12
Yesu Gi Ka Mɔ-Akasɛbo Mɔ Kyu Lii Farasii Awura Mɔ So
1 Gɛnen aberɛ abono dɔ mɔ, asa sakyɔ mɛ koola gyanꞌ Yesu asɛ kaaborɛ mɛ kya kyise abara ayaa. Mɛ ba gɛnen mɔ, Yesu gi daa gitɔngɛ sa mɔ-akasɛbo mɔ yɛɛ, “Fɛꞌ kerɛ fɛye-nyoro so dɔɔdan. Farasii awura mɔ mɛ gyɛ o-dun-me, ɔ-fon-me anyamesɛ. Mɔmɔ-ilaa nyiilesɛ i dɛ daa fɛɛ gɛlin gɛbono gɛ kya yɛgɛ bodobodo kya ŋan mɔ.
2 I lii fɛɛ sɛi mɛŋ bo no i bo asiiri dɔ yɛɛ i maŋ lii gɛwi, abɛɛ ilaa iko i ŋara yɛɛ i maŋ lii gifuuli.
3 Imɔso ilaa ibono fɛ ŋara tɔgɛ gɛnyɛ mɔ, asa mɛ laa nu imɔ owi ken-ken, ne ilaa ibono fɛ tɔgɛ adɛɛdɛɛ dɔ wɔra abara aso dɔ obu dɔ fɛye-wolɛ mɔ, asa mɛ laa liirɛ imɔ da gikpengboo.
4 “Nꞌ buu sa fɛye abono fɛ gyɛ me-kyɛmenɛana mɔ yɛɛ fɛꞌ mɛŋ sa fɛꞌ selɛ mɔmɔ abono mɛ laa mɔɔ daa nyamesɛ nyoro gibi mɔ wolɛ ne mɛ maŋ baa taalɛ nyida mɔ-oduduu bɔla mɔ.
5 Nan tɔgɛ fɛye ɔbono i kaaborɛ fɛꞌ selɛ mɔ. Fɛꞌ selɛ daa Wurubuaarɛ. Mɔ berɛ, nengyene ɔ mɔɔ fɛye-nyoro gibi mɔ, ɔ bo ɔlon de oꞌ kii taalɛ too fɛye wɔra ɔgya dɔ nfono ɔ kya biidɛ ilaa nyɛnyɛn awɔrabo giso mɔ. Ɛn, n kya tɔgɛ mi‑i sa fɛye yɛɛ mɔ ne fɛꞌ selɛ.
6 Abonbuɛ abono mɛ kya fɛ mɔmɔ anun aterenbi abi anyɔ gbaa mɔ, Wurubuaarɛ mɛŋ kya tan mɔmɔ dɔ ɔkolon so.
7 Ne fɛye mɔ de‑e? Wurubuaarɛ nyi dabɔlɛ fɛye-gimu dɔ iman gɛgyɔnɔ gbaa. Imɔso fɛ mɛŋ sa fɛꞌ selɛ gifuu. Fɛ tiri sa Wurubuaarɛ gikyɔ don gɛnen abonbuɛ abono afonɛɛ-afonɛɛ.
8 “Nꞌ buu sa fɛye yɛɛ, ɔbono ɔ yelɛ asa dɔ tɔgɛ yɛɛ me ne n gyɛ mɔ-wura mɔ, gɛnen ne me, anyamesɛ pɛwu mɔmɔ-daa mɔ kee, nan lɛɛ tɔgɛ Wurubuaarɛ dɔ isɔɔ mɔ ansi dɔ yɛɛ ɔ gyɛ me-sonbo.
9 Ne ɔbono, mɔ, o kine me sansana yɛɛ meŋ gyɛ mɔ-wura mɔ, gɛnen ne me kee nan kine mɔ Wurubuaarɛ dɔ isɔɔ mɔ ansi dɔ yɛɛ ɔ mɛŋ gyɛ me-sonbo.
10 Fo ɔbono fo saalɛ me, anyamesɛ pɛwu mɔmɔ-daa mɔ mɔ, i laa sa de Wurubuaarɛ oꞌ kyu kyɛɛ fo. Ɔbono, mɔ, ɔ saalɛ Wurubuaarɛ Oduduu mɔ mɔ berɛ, Wurubuaarɛ maŋ kyu imɔ ibono kyɛɛ kaasɛ mɔ.
