 Echiriꞌ xubꞌiꞌij waꞌ, ri Jesús xumaj tanchi ubꞌi ubꞌe y xpaqiꞌ Jerusalem junam kukꞌ rutijoꞌn. 29 Ekꞌuchiriꞌ xebꞌopon chwach ri juyubꞌ Olivos, chunaqaj raldeas Betfagé y Betania, ri Jesús xebꞌutaq bꞌi kaꞌibꞌ chike rutijoꞌn chaꞌ kenabꞌej apanoq, 30 jewaꞌ xubꞌiꞌij chike:
«Jix pa raldea kꞌo pan chiqawach. Y echiriꞌ kixok chupa, kiꞌriqa jun qꞌapoj buru yuqulik. Waꞌ na jinta junoq kojoyom re. Chikiraꞌ y chikꞌamaꞌ loq. 31 We kꞌo kꞌu junoq katzꞌonow chiwe: “¿Suꞌchak kikiro?”, jewaꞌ kikꞌul uwach: “Ma kajawax che ri Qajawal” kixchaꞌ.»
32 Xebꞌek kꞌu ri kaꞌibꞌ etaqom bꞌi y xkiriq ri buru jelaꞌ pachaꞌ ri bꞌiꞌtal bꞌi chike. 33 Ekꞌuchiriꞌ ketajin che ukirik ri qꞌapoj buru, taq ri rajaw xkibꞌiꞌij chike:
—¿Suꞌchak kikir la buru? —xechaꞌ.
34 Y rike xkibꞌiꞌij:
—Ma kajawax che ri Qajawal —xechaꞌ.
35 Ewi xkikꞌam lo ri buru rukꞌ ri Jesús. Ekꞌuchiriꞌ kiripom chi ri kimanta** chwi ri qꞌapoj buru, xkaqꞌanisaj ri Jesús puwiꞌ.
36 Echiriꞌ katajin rikꞌowik ri Jesús, ri winaq kakilikꞌ taq ri kimanta pa la bꞌe re yakbꞌal uqꞌij. 37 Y echiriꞌ katajin roponik chunaqaj ri xulanik re ri juyubꞌ Olivos, konoje rukꞌiyal utijoꞌn xkijeqo lik kakiyak uqꞌij ri Dios rukꞌ kiꞌkotemal ma kilom taq ri kꞌutubꞌal re ruchuqꞌabꞌ uꞌanom ri Jesús, 38 jewaꞌ kakibꞌiꞌij:
«¡Lik nim uqꞌij ri Rey petinaq chupa rubꞌiꞌ ri Dios Qajawxel!*
¡Utzil chomalil kꞌo chilaꞌ chikaj
y lik nim uwach uqꞌij ri Dios chilaꞌ chikaj!» kechaꞌ.
39 E kꞌo kꞌu jujun fariseos chikixoꞌl rukꞌiyal winaq xkibꞌiꞌij che ri Jesús:
—Lal tijonel, chebꞌeqꞌatej la ri tijoꞌn la chaꞌ na kakibꞌiꞌij ta chi waꞌ —xechaꞌ.
40 Noꞌj ri Jesús xukꞌul uwach:
—Paqatzij wi kambꞌiꞌij che alaq, we ta rike kakitanabꞌaꞌ ubꞌiꞌxikil waꞌ, e taq rabꞌaj kakijeq kakiyak nuqꞌij —xchaꞌ.
41 Y echiriꞌ ri Jesús xopon chunaqaj Jerusalem y xril pan ri tinamit, xujeq lik koqꞌ puwiꞌ, 42 jewaꞌ xubꞌiꞌij:
«¡Toqꞌoꞌ iwach riꞌix aj Jerusalem! ¡We ta kꞌu kiwetaꞌmaj waqꞌij ora saꞌ ri kakꞌamaw lo utzil chomal chiwe! Noꞌj waꞌ pachaꞌ ewatal chiwach woꞌora. 43 Kakꞌun kꞌu ri qꞌij echiriꞌ ri tzel kebꞌilow iwe kakisut rij ri tinamit Jerusalem y kakiwok iwij chaꞌ na kixanimaj tubꞌi. Tekꞌuchiriꞌ, kepe chiwij. 44 Kixkikamisaj iwonoje y kakiwulij ri tinamit chaꞌ na jinta juna ja katakꞌiꞌ kanoq. Kikꞌulumaj kꞌu waꞌ ma na xiwetaꞌmaj taj jampa xkꞌun ri Kolobꞌenel iwukꞌ» xchaꞌ.
Ri Jesús kebꞌeresaj bꞌi raj kꞌay chupa ri Rocho Dios
(Mt. 21:12-17; Mr. 11:15-19; Jn. 2:13-22)
45 Echiriꞌ xok ri Jesús pa ri Rocho Dios, xujeq lo kesaxik konoje ri kekꞌayinik y ri keloqꞌow chupa. 46 Y jewaꞌ xubꞌiꞌij chike:
«Ri Dios jewaꞌ kubꞌiꞌij chupa Ruchꞌaꞌtem:
Ri Wocho e luwar re oración Is. 56:7
kachaꞌ.
Noꞌj ralaq ꞌanom alaq che ri Wocho e jun luwar ke eleqꞌomabꞌ»* xchaꞌ.
47 Y ronoje qꞌij kakꞌutun ri Jesús pa ri Rocho Dios; noꞌj ri nimaq e aj chakunel, raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ y raj wach re ri tinamit lik kakitzukuj suꞌanik kakikamisaj ri Jesús. 48 Pero na kakiriq taj suꞌanik, ma konoje ri winaq lik kakaj kakita ri kubꞌiꞌij Rire.
* 19:7 Ri winaq lik tzel kakil ri Zaqueo ma rire e jun aj tzꞌonol puaq re tojonik. Kil “cobrador de impuestos” pa vocabulario. 19:9 Tobꞌ ri Zaqueo makuninaq, taqal che xkolobꞌetajik ma xujalkꞌatij rubꞌinik usilabꞌik y xkubꞌiꞌ ukꞌuꞌx rukꞌ ri Dios jelaꞌ pachaꞌ xuꞌan ri Abraham ojertan. 19:13 “Mina”: Jun puaq lik kꞌi rajil. E ri kuchꞌak jun mokom pa cien qꞌij re chak. § 19:26 Jun naꞌoj puwi wa jun versículo: China ri kuꞌan chi utz ri chak re ri Dios yaꞌom puqꞌabꞌ, kayaꞌ uwach pa rutaqanik ri Dios. ** 19:35 “Manta” e jun kꞌul kakikoj ri aj Israel re ojertan, tobꞌ achijabꞌ o ixoqibꞌ, pachaꞌ poꞌt wokaꞌj re karabꞌexik. * 19:38 Sal. 118:26 * 19:46 Jer. 7:11