11 Nengyene fɛɛ asa mɛ kyu fɛye kpe akyangbon dɔ, awura-awura asɛ de abelɛnsɛ asɛ mɔ, fɛꞌ mɛŋ sa fɛꞌ yɛgɛ iꞌ wɔra fɛye gɛwɔnsa yɛɛ nnɛ ne fɛ laa lɛɛ gɛnɔ abɛɛ menɛ ilaa ne fɛ laa tɔgɛ.
12 Owi mɔ gi fo mɔ, Wurubuaarɛ Oduduu mɔ laa nyiile fɛye gɛnɔɔbono fɛ laa lɛɛ gɛnɔ mɔ.”
Fo Kya Ka Gyanꞌ Fo-Atɔ So Mɔ, Fo Mɛŋ Nyi Ɔlaako
13 Ɔnyen ɔko bo sakpii mɔ dɔ nfono. Ɔ tɔgɛ sa Yesu yɛɛ, “Ɔbelɛnsɛ, tɔgɛ sa me-daa de ɔꞌ yɛgɛ aꞌ gyi aye-sɛ atɔ abono o wuꞌ taa yɛgɛ sa aye mɔ.”
14 Yesu gi taasɛ mɔ yɛɛ, “Ɔnyen, me ne n gyɛ fɛye-atɔ ɔyɛbo? Iŋ gyɛ fɛye-atɔ giyɛ so ne Wurubuaarɛ gi sun me ba gɛsinkpan so.”
15 Yesu gi kine sa ɔnyen mɔ gɛnen mɔ, o kisee tɔgɛ sa sakpii mɔ yɛɛ, “Fɛꞌ kerɛ fɛye-nyoro so dandan. Onsipara ne n gyɛ onsipara, fɛŋ sa fɛꞌ wɔra. Fo nyamesɛ ne n kine fo bo awuratɔ nnɛ, i maŋ yɛgɛ foꞌ nyɛ Wurubuaarɛ asɛ gɛkyena ɔnan.”
16 Nfono ne Yesu gi too ɔtarɛ sa mɔmɔ yɛɛ, “Aberɛ ako dɔ mɔ, aterenbi wura ɔko gi kyena ibono ɔ bo ndɔɔ. Gɛsi gɛko dɔ mɔ, mɔ-ndɔɔ gi wɔra ɔdan sa mɔ.
17 Ne ɔ sa gɛwɔnsa yɛɛ, ‘Nnɛ ne nan wɔra? Me-agbaran mɔ aŋ kyɔ sa me-agyudɔ abono nɛ dɔɔ faa.
18 Nbuo, nɛ bii ilaa ibono nan wɔra mɔ. Nan singi agbaran adɛ, de nꞌ kii lɔrɔ yii abelɛ-belɛ. Nfono ne nan kyu me-ilaa gyisɛ mɔ pɛwu yela.
19 Nɛ wɔra gɛnen ta mɔ, nan tɔgɛ sa me-nyoro yɛɛ n bo ilaa gyisɛ ibono i laa fo me gigyi nsi nfonɛ nfonɛ. Imɔso nan kyoola, de nꞌ gyi, de nꞌ nun, de me-gisen giꞌ tɔrɔ me.’
20 “Ɔ kpɛ ɔ kya sa idɛana pɛwu gɛwɔnsa mɔ, Wurubuaarɛ gi tɔgɛ sa mɔ yɛɛ, ‘Fo mɛŋ nyi ɔlaako. Ndɛ gɛnyɛ gɛdɛ kpini fo laa wuꞌ. Fo wuꞌ mɔ, anɛ ne nan san nyɛ gyi ilaa ibono fo baala baala yela sa fo-nyoro gɛnen mɔ?’ ”
21 Yesu gi tɔgɛ gɛnen mɔ, ɔ lɛɛ gɛsɛ yɛɛ, “Gɛnen kee ne i laa wɔra fo ɔbono fo baala awuratɔ yela sa fo-nyoro ne foŋ wɔra gidɛnsɛ de foꞌ nyɛ awuratɔ Wurubuaarɛ dɔ mɔ.”
Fɛŋ Sa Fɛꞌ Yɛgɛ Gɛkyena Dɔ Ilaa Tirisɛ Iꞌ Wɔra Fɛye Nwɔnsa
22 Yesu gi tɔgɛ sa mɔ-akasɛbo mɔ yɛɛ, “N kya tɔgɛ mi‑i sa fɛye yɛɛ fɛꞌ mɛŋ sa fɛꞌ suiili kyu lii fɛye-gɛkyena dɔ ilaa tirisɛ so, fɛɛ ilaa ibonoana fɛ laa gyi abɛɛ fɛ laa kyu gyanꞌ fɛye-nyoro so mɔ.
23 Wurubuaarɛ ɔbono ɔ sa fɛye-nkpa mɔ maŋ taalɛ sa fɛye agyudɔ kee? Ɔbono ɔ sa fɛye nyoro gibi mɔ maŋ taalɛ sa fɛye ilaa ibono fɛ laa kyu gyan fɛye-nyoro so mɔ?
24 Fɛꞌ taa laa ansi kerɛ nbuii. Giŋ kya duu. Giŋ kya tɛɛ. Giŋ bo agyudɔ ikoolayelaten. Imɔ‑rɛ imɔ gɛnen gbaa faa, Wurubuaarɛ kya sa mɔmɔ agyudɔ owi kamaasɛ dɔ. Ne fɛye mɔ de‑e? Fɛ mɛŋ nyi yɛɛ fɛ don nbuii gbaa bun?
25 “Fɛ suiili fɛye-gɛkyena dɔ ilaa so mɔ, nnɛ ne i laa kpaa fɛye? I maŋ yɛgɛ fɛꞌ nyɛ kyena ba‑a gɛkɛ kolon bɔla.
26 Nengyene fɛ maŋ taalɛ wɔra gɛnen ilaa petɛ-petɛ idɛ mɔ, menɛ n wɔra so ne fɛ kya nyala fɛye-nyoro de ilaa sɛnsɛ?
27 “Fɛꞌ laa ansi kerɛ gɛnɔɔbono iyii i kya wɔra afototo mɔ. Iŋ kya wɔra gɛsun ne iŋ kya luo akuru sa imɔ-nyoro. Imɔ gɛnen gbaa mɔ, n kya buu mi‑i sa fɛye yɛɛ Wura Solomon mɔ‑rɛ mɔ-awuratɔ pɛwu mɔ, ɔ mɛŋ nyɛ akuru abono a wɔra ɔdan fo gɛnen afototo adɛ.
28 Iyii ibono i kya bingiri ngya mɔ gbaa ne Wurubuaarɛ kya gyere imɔ lɔrɔ kanpɛ faa. Fɛye anyamesɛ ne ɔ laa lɛɛ ansi yɛgɛ de fɛꞌ naa gibolonbukpan? O, fɛye asa adɛ, gisɔɔgyi gibono fɛ bo sa Wurubuaarɛ mɔ giŋ ti taa wɔra sɛi.
29 “Fɛꞌ mɛŋ sa fɛꞌ pɛɛrɛ ginsi ilaa ibono fɛ laa gyi de fɛꞌ nun mɔ so. Fɛŋ sa fɛꞌ yɛgɛ iꞌ wɔra fɛye nwɔnsa.
30 Asa abono mɛŋ nyi Wurubuaarɛ agyɛbi mɔ ansi ne n kya pɛɛrɛ gɛnen ilaa idɛana so. Fɛye-sɛ Wurubuaarɛ nyi yɛɛ i tiri fɛye.
31 Imɔso fɛye berɛ, fɛꞌ pɛɛrɛ ansi daa de Wurubuaarɛ gɛwuragyi dɔ akyenabi mɔ aꞌ ba asa dɔ. Fɛ ti fɛ kya wɔra gɛnen mɔ, Wurubuaarɛ laa yɛgɛ ilaa sɛnsɛ idɛana pɛwu kee iꞌ yii fɛye-abaa.”
I Bo Wurubuaarɛ Ɔbolɛ Yɛɛ Ɔꞌ Sa Fɛye Mɔ-Gɛwuragyi Dɔ Akyenabi
32 Yesu gi kii tɔgɛ yɛɛ, “Me-adɛ kalɛsɛ, fɛŋ sa fɛꞌ selɛ gifuu. I gyɛ fɛye-sɛ Wurubuaarɛ ɔbolɛ gɛlaarɛ yɛɛ ɔꞌ sa fɛye ikyenaten dɛnsɛ mɔ-gɛwuragyi mɔ dɔ.
33 Fɛꞌ fɛ fɛye-atɔ de fɛꞌ kyu amɔ-aterenbi kyɛɛ ayenbo. Fɛꞌ laarɛ daa ikpengyo ibono ɔnan i mɛŋ kya nyida mɔ yela sa fɛye-nyoro. Imɔ ne n gyɛ yɛɛ fɛ laa wɔra idɛnsɛ yela de fɛꞌ nyɛ ntɛɛla Wurubuaarɛ dɔ. Wurubuaarɛ dɔ-lɛɛ ntɛɛla mɔ berɛ, giŋ kya ta, oyu mɛŋ kya tu sindi nmɔ ne ntakpenbi giŋ kya nyida nmɔ.
34 Imɔso fɛꞌ laarɛ daa soso-lɛɛ awuratɔ. I lii fɛɛ nfono fo-awuratɔ a bo mɔ, nfono kee ne fo-nwɔnsa gi bo.”
Fɛꞌ Baala Fɛye-Nyoro Gyoo Me-Gikiiba Mɔ
35-36 Yesu gi kii tɔgɛ yɛɛ, “Fɛꞌ baala fɛye-nyoro gyoo owi ɔbono nan kii lii Wurubuaarɛ dɔ ba mɔ de fɛꞌ wɔra fɛɛ gikpalɛ gibono nan da faa. Adega ako mɔmɔ‑rɛ mɔmɔ-wura ne n bo nno. Mɔmɔ-wura mɔ gi koso kyon gɛkɛ belɛ gigyi de ɔꞌ ba. Mɛ baala mɔmɔ-nyoro mɛ tɛ mɛ gyoo mɔ. Mɛ wu yɛɛ owi gi ta ne ɔŋ ti ba mɔ, mɛ nyɔga ifatela yela, mɛ kya kerɛ mɔ-ɔkpa. Mɛ kya laarɛ fɛɛ ɔ baa ŋmɛɛ gisin mɔ, de mɛꞌ nyɛ koso tigi mɔ kusaa.
37 Amudɛnsɛbo ne n gyɛ adega abono mɔmɔ-wura laa kii baa tu mɔmɔ, mɛ tɛ mɛ kerɛ mɔ-ɔkpa gɛnen mɔ. Fɛye kee fɛꞌ kyena kerɛ me-ɔkpa de fɛꞌ bii fɛye-nyoro akedabi gɛnen. Gɛsintin ne n kya tɔgɛ mi‑i sa fɛye faa, aberɛ abono adega mɔ wura mɔ gi kii baa tu ɔmɔ mɛ tɛ mɛ kerɛ mɔ-ɔkpa mɔ, ɔ laa lɔrɔ mɔ-nyoro de ɔꞌ yɛgɛ mɛꞌ kpelegɛ kyena ogyiten, de mɔ gbaa-gbaa ne ɔꞌ san kyu agyudɔ baa yii mɔmɔ.
38 Gɛnyɛ de nsana abɛɛ gibaadiikɛ gbaa ne ɔ kpaa kii ba mɔ, ɔ baa tu mɔmɔ mɛ tɛ mɛ kerɛ mɔ-ɔkpa gɛnen mɔ, mɛ laa gyi mɔ-ginsi.”
39 Yesu gi da imɔ so gikpalɛ yɛɛ, “Iŋ gyɛ fɛye gbaa-gbaa fɛ nyi? Nkana gɛten wura nyi yɛɛ owi baarɛ ɔkara ne oyu laa ba mɔ, naafo ɔ maŋ yɛgɛ de oyu ɔꞌ nyɛ loo mɔ-gɛten dɔ baa yuuri mɔ.
40 Gɛnen kee ne i kaaborɛ fɛꞌ bii fɛye-nyoro akedabi owi kamaasɛ dɔ. I kya nyiile yɛɛ me, anyamesɛ pɛwu mɔmɔ-daa mɔ, nan lii Wurubuaarɛ dɔ kii ba daa owi ɔbono fɛ mɛŋ dɛsɛ mɔ.”
Wurubuaarɛ Gi Kyɛɛ Fo Gikyɔ Mɔ, Ɔ Laa Taasɛ Fo Gikyɔ Kee
41 Yesu gi tɔgɛ gɛnen mɔ, Piita gi taasɛ mɔ yɛɛ, “Ɔbelɛnsɛ, aye fo-akasɛbo mɔ wolɛ ne fo kya da gikpalɛ gidɛ faa abɛɛ ɔkamaasɛ daa?”
42 Nfono mɔ, Wura Yesu gi da mɔ gikpalɛ yɛɛ, “Anɛ ne n dɛ fɛɛ dega ɔbono ilaa nan baa tɔgɛ faa? Ɔ kya gyi gɛsintin sa mɔ-wura ne o nyi ɔlaako. Mɔ-wura mɔ gi kyu mɔ-gɛten dɔ ilaa wɔra mɔ-abaa dɔ de owi gyisɛ gi fo mɔ, ɔꞌ yɛ agyudɔ sa gɛten mɔ dɔ awura.
43 Nengyene mɔ-wura mɔ gi baa tu mɔ ɔ kya wɔra ibono ɔ ka yela sa mɔ mɔ, ɔ laa gyi mɔ-ginsi.”
44 Ne Yesu gi tɔgɛ yɛɛ, “Gɛsintin ne nꞌ kya tɔgɛ fɛye faa, mɔ-wura mɔ laa kyu mɔ-ilaa pɛwu kyu wɔra gɛnen dega ɔbono abaa dɔ.
45 “To, ne fɛɛ dega mɔ gi tɔgɛ sa mɔ-nyoro yɛɛ, ‘Ilaa iko i keda me-wura yela,’ fo baa kerɛ mɔ, o yii gɛsɛ ɔ kya daarɛ mɔ-nanboana sɛnsɛ, anyen de akyii mɔ, ɔ kya gyi ne ɔ kya nun nta ɔ kya boo.
46 Ɔ kya wɔra gɛnen mɔ, mɔ-wura mɔ laa baa tuule mɔ owi ɔbono ɔ mɛŋ dɛsɛ mɔ. Ɔ baa tuule mɔ mɔ, ɔ laa tansi biidɛ mɔ-giso de ɔꞌ kalɛ mɔ bɔla asa abono mɛŋ kya gyi gɛsintin mɔ so.
47 “Dega ɔbono o nyi mɔ-wura gɛlaarɛ ne ɔ mɛŋ baala ilaa yela abɛɛ ɔ mɛŋ wɔra mɔ-wura mɔ gɛlaarɛ mɔ, wura mɔ laa yɛgɛ mɛ laa tansi koree mɔ gɛsintin so.
48 Dega ɔbono, mɔ, ɔ mɛŋ nyi ne ɔ kpaa wɔra ilaa ibono i gyɛ ilaa koreesɛ mɔ, wura mɔ laa yɛgɛ mɛ laa koree mɔ ŋmaraa daa de mɛꞌ taa mɔ yɛgɛ.” Yesu gi da gikpalɛ mɔ ta mɔ, ɔ lɛɛ gɛsɛ yɛɛ, “Ɔkamaasɛ ɔbono Wurubuaarɛ gi kyɛɛ mɔ gikyɔ mɔ, gɛnen kee ne Wurubuaarɛ laa taasɛ ilaa gikyɔ lii mɔ asɛ. Ɔbono Wurubuaarɛ gi kyu ilaa gikyɔ wɔra mɔ-abaa dɔ mɔ, ilaa ibono Wurubuaarɛ laa baa taasɛ lii mɔ asɛ mɔ kee i laa nyaakyɔ.”
Yesu Gi Ba Baa Nyɔga Ɔgya Kyu Too Gɛsinkpan So
49 Yesu gi kii tɔgɛ yɛɛ, “Nɛ ba gɛsinkpan so faa, ɔgya ne nɛ ba de nꞌ baa nyɔga kyu too gɛmɔ so. Nkana fɛɛ gɛnen ɔgya ɔbono gi ti kyangɛ gbaa mɔ, i gyɛ me-gɛlaarɛ.
50 Pɛi de nꞌ wɔra gɛnen mɔ, ɔlaawusɛ ɔko laa tu me. Gɛnen ɔlaawusɛ ɔbono ne nan yɛgɛ nꞌ wɔra Wurubuaarɛ gɛlaarɛ kpaa logɛ. Ɔlaawusɛ ɔbono mɛŋ ti tu me faa mɔ, me-gisen giŋ tɛ me gɛten kolon.
51 “Imɔso fɛ nyi yɛɛ nɛ ba faa mɔ, i laa yɛgɛ asa mɛꞌ nyɛ gisen yuuli kyu kyena de abara daa? Kuaa! Nꞌ buu sa fɛye yɛɛ me-giba mɔ gi laa baragɛ asa abono mɛ kya nu me-gɛdɛ mɔ lii abono mɛŋ kya nu me-gɛdɛ mɔ dɔ.
52 Kpɛ kyu lii ndɛ kyu kyon mɔ, gɛten kolon dɔ asa anun dɔ mɔ, asaꞌ mɛ laa wɔra gɛnɔ anyɔ mɔ so, ne anyɔ mɔ, mɔ, mɛ laa wɔra gɛnɔ asaꞌ mɔ so.
53 Ɔnyen mɔ‑rɛ mɔ-sɛ mɛ maŋ nu abara asɛ.
Ɔkyii mɔ‑rɛ mɔ-nyi mɛ maŋ nu abara asɛ.
Ne ɔkyii mɔ‑rɛ mɔ-saa kyiisɛ mɛ maŋ nu abara asɛ.”
I Kaaborɛ Fɛꞌ Taalɛ Kerɛ Ndɛ Ilaa De Fɛꞌ Bii Ilaa Ibono I Kya Ba Mɔ
54 Yesu gi kii tɔgɛ sa sakpii ɔbono ɔ bo nno mɔ yɛɛ, “Nengyene fɛ kpɛ nyɛ ne fɛ wu nyangbon kya yii mɔ, fɛ kya bii tɔgɛ yɛɛ nyangbon laa da. Gɛsintin mɔ, nyangbon mɔ kya baa da.
55 Ne fɛ wu yɛɛ owi gi baa lii nyɛnyɛngɛ fu‑u awulun aberɛ mɔ, fɛ kya bii tɔgɛ kee yɛɛ, ‘Ndɛ berɛ owi laa lii de ɔlon.’ Gɛsintin mɔ, i kya ba gɛnen.
56 Gikerɛansi awura! Fɛ kya kerɛ soso de gɛsinkpan adebi de fɛꞌ bii tɔgɛ yɛɛ ilaa idɛ ne nan wɔra. Fɛŋ kaaborɛ fɛꞌ bii kerɛ nkɛ ndɛ-lɛɛ ilaa dɔ de fɛꞌ bii ilaa ibono Wurubuaarɛ kya laarɛ ɔꞌ baa wɔra mɔ?
57 Fɛye gbaa-gbaa fɛꞌ kerɛ ilaa dɛnsɛ de ilaa nyɛnyɛn dɔ de fɛꞌ lɛɛ ibono i boran mɔ wɔra.
58 “Nengyene ɔko gi terɛ fo ɔko nbɛlɛ ne fɛ kya kpe nbɛlɛ mɔ ogyiten mɔ, kyu aniya de fo‑rɛ mɔ fɛꞌ tɔgɛ lɔrɔ ɔkpa dɔ pɛi de fɛꞌ lɔɔ loo. I mɛŋ gyɛ gɛnen mɔ, foŋbii ɔ laa kyu fo kpe nbɛlɛ ogyibo mɔ asɛ de ɔbono, mɔ, oꞌ kyu fo kpaa wɔra ngbɛ awura ɔbelɛnsɛ abaa dɔ de ɔꞌ keda fo tii de obu.
59 N kya buu mi‑i sa fɛye yɛɛ mɛ keda fo tii de obu gɛnen mɔ, fo laa sii nno gɛnen‑n kpaa fo owi ɔbono ɔkara mɛꞌ wu yɛɛ fo ka fo-ilaa nyɛnyɛn gikɔ mɔ ta mɔ, pɛi de mɛꞌ lɔɔ tigi fo.